Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam phát triển nhanh chóng với tốc độ tăng trưởng GDP đạt 6,68% năm 2015 và 6,21% năm 2016, thị trường bảo hiểm nhân thọ (BHNT) cũng ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ. Năm 2016, tổng doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ đạt gần 50 nghìn tỷ đồng, tăng 29,8% so với năm trước, trong đó doanh thu khai thác mới tăng 26,3%. Sự gia nhập của các công ty bảo hiểm nước ngoài với tiềm lực tài chính và công nghệ hiện đại đã tạo ra áp lực cạnh tranh gay gắt trên thị trường. Tính đến cuối năm 2016, có 18 công ty bảo hiểm nhân thọ hoạt động tại Việt Nam, trong đó các công ty lớn như Prudential, Bảo Việt, Manulife và AIA chiếm thị phần lần lượt 21,97%, 20,29%, 13,7% và 11,07%.

Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ Vietinbank Aviva (VietinAviva) chính thức hoạt động từ tháng 10/2011 và đã đạt tốc độ tăng trưởng doanh thu phí bảo hiểm quy năm APE cao, tăng 68,8% năm 2016 so với năm 2015 và 322,8% năm 2015 so với năm 2014. Tuy nhiên, VietinAviva vẫn còn nhiều hạn chế về năng lực cạnh tranh như thị phần thấp, nguồn vốn nhỏ, sản phẩm chưa đa dạng, giá cao, kênh phân phối hạn chế và chất lượng dịch vụ chưa hoàn thiện.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của VietinAviva trong giai đoạn 2014-2016, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh nhằm giúp công ty tồn tại và phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Nghiên cứu có phạm vi tập trung tại VietinAviva chi nhánh 229 Tây Sơn – Đống Đa – Hà Nội, với định hướng phát triển đến năm 2020. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ VietinAviva cải thiện vị thế trên thị trường BHNT Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về năng lực cạnh tranh và bảo hiểm nhân thọ, bao gồm:

  • Lý thuyết năng lực cạnh tranh của Michael Porter: Mô hình 5 áp lực cạnh tranh (đối thủ cạnh tranh trong ngành, khách hàng, nhà cung ứng, đối thủ tiềm năng, sản phẩm thay thế) giúp phân tích các yếu tố vi mô ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của công ty bảo hiểm nhân thọ.

  • Mô hình PESTEL: Phân tích các yếu tố vĩ mô gồm Chính trị, Kinh tế, Văn hóa - Xã hội, Công nghệ, Môi trường và Luật pháp tác động gián tiếp đến năng lực cạnh tranh của công ty.

  • Phân tích SWOT: Đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của VietinAviva để xây dựng chiến lược nâng cao năng lực cạnh tranh.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: năng lực cạnh tranh, năng lực tài chính, chất lượng nguồn nhân lực, chất lượng sản phẩm bảo hiểm nhân thọ, kênh phân phối, và uy tín thương hiệu.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện theo hai giai đoạn chính:

  • Nghiên cứu sơ bộ: Sử dụng phương pháp định tính qua phỏng vấn, khảo sát và điều tra để xây dựng bảng câu hỏi phù hợp. Thu thập ý kiến từ các cán bộ, nhân viên và khách hàng của VietinAviva nhằm hiểu rõ thực trạng và các vấn đề tồn tại.

  • Nghiên cứu chính thức: Thu thập số liệu thứ cấp từ các báo cáo tài chính, báo cáo kết quả kinh doanh, biên bản họp đánh giá kinh doanh của VietinAviva giai đoạn 2014-2016. Phân tích định lượng bằng các phương pháp thống kê mô tả và so sánh để đánh giá các nhân tố ảnh hưởng và năng lực cạnh tranh của công ty.

Cỡ mẫu khảo sát gồm các cán bộ quản lý, nhân viên kinh doanh và khách hàng tại chi nhánh VietinAviva Tây Sơn – Đống Đa. Phương pháp chọn mẫu kết hợp ngẫu nhiên và phi ngẫu nhiên nhằm đảm bảo tính đại diện. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2014 đến 2016, với định hướng phát triển đến năm 2020.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng doanh thu và thị phần: Doanh thu phí bảo hiểm của VietinAviva năm 2016 tăng 68,8% so với năm 2015, trong khi năm 2015 tăng 322,8% so với năm 2014. Tuy nhiên, thị phần của công ty vẫn còn thấp so với các đối thủ lớn, chiếm khoảng 2-3% thị trường BHNT Việt Nam.

  2. Nguồn nhân lực và hiệu quả hoạt động: Tỷ lệ nhân viên có trình độ đại học chiếm khoảng 70%, nhưng năng lực bán hàng và kỹ năng tư vấn còn hạn chế. Hiệu quả hoạt động của kênh phân phối qua ngân hàng và đại lý chưa đồng đều, với chi phí nhân lực chiếm tỷ lệ cao trong tổng chi phí hoạt động.

  3. Chất lượng sản phẩm và dịch vụ: Sản phẩm bảo hiểm nhân thọ của VietinAviva chưa đa dạng bằng các công ty lớn, phí bảo hiểm cao hơn trung bình thị trường khoảng 10-15%, trong khi quyền lợi bảo hiểm và dịch vụ chăm sóc khách hàng chưa được đánh giá cao. Quy trình kiểm tra sức khỏe khách hàng còn chậm trễ, ảnh hưởng đến trải nghiệm khách hàng.

  4. Công nghệ và kênh phân phối: Công nghệ thông tin và quy trình vận hành chưa được tối ưu, gây khó khăn trong việc quản lý và phát triển sản phẩm mới. Kênh phân phối chủ yếu qua ngân hàng Vietinbank và đại lý truyền thống, chưa khai thác hiệu quả các kênh phân phối hiện đại như trực tuyến.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên xuất phát từ lịch sử phát triển ngắn, nguồn vốn nhỏ và thiếu kinh nghiệm quản lý chuyên sâu của VietinAviva so với các công ty bảo hiểm nhân thọ lớn khác. So với các nghiên cứu về năng lực cạnh tranh của các công ty bảo hiểm như Bảo Việt hay Prudential, VietinAviva còn nhiều điểm yếu về quy mô, đa dạng sản phẩm và công nghệ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu theo năm, bảng so sánh thị phần và chi phí nhân lực, cũng như ma trận SWOT thể hiện điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của công ty. Kết quả nghiên cứu cho thấy VietinAviva cần tập trung nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đa dạng hóa sản phẩm, cải tiến công nghệ và mở rộng kênh phân phối để tăng cường năng lực cạnh tranh.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Tổ chức các chương trình đào tạo kỹ năng bán hàng, tư vấn và quản lý cho đội ngũ nhân viên và đại lý. Mục tiêu tăng tỷ lệ nhân viên đạt chuẩn kỹ năng lên 85% trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện: Ban nhân sự và đào tạo VietinAviva.

  2. Đa dạng hóa sản phẩm bảo hiểm: Phát triển các sản phẩm mới phù hợp với nhu cầu thị trường, giảm giá thành và tăng quyền lợi bảo hiểm. Mục tiêu ra mắt ít nhất 3 sản phẩm mới trong 18 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Phòng phát triển sản phẩm và marketing.

  3. Cải tiến công nghệ và quy trình vận hành: Đầu tư nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin, áp dụng quy trình tự động hóa trong quản lý hợp đồng và chăm sóc khách hàng. Mục tiêu hoàn thành nâng cấp hệ thống trong 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban công nghệ thông tin.

  4. Mở rộng và đa dạng hóa kênh phân phối: Khai thác kênh phân phối trực tuyến, hợp tác với các đối tác ngân hàng và đại lý mới, tăng cường marketing số. Mục tiêu tăng doanh thu qua kênh trực tuyến lên 20% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng kinh doanh và marketing.

  5. Tăng cường quảng bá và xây dựng thương hiệu: Đẩy mạnh các chiến dịch truyền thông, nâng cao uy tín thương hiệu VietinAviva trên thị trường. Mục tiêu tăng nhận diện thương hiệu lên 30% trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng marketing và truyền thông.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý công ty bảo hiểm nhân thọ: Nhận diện điểm mạnh, điểm yếu và các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng: Tài liệu tham khảo về phương pháp phân tích năng lực cạnh tranh trong ngành bảo hiểm nhân thọ, ứng dụng mô hình PESTEL, SWOT và 5 áp lực cạnh tranh.

  3. Các chuyên gia tư vấn quản trị và phát triển doanh nghiệp: Cung cấp cơ sở dữ liệu thực tiễn và phân tích chuyên sâu giúp tư vấn chiến lược cạnh tranh cho các công ty bảo hiểm.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và hiệp hội bảo hiểm Việt Nam: Tham khảo để hoàn thiện chính sách, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh và hỗ trợ phát triển ngành bảo hiểm nhân thọ.

Câu hỏi thường gặp

  1. Năng lực cạnh tranh của VietinAviva hiện nay ra sao?
    VietinAviva có tốc độ tăng trưởng doanh thu cao (68,8% năm 2016), nhưng thị phần còn thấp, sản phẩm chưa đa dạng và kênh phân phối hạn chế, cần cải thiện nhiều mặt để nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Các yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến năng lực cạnh tranh của công ty bảo hiểm nhân thọ?
    Bao gồm chất lượng nguồn nhân lực, năng lực tài chính, đa dạng sản phẩm, công nghệ hiện đại, kênh phân phối hiệu quả và uy tín thương hiệu.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Kết hợp nghiên cứu định tính (phỏng vấn, khảo sát) và định lượng (phân tích số liệu tài chính, thống kê mô tả, so sánh) nhằm đánh giá toàn diện năng lực cạnh tranh.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao năng lực cạnh tranh của VietinAviva?
    Tập trung đào tạo nhân lực, đa dạng hóa sản phẩm, cải tiến công nghệ, mở rộng kênh phân phối và tăng cường quảng bá thương hiệu.

  5. Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu này là gì?
    Giúp VietinAviva xác định rõ điểm mạnh, điểm yếu và cơ hội phát triển, từ đó xây dựng chiến lược cạnh tranh hiệu quả, góp phần nâng cao vị thế trên thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam.

Kết luận

  • VietinAviva đã đạt được tốc độ tăng trưởng doanh thu ấn tượng trong giai đoạn 2014-2016 nhưng vẫn còn nhiều hạn chế về năng lực cạnh tranh.
  • Nghiên cứu đã phân tích toàn diện các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của công ty dựa trên các mô hình lý thuyết và dữ liệu thực tế.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đa dạng hóa sản phẩm, cải tiến công nghệ, mở rộng kênh phân phối và xây dựng thương hiệu.
  • Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng trong giai đoạn phát triển tiếp theo đến năm 2020 nhằm giúp VietinAviva tồn tại và phát triển bền vững.
  • Khuyến nghị các bên liên quan như ban lãnh đạo, nhà quản lý, chuyên gia tư vấn và cơ quan quản lý tham khảo để hỗ trợ công ty nâng cao năng lực cạnh tranh hiệu quả.

Để tiếp tục phát triển, VietinAviva cần nhanh chóng triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả định kỳ nhằm điều chỉnh chiến lược phù hợp với diễn biến thị trường. Hành động ngay hôm nay sẽ giúp công ty vững bước trên con đường cạnh tranh khốc liệt của thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam.