Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, việc nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trở thành yếu tố sống còn để tồn tại và phát triển. Việt Nam, với tư cách là thành viên của WTO và các hiệp định thương mại tự do, đang chứng kiến sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt không chỉ trong nước mà còn trên phạm vi toàn cầu. Công ty Cổ phần Bia Thanh Hóa, một doanh nghiệp sản xuất bia có truyền thống lâu đời tại tỉnh Thanh Hóa, cũng không nằm ngoài quy luật này. Từ năm 2012 đến 2016, sản lượng bia của công ty có sự biến động với tổng sản lượng đạt khoảng 60 triệu lít mỗi năm, trong đó sản phẩm bia mang thương hiệu Thanh Hóa tăng trưởng ổn định, đặc biệt là dòng bia cao cấp Thabrew với tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ. Tuy nhiên, công ty cũng đang đối mặt với nhiều thách thức như chi phí sản xuất tăng cao, nguồn nhân lực chưa được sử dụng hiệu quả, công nghệ và thiết bị cần được nâng cấp, cùng với hoạt động marketing còn hạn chế.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Bia Thanh Hóa, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh nhằm giúp công ty chiếm lĩnh thị phần, tăng trưởng bền vững. Phạm vi nghiên cứu bao gồm dữ liệu thu thập từ năm 2012 đến 2016 tại Công ty Cổ phần Bia Thanh Hóa và các thị trường lân cận như Hòa Bình, Ninh Bình, Nam Định, Nghệ An. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác hoạch định chiến lược phát triển của doanh nghiệp trong ngành công nghiệp đồ uống có cồn, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và sức cạnh tranh trên thị trường.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình kinh tế quản trị hiện đại để phân tích năng lực cạnh tranh doanh nghiệp. Trước hết, khái niệm cạnh tranh được hiểu là sự ganh đua giữa các chủ thể kinh tế nhằm giành lấy nguồn lực, khách hàng và lợi ích kinh tế. Năng lực cạnh tranh được định nghĩa là khả năng của doanh nghiệp vượt qua đối thủ để tồn tại và phát triển, thể hiện qua các yếu tố như tài chính, công nghệ, nhân lực, quản lý và chiến lược kinh doanh.

Mô hình năm lực lượng cạnh tranh của Michael E. Porter được áp dụng để phân tích môi trường vi mô, bao gồm: nhà cung cấp, khách hàng, đối thủ cạnh tranh hiện tại, đối thủ tiềm ẩn và sản phẩm thay thế. Bên cạnh đó, ma trận SWOT được sử dụng để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của công ty, từ đó xây dựng chiến lược phù hợp. Các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh bao gồm các chỉ số tài chính (ROA, ROE), năng suất lao động, chất lượng sản phẩm, khả năng đổi mới sáng tạo, và hiệu quả marketing.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo tài chính, số liệu sản xuất kinh doanh của Công ty Cổ phần Bia Thanh Hóa giai đoạn 2012-2016, các tài liệu ngành và các nguồn thông tin liên quan. Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua phỏng vấn chuyên gia, khảo sát ý kiến cán bộ quản lý và nhân viên công ty nhằm đánh giá các yếu tố nội bộ và môi trường bên ngoài.

Cỡ mẫu khảo sát gồm 50 chuyên gia và cán bộ quản lý có kinh nghiệm trong ngành bia và quản trị doanh nghiệp. Phương pháp phân tích bao gồm thống kê mô tả, phân tích ma trận SWOT, ma trận đánh giá các yếu tố bên trong và bên ngoài, cùng với phân tích định lượng các chỉ số tài chính và sản xuất. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2017 đến tháng 7/2017, đảm bảo thu thập và xử lý dữ liệu đầy đủ, chính xác.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng sản lượng và doanh thu: Tổng sản lượng bia của công ty duy trì ở mức khoảng 60 triệu lít/năm trong giai đoạn 2012-2016, trong đó sản phẩm bia Thabrew tăng trưởng nhanh với mức tăng trung bình hàng năm khoảng 15%. Doanh thu năm 2016 đạt trên 189 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế đạt 38,2 tỷ đồng, cho thấy hiệu quả kinh doanh ổn định.

  2. Nguồn nhân lực và cơ cấu tổ chức: Công ty có 485 lao động chính thức và 150 lao động tại công ty thương mại, tuy nhiên việc sử dụng nguồn nhân lực chưa hiệu quả, dẫn đến chi phí nhân công cao và năng suất lao động chưa tối ưu. Cơ cấu tổ chức gồm nhiều phòng ban và phân xưởng, nhưng chưa phát huy tối đa vai trò phối hợp giữa các bộ phận.

  3. Ứng dụng công nghệ và quản lý sản xuất: Công ty đã áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001-2014, ISO 14000 và ISO 22000, tuy nhiên công nghệ sản xuất và thiết bị còn lạc hậu so với các đối thủ lớn như HABECO hay SABECO. Điều này ảnh hưởng đến chi phí sản xuất và chất lượng sản phẩm, làm giảm sức cạnh tranh trên thị trường.

  4. Hoạt động marketing và phát triển thị trường: Marketing và phân phối sản phẩm còn yếu kém, chưa tận dụng hiệu quả các kênh phân phối hiện đại. Thị trường tiêu thụ chủ yếu tập trung trong tỉnh Thanh Hóa và một số tỉnh lân cận, chưa mở rộng ra các thị trường lớn hơn. Chiến lược phát triển sản phẩm mới như bia Thabrew là điểm sáng nhưng cần đẩy mạnh hơn nữa.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ việc công ty chưa có chiến lược nhân sự và quản lý tài chính hiệu quả, dẫn đến chi phí sản xuất cao và năng suất lao động thấp. So với các doanh nghiệp cùng ngành, tỷ suất lợi nhuận và hiệu quả sử dụng vốn của Bia Thanh Hóa còn thấp hơn khoảng 10-15%. Việc áp dụng công nghệ chưa đồng bộ và chưa đầu tư mạnh vào nghiên cứu phát triển sản phẩm mới cũng làm giảm khả năng cạnh tranh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng sản lượng và doanh thu, bảng so sánh các chỉ số tài chính và năng suất lao động giữa Bia Thanh Hóa và các đối thủ chính. Kết quả nghiên cứu cho thấy công ty cần tập trung cải thiện công tác quản trị nhân sự, nâng cao công nghệ sản xuất và đổi mới chiến lược marketing để tận dụng cơ hội thị trường và đối phó với thách thức cạnh tranh ngày càng gay gắt.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tối ưu hóa nguồn nhân lực: Áp dụng cơ cấu định biên lao động hợp lý, đào tạo nâng cao kỹ năng cho cán bộ công nhân viên, giảm chi phí nhân công không cần thiết. Mục tiêu tăng năng suất lao động lên ít nhất 20% trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện: Ban nhân sự và Ban giám đốc công ty.

  2. Đầu tư nâng cấp công nghệ: Cải tiến dây chuyền sản xuất, áp dụng công nghệ hiện đại để giảm chi phí sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm. Dự kiến hoàn thành trong 3 năm tới với ngân sách đầu tư phù hợp. Chủ thể thực hiện: Phòng kỹ thuật công nghệ và Ban giám đốc.

  3. Phát triển chiến lược marketing và mở rộng thị trường: Xây dựng kế hoạch marketing bài bản, đa dạng hóa kênh phân phối, tăng cường quảng bá thương hiệu bia Thabrew và các sản phẩm chủ lực. Mục tiêu tăng thị phần thêm 10% trong 2 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng marketing và công ty thương mại.

  4. Cải thiện quản lý tài chính: Tăng cường kiểm soát chi phí, tối ưu hóa dòng tiền và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Áp dụng các chỉ số tài chính để đánh giá và điều chỉnh kịp thời. Chủ thể thực hiện: Phòng kế toán và Ban giám đốc.

  5. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp và nâng cao năng lực quản trị: Tạo môi trường làm việc tích cực, phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật, nâng cao tinh thần trách nhiệm và sự gắn kết của nhân viên. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo và phòng tổ chức hành chính.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp ngành đồ uống: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh và cách xây dựng chiến lược phát triển bền vững.

  2. Chuyên gia tư vấn quản trị và chiến lược kinh doanh: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn để tư vấn nâng cao hiệu quả hoạt động cho các doanh nghiệp tương tự.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Quản trị kinh doanh: Là tài liệu tham khảo quý giá về ứng dụng mô hình phân tích cạnh tranh và xây dựng chiến lược trong doanh nghiệp thực tế.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp: Giúp đánh giá thực trạng và đề xuất chính sách hỗ trợ phát triển doanh nghiệp trong ngành công nghiệp đồ uống.

Câu hỏi thường gặp

  1. Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp được đánh giá dựa trên những tiêu chí nào?
    Năng lực cạnh tranh được đánh giá qua các chỉ số tài chính như ROA, ROE, năng suất lao động, chất lượng sản phẩm, khả năng đổi mới sáng tạo và hiệu quả marketing. Ví dụ, Bia Thanh Hóa sử dụng ma trận SWOT và mô hình năm lực lượng cạnh tranh của Porter để phân tích.

  2. Tại sao công nghệ sản xuất lại quan trọng đối với năng lực cạnh tranh?
    Công nghệ hiện đại giúp giảm chi phí sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm và tăng năng suất lao động. Công ty Bia Thanh Hóa cần đầu tư công nghệ để cạnh tranh với các đối thủ lớn như HABECO.

  3. Chiến lược marketing nào phù hợp cho doanh nghiệp sản xuất bia?
    Chiến lược marketing đa kênh, tập trung vào phát triển thương hiệu và mở rộng thị trường là cần thiết. Ví dụ, sản phẩm bia Thabrew của Bia Thanh Hóa đã thành công khi tập trung vào nhóm khách hàng có thu nhập ổn định tại các thành phố.

  4. Làm thế nào để tối ưu hóa nguồn nhân lực trong doanh nghiệp?
    Cần áp dụng cơ cấu định biên lao động hợp lý, đào tạo nâng cao kỹ năng và tạo môi trường làm việc tích cực. Bia Thanh Hóa đang trong quá trình cải tổ để nâng cao hiệu quả sử dụng nhân lực.

  5. Vai trò của văn hóa doanh nghiệp trong nâng cao năng lực cạnh tranh là gì?
    Văn hóa doanh nghiệp tạo nên phong cách làm việc, thái độ và sự gắn kết của nhân viên, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và sản xuất. Văn hóa tích cực giúp doanh nghiệp phát huy năng lực cốt lõi và duy trì lợi thế cạnh tranh.

Kết luận

  • Năng lực cạnh tranh là yếu tố quyết định sự tồn tại và phát triển của Công ty Cổ phần Bia Thanh Hóa trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt.
  • Công ty đã đạt được tăng trưởng ổn định về sản lượng và doanh thu, đặc biệt với sản phẩm bia cao cấp Thabrew.
  • Tuy nhiên, còn tồn tại nhiều hạn chế về công nghệ, quản lý nhân sự và marketing cần được cải thiện.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào tối ưu hóa nguồn nhân lực, nâng cấp công nghệ, phát triển thị trường và cải thiện quản lý tài chính.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi chiến lược cho công ty đến năm 2022, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

Để tiếp tục phát triển, công ty cần triển khai các giải pháp đề xuất một cách đồng bộ và có hệ thống, đồng thời thường xuyên đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời. Các nhà quản lý và chuyên gia trong ngành được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu này nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp mình.