Tổng quan nghiên cứu

Huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên, với dân số khoảng 89.625 người và mật độ dân số trung bình 65,17 người/km², là một địa phương có vị trí chiến lược quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội vùng Tây Bắc. Trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, năng lực quản lý của cán bộ lãnh đạo Ủy ban nhân dân (UBND) xã đóng vai trò then chốt trong việc thực thi các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước ở cơ sở. Tuy nhiên, thực trạng năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ lãnh đạo UBND xã trên địa bàn huyện Tuần Giáo còn nhiều hạn chế như năng lực giải quyết công việc chưa cao, ảnh hưởng bởi các mối quan hệ họ mạc, làng xóm, dẫn đến hiệu quả điều hành chưa tối ưu.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm hệ thống hóa các vấn đề lý luận về năng lực quản lý cán bộ lãnh đạo UBND xã, phân tích thực trạng năng lực quản lý tại huyện Tuần Giáo trong giai đoạn 2017-2021, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực quản lý cán bộ lãnh đạo UBND xã đến năm 2025. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác đào tạo, bồi dưỡng và xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý hiện đại, trong đó nổi bật là:

  • Quan điểm về cán bộ theo chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh: Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, cần có phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn và bản lĩnh chính trị vững vàng.
  • Mô hình năng lực ASK (Attitude - Thái độ, Skills - Kỹ năng, Knowledge - Kiến thức): Năng lực quản lý được hiểu là tổng hợp các kiến thức, kỹ năng và thái độ cần thiết để cán bộ lãnh đạo thực hiện hiệu quả nhiệm vụ.
  • Khái niệm năng lực quản lý: Bao gồm kiến thức quản lý về pháp luật, xây dựng kế hoạch, nguồn nhân lực, tài chính; kỹ năng lãnh đạo như giải quyết vấn đề, giao tiếp, quản lý xung đột; phẩm chất lãnh đạo như sáng tạo, linh hoạt, trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp.

Các khái niệm chính được nghiên cứu gồm: năng lực quản lý, kiến thức lãnh đạo, kỹ năng lãnh đạo, phẩm chất lãnh đạo, và các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực quản lý cán bộ lãnh đạo UBND xã.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp số liệu sơ cấp và thứ cấp. Số liệu thứ cấp được thu thập từ các văn bản pháp luật, báo cáo của UBND huyện Tuần Giáo, cơ quan thống kê và các tài liệu liên quan giai đoạn 2017-2021. Số liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát trực tiếp với 164 cán bộ lãnh đạo UBND xã và cán bộ quản lý cấp huyện, trong đó 158 phiếu hợp lệ, đạt tỷ lệ 96,3%.

Phương pháp chọn mẫu là mẫu ngẫu nhiên có chủ đích, đảm bảo đại diện cho các chức danh lãnh đạo UBND xã trên địa bàn. Phiếu khảo sát gồm hai phần: thông tin chung và đánh giá mức độ đồng ý về các nhân tố ảnh hưởng năng lực quản lý, sử dụng thang đo Likert 5 điểm.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm SPSS 20 và Microsoft Excel 2010, áp dụng các phương pháp thống kê mô tả, so sánh và phân tích nhân tố để đánh giá thực trạng và mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến năng lực quản lý.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Trình độ chuyên môn và kiến thức quản lý: Khoảng 65% cán bộ lãnh đạo UBND xã có trình độ đại học trở lên, tuy nhiên chỉ khoảng 40% có kiến thức quản lý chuyên sâu về pháp luật, tài chính và quy hoạch. Trình độ lý luận chính trị đạt mức trung bình khá, với 55% cán bộ có trình độ trung cấp trở lên.

  2. Kỹ năng lãnh đạo: Kỹ năng giải quyết vấn đề và kỹ năng giao tiếp được đánh giá ở mức 3,8/5 điểm, trong khi kỹ năng sử dụng ngoại ngữ và tin học còn thấp, chỉ đạt khoảng 2,5/5 điểm. Kỹ năng quản lý xung đột và tạo động lực cho nhân viên cũng chưa được phát triển đầy đủ.

  3. Phẩm chất lãnh đạo: Phần lớn cán bộ thể hiện phẩm chất trách nhiệm (4,2/5 điểm) và đạo đức nghề nghiệp (4,0/5 điểm), nhưng phẩm chất sáng tạo và linh hoạt chỉ đạt mức trung bình (3,3/5 điểm). Tự tin và quyết đoán cũng là điểm yếu với mức điểm 3,1/5.

  4. Các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực quản lý: Công tác đào tạo, bồi dưỡng được đánh giá là yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất (mức độ đồng ý 4,3/5), tiếp theo là công tác quy hoạch cán bộ (4,0/5), điều kiện làm việc (3,7/5) và công tác kiểm tra, giám sát (3,5/5).

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy năng lực quản lý của cán bộ lãnh đạo UBND xã trên địa bàn huyện Tuần Giáo còn nhiều hạn chế, đặc biệt về kỹ năng chuyên môn và phẩm chất sáng tạo. Nguyên nhân chủ yếu do công tác đào tạo, bồi dưỡng chưa đáp ứng kịp thời nhu cầu thực tiễn, thiếu chương trình đào tạo chuyên sâu và chưa đổi mới phương pháp đào tạo. So sánh với kinh nghiệm của huyện Cam Lâm (Khánh Hòa) và tỉnh Hà Tĩnh, việc đưa trí thức trẻ về cơ sở và đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng đã góp phần nâng cao năng lực cán bộ một cách rõ rệt.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ trình độ chuyên môn, biểu đồ đường về mức độ kỹ năng và biểu đồ tròn về các phẩm chất lãnh đạo. Bảng tổng hợp mức độ đồng ý các yếu tố ảnh hưởng cũng giúp minh họa rõ nét các nhân tố tác động.

Ý nghĩa của kết quả nghiên cứu là cơ sở để xây dựng các giải pháp nâng cao năng lực quản lý cán bộ lãnh đạo UBND xã, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu: Xây dựng chương trình đào tạo phù hợp với từng chức danh cán bộ lãnh đạo UBND xã, tập trung nâng cao kiến thức pháp luật, kỹ năng quản lý tài chính, quy hoạch và kỹ năng mềm như giao tiếp, giải quyết xung đột. Thời gian thực hiện từ 2023 đến 2025, do Sở Nội vụ phối hợp với Trường Chính trị tỉnh tổ chức.

  2. Đổi mới công tác quy hoạch, luân chuyển cán bộ: Thực hiện quy hoạch cán bộ lãnh đạo UBND xã theo tiêu chuẩn mới, luân chuyển cán bộ giữa các xã để nâng cao kinh nghiệm thực tiễn và tránh cục bộ địa phương. Thời gian triển khai từ 2023, do UBND huyện chủ trì.

  3. Cải thiện điều kiện làm việc và môi trường công tác: Đầu tư trang thiết bị, cơ sở vật chất, tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp, khuyến khích sáng tạo và phát huy tinh thần trách nhiệm của cán bộ. Thời gian thực hiện giai đoạn 2023-2025, do UBND huyện phối hợp với các phòng ban liên quan.

  4. Nâng cao chất lượng công tác kiểm tra, giám sát: Tăng cường kiểm tra, đánh giá năng lực cán bộ lãnh đạo UBND xã, xây dựng tiêu chuẩn đánh giá rõ ràng, minh bạch, làm cơ sở cho việc đào tạo và bổ nhiệm. Thời gian thực hiện liên tục từ 2023, do Ban Tổ chức Huyện ủy và UBND huyện thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ lãnh đạo UBND xã và các cấp chính quyền địa phương: Nghiên cứu giúp nâng cao năng lực quản lý, cải thiện hiệu quả công tác điều hành và phục vụ nhân dân.

  2. Các cơ sở đào tạo chính trị và quản lý nhà nước: Sử dụng làm tài liệu tham khảo trong xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp xã.

  3. Các nhà hoạch định chính sách và quản lý nhà nước: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách phát triển nguồn nhân lực cấp xã phù hợp với thực tiễn địa phương.

  4. Các tổ chức nghiên cứu và phát triển kinh tế - xã hội vùng Tây Bắc: Tham khảo để đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực quản lý, góp phần phát triển bền vững địa phương.

Câu hỏi thường gặp

  1. Năng lực quản lý của cán bộ lãnh đạo UBND xã gồm những yếu tố nào?
    Năng lực quản lý bao gồm kiến thức chuyên môn, kỹ năng lãnh đạo và phẩm chất cá nhân như trách nhiệm, sáng tạo, linh hoạt. Ví dụ, kỹ năng giải quyết vấn đề và giao tiếp là rất quan trọng trong công tác lãnh đạo.

  2. Tại sao năng lực quản lý của cán bộ UBND xã ở Tuần Giáo còn hạn chế?
    Nguyên nhân chính là do công tác đào tạo, bồi dưỡng chưa đáp ứng kịp thời, thiếu chương trình chuyên sâu và chưa đổi mới phương pháp đào tạo, cùng với ảnh hưởng của các mối quan hệ xã hội địa phương.

  3. Giải pháp nào hiệu quả để nâng cao năng lực quản lý cán bộ UBND xã?
    Tăng cường đào tạo chuyên sâu, đổi mới công tác quy hoạch và luân chuyển cán bộ, cải thiện điều kiện làm việc và nâng cao công tác kiểm tra, giám sát là những giải pháp thiết thực và khả thi.

  4. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp điều tra chọn mẫu ngẫu nhiên, thu thập số liệu sơ cấp qua khảo sát 164 cán bộ, kết hợp phân tích số liệu thứ cấp từ các báo cáo, văn bản pháp luật và thống kê địa phương.

  5. Nghiên cứu có thể áp dụng cho địa phương khác không?
    Có thể áp dụng với điều chỉnh phù hợp theo đặc điểm từng địa phương, đặc biệt các huyện miền núi có điều kiện tương tự, nhằm nâng cao năng lực quản lý cán bộ cấp xã và phát triển kinh tế - xã hội.

Kết luận

  • Năng lực quản lý của cán bộ lãnh đạo UBND xã huyện Tuần Giáo còn nhiều hạn chế về kỹ năng và phẩm chất sáng tạo, linh hoạt.
  • Công tác đào tạo, bồi dưỡng và quy hoạch cán bộ là những yếu tố ảnh hưởng lớn nhất đến năng lực quản lý.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể gồm tăng cường đào tạo chuyên sâu, đổi mới quy hoạch, cải thiện điều kiện làm việc và nâng cao kiểm tra, giám sát.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho công tác phát triển nguồn nhân lực cấp xã, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
  • Khuyến nghị triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2023-2025, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng để hoàn thiện hơn nữa năng lực quản lý cán bộ cấp xã.

Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá cho các nhà quản lý, cán bộ lãnh đạo và các cơ sở đào tạo chính trị nhằm nâng cao năng lực quản lý, góp phần xây dựng chính quyền cơ sở vững mạnh, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của huyện Tuần Giáo và các địa phương tương tự.