Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh kinh tế Việt Nam tăng trưởng ổn định và hội nhập sâu rộng với nền kinh tế thế giới, ngành viễn thông, đặc biệt là dịch vụ điện thoại di động, đã trở thành một lĩnh vực trọng điểm với tốc độ phát triển nhanh chóng. Tính đến cuối năm 2010, thị trường điện thoại di động Việt Nam đã đạt khoảng 92,12 triệu thuê bao, chiếm 85,7% tổng số thuê bao điện thoại trên toàn mạng viễn thông, với mật độ máy điện thoại đạt 126,4 máy/100 dân, tăng hơn 50% so với năm 2009. Đây là một bước tiến vượt bậc, phản ánh sự bùng nổ của ngành viễn thông trong nước.

Tuy nhiên, sự phát triển nhanh chóng cũng kéo theo sự cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, trong đó Công ty Thông tin Viễn thông Điện lực (EVNTelecom) đang phải đối mặt với nhiều thách thức để nâng cao sức cạnh tranh dịch vụ điện thoại di động. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng sức cạnh tranh dịch vụ điện thoại di động của EVNTelecom trong giai đoạn 2006-2010 và đề xuất các giải pháp nâng cao sức cạnh tranh đến năm 2015. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào thị trường viễn thông Việt Nam, đặc biệt là dịch vụ điện thoại di động do EVNTelecom cung cấp.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp EVNTelecom xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sức cạnh tranh, từ đó xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp nhằm chiếm lĩnh thị phần, tăng trưởng doanh thu và nâng cao chất lượng dịch vụ trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt và hội nhập quốc tế sâu rộng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết cạnh tranh kinh tế và quản trị kinh doanh để phân tích sức cạnh tranh dịch vụ điện thoại di động của EVNTelecom. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết cạnh tranh của Adam Smith và các học giả kinh tế cổ điển: Nhấn mạnh vai trò của thị trường tự do, cạnh tranh lành mạnh giúp phân phối nguồn lực hiệu quả, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ. Lý thuyết này làm nền tảng cho việc đánh giá mức độ cạnh tranh ở các cấp độ quốc gia, ngành và doanh nghiệp.

  2. Lý thuyết cạnh tranh không hoàn hảo và cạnh tranh mang tính độc quyền: Phân tích các hình thức cạnh tranh không hoàn hảo như độc quyền nhóm, cạnh tranh dựa trên khác biệt sản phẩm, giá cả và kênh phân phối. Lý thuyết này giúp hiểu rõ hơn về các chiến lược marketing và công cụ cạnh tranh mà EVNTelecom có thể áp dụng để tạo lợi thế trên thị trường.

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu bao gồm: sức cạnh tranh doanh nghiệp, sức cạnh tranh sản phẩm/dịch vụ, thị phần, chất lượng dịch vụ, giá cước, kênh phân phối, và môi trường cạnh tranh.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa phân tích định lượng và định tính nhằm đánh giá toàn diện sức cạnh tranh của EVNTelecom.

  • Nguồn dữ liệu: Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo doanh thu, số thuê bao, thị phần của EVNTelecom và các đối thủ cạnh tranh trong giai đoạn 2006-2010; các báo cáo đánh giá chất lượng dịch vụ; các tài liệu pháp luật và chính sách liên quan đến ngành viễn thông. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát ý kiến khách hàng và phỏng vấn chuyên gia trong ngành.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích thống kê mô tả để đánh giá các chỉ tiêu định lượng như số thuê bao, doanh thu, tốc độ tăng trưởng; phân tích SWOT để nhận diện điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức; so sánh các chỉ tiêu định tính như mức độ hài lòng khách hàng, chất lượng dịch vụ qua các cuộc khảo sát.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát được thực hiện với khoảng 500 khách hàng sử dụng dịch vụ điện thoại di động tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM, được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho nhóm khách hàng mục tiêu.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung phân tích dữ liệu từ năm 2006 đến hết năm 2010, đồng thời đề xuất giải pháp nâng cao sức cạnh tranh cho giai đoạn 2011-2015.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thị phần và số thuê bao của EVNTelecom tăng trưởng chậm: Trong giai đoạn 2006-2010, số thuê bao của EVNTelecom tăng từ khoảng 0,5 triệu lên gần 1 triệu, chiếm khoảng 5% thị phần thị trường điện thoại di động Việt Nam, thấp hơn nhiều so với các đối thủ như Viettel (chiếm khoảng 25%) và VNPT (trên 30%).

  2. Doanh thu dịch vụ điện thoại di động của EVNTelecom tăng trưởng trung bình khoảng 10% mỗi năm, thấp hơn tốc độ tăng trưởng trung bình của ngành (khoảng 20%/năm). Điều này cho thấy hiệu quả khai thác thị trường còn hạn chế.

  3. Chất lượng dịch vụ và vùng phủ sóng của EVNTelecom được đánh giá thấp hơn so với các nhà mạng GSM lớn: Theo kết quả khảo sát năm 2009, tỷ lệ cuộc gọi thành công của EVNTelecom đạt trên 90%, thấp hơn mức trên 95% của VNPT và MobiFone. Tỷ lệ khách hàng không hài lòng về chất lượng dịch vụ chiếm khoảng 15%, cao hơn mức trung bình ngành là 7%.

  4. Giá cước và các chương trình khuyến mãi chưa thực sự hấp dẫn: EVNTelecom chưa tận dụng hiệu quả các công cụ cạnh tranh về giá và khuyến mãi so với các đối thủ như Viettel và MobiFone, dẫn đến khó khăn trong việc thu hút thuê bao mới và giữ chân khách hàng hiện tại.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của việc EVNTelecom chưa phát huy được sức cạnh tranh là do hạn chế về hạ tầng mạng lưới, công nghệ CDMA chưa phổ biến bằng GSM, và thiếu sự đầu tư mạnh mẽ vào các dịch vụ giá trị gia tăng. So với các nghiên cứu trong ngành, kết quả này phù hợp với xu hướng chung của các doanh nghiệp sử dụng công nghệ CDMA tại Việt Nam, vốn gặp nhiều khó khăn trong việc mở rộng thị phần.

Việc EVNTelecom chưa có chiến lược marketing và truyền thông hiệu quả cũng làm giảm khả năng nhận diện thương hiệu và sự trung thành của khách hàng. Các biểu đồ so sánh thị phần, tốc độ tăng trưởng doanh thu và mức độ hài lòng khách hàng sẽ minh họa rõ nét sự chênh lệch giữa EVNTelecom và các đối thủ lớn.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là EVNTelecom cần có những bước đi chiến lược để nâng cao chất lượng dịch vụ, đa dạng hóa sản phẩm, cải thiện vùng phủ sóng và tăng cường các chương trình khuyến mãi nhằm nâng cao sức cạnh tranh trong thị trường viễn thông đầy biến động.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đầu tư nâng cấp hạ tầng mạng và công nghệ: EVNTelecom cần tập trung đầu tư mở rộng vùng phủ sóng, nâng cao chất lượng mạng CDMA hoặc chuyển đổi sang công nghệ GSM/4G để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng. Mục tiêu đạt tỷ lệ cuộc gọi thành công trên 95% trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện là ban kỹ thuật và ban đầu tư công ty.

  2. Phát triển sản phẩm và dịch vụ giá trị gia tăng: Xây dựng các gói cước linh hoạt, đa dạng dịch vụ như internet di động, dịch vụ giải trí, tin nhắn đa phương tiện (MMS) nhằm tăng doanh thu từ dịch vụ giá trị gia tăng lên ít nhất 30% trong 3 năm tới. Ban marketing phối hợp với bộ phận phát triển sản phẩm chịu trách nhiệm.

  3. Tăng cường hoạt động truyền thông và quảng bá thương hiệu: Triển khai các chiến dịch quảng cáo sáng tạo, kết hợp khuyến mãi hấp dẫn nhằm nâng cao nhận diện thương hiệu và thu hút khách hàng mới. Mục tiêu tăng tỷ lệ nhận biết thương hiệu lên 50% trong vòng 1 năm. Ban truyền thông và marketing là chủ thể thực hiện.

  4. Xây dựng hệ thống kênh phân phối hiệu quả: Mở rộng mạng lưới đại lý, cửa hàng bán lẻ, nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng tại điểm bán để tăng khả năng tiếp cận và chăm sóc khách hàng. Mục tiêu tăng số lượng điểm bán lên 20% trong 2 năm. Ban kinh doanh và phát triển mạng lưới chịu trách nhiệm.

  5. Đào tạo và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao: Tập trung xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, đào tạo kỹ năng cho nhân viên nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động và sự hài lòng của khách hàng. Mục tiêu giảm tỷ lệ nhân viên nghỉ việc dưới 5% và tăng năng suất lao động trong 3 năm tới. Ban nhân sự phối hợp với các phòng ban liên quan thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và quản lý EVNTelecom: Giúp hiểu rõ thực trạng sức cạnh tranh dịch vụ điện thoại di động, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp nhằm nâng cao vị thế trên thị trường.

  2. Các nhà quản lý ngành viễn thông Việt Nam: Cung cấp thông tin tham khảo về môi trường cạnh tranh, các yếu tố ảnh hưởng và giải pháp nâng cao sức cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, viễn thông: Là tài liệu học thuật quý giá về phân tích cạnh tranh, phương pháp nghiên cứu và ứng dụng lý thuyết trong thực tiễn ngành viễn thông.

  4. Các doanh nghiệp viễn thông khác: Tham khảo kinh nghiệm, bài học và giải pháp nâng cao sức cạnh tranh, đặc biệt là các doanh nghiệp sử dụng công nghệ CDMA hoặc đang trong quá trình chuyển đổi công nghệ.

Câu hỏi thường gặp

  1. EVNTelecom đang sử dụng công nghệ nào trong dịch vụ di động?
    EVNTelecom chủ yếu sử dụng công nghệ CDMA 2000 IX, nổi bật với khả năng khai thác nhiều dịch vụ giá trị gia tăng. Tuy nhiên, công nghệ này chưa phổ biến bằng GSM tại Việt Nam, ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của công ty.

  2. Tại sao EVNTelecom có thị phần thấp hơn các đối thủ như Viettel và VNPT?
    Nguyên nhân chính là do hạn chế về vùng phủ sóng, chất lượng dịch vụ chưa cao, thiếu các gói cước hấp dẫn và hoạt động truyền thông chưa hiệu quả. Các đối thủ lớn có lợi thế về hạ tầng và thương hiệu mạnh.

  3. Các chỉ tiêu nào được sử dụng để đánh giá sức cạnh tranh dịch vụ điện thoại di động?
    Các chỉ tiêu chính gồm số thuê bao, thị phần, tốc độ tăng trưởng doanh thu, chất lượng dịch vụ (tỷ lệ cuộc gọi thành công, tỷ lệ cuộc gọi bị rớt), mức độ hài lòng và trung thành của khách hàng, giá cước và hiệu quả kênh phân phối.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao sức cạnh tranh của EVNTelecom?
    Các giải pháp bao gồm nâng cấp hạ tầng mạng, phát triển dịch vụ giá trị gia tăng, tăng cường truyền thông quảng bá, mở rộng kênh phân phối và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

  5. Tác động của hội nhập kinh tế quốc tế đến sức cạnh tranh của EVNTelecom như thế nào?
    Hội nhập tạo áp lực cạnh tranh lớn hơn từ các doanh nghiệp viễn thông nước ngoài, đòi hỏi EVNTelecom phải đổi mới chiến lược, nâng cao chất lượng dịch vụ và hiệu quả kinh doanh để tồn tại và phát triển bền vững.

Kết luận

  • EVNTelecom đang đối mặt với sức ép cạnh tranh lớn trong thị trường điện thoại di động Việt Nam, với thị phần và tốc độ tăng trưởng doanh thu thấp hơn nhiều so với các đối thủ lớn.
  • Chất lượng dịch vụ và vùng phủ sóng của EVNTelecom chưa đáp ứng được kỳ vọng của khách hàng, ảnh hưởng đến sự trung thành và thu hút thuê bao mới.
  • Công ty cần tập trung đầu tư nâng cấp hạ tầng, phát triển dịch vụ giá trị gia tăng và cải thiện các công cụ cạnh tranh như giá cước, khuyến mãi và kênh phân phối.
  • Việc xây dựng chiến lược truyền thông hiệu quả và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố then chốt để nâng cao sức cạnh tranh.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất trong giai đoạn 2011-2015, đồng thời theo dõi, đánh giá liên tục để điều chỉnh chiến lược phù hợp với diễn biến thị trường.

Để EVNTelecom có thể phát triển bền vững và chiếm lĩnh thị trường, các nhà quản lý và chuyên gia trong ngành viễn thông nên nghiên cứu kỹ lưỡng các kết quả và đề xuất trong luận văn này, từ đó xây dựng các kế hoạch hành động cụ thể và hiệu quả.