Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển nhanh chóng của các ngành dịch vụ, nguồn nhân lực đóng vai trò then chốt trong sự tồn tại và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Theo báo cáo của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, an ninh con người được đặt làm trung tâm trong mọi hoạt động, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ và phát triển nguồn nhân lực. Đặc biệt, đại dịch Covid-19 đã gây ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với các doanh nghiệp vận tải hành khách, trong đó có Hợp tác xã (HTX) vận tải Nam Anh, khi hoạt động kinh doanh bị ảnh hưởng nặng nề do các biện pháp giãn cách xã hội và hạn chế đi lại. Tài xế – lực lượng nòng cốt của HTX – phải đối mặt với rủi ro về sức khỏe và kinh tế, làm gia tăng nhu cầu quản trị rủi ro nhân sự hiệu quả nhằm đảm bảo an ninh con người và sự phát triển ổn định của HTX.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc nâng cao hiệu quả công tác quản trị rủi ro nhân sự tại HTX vận tải Nam Anh trong giai đoạn 2019-2021, nhằm góp phần đảm bảo an ninh con người và duy trì hoạt động kinh doanh bền vững. Nghiên cứu có phạm vi thực hiện tại HTX vận tải Nam Anh, với đối tượng nghiên cứu là các xã viên, tài xế và cán bộ quản lý. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp các giải pháp quản trị rủi ro nhân sự phù hợp, giúp HTX ứng phó hiệu quả với các rủi ro trong bối cảnh biến động kinh tế – xã hội, đặc biệt là tác động của đại dịch Covid-19. Các chỉ số đánh giá hiệu quả quản trị rủi ro nhân sự như tỷ lệ nghỉ việc, số vụ tai nạn lao động, mức độ hài lòng của nhân viên và chi phí vận hành được sử dụng làm thước đo chính trong nghiên cứu.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết an ninh con người và mô hình quản trị rủi ro nhân sự trong doanh nghiệp. Khái niệm an ninh con người được UNDP đề xuất năm 1994, bao gồm bảy thành tố: an ninh kinh tế, an ninh lương thực, an ninh sức khỏe, an ninh môi trường, an ninh cá nhân, an ninh cộng đồng và an ninh chính trị. Lý thuyết này nhấn mạnh sự an toàn, ổn định và phát triển bền vững của con người trong bối cảnh các mối đe dọa phi truyền thống ngày càng gia tăng.

Mô hình quản trị rủi ro nhân sự được xây dựng dựa trên tiêu chuẩn ISO 31000:2018 và mô hình COSO-ERM-2004. ISO 31000:2018 cung cấp quy trình quản trị rủi ro gồm sáu bước: trao đổi thông tin và tham vấn, thiết lập bối cảnh, đánh giá rủi ro, xử lý rủi ro, theo dõi và xem xét, lập hồ sơ và báo cáo. Mô hình COSO-ERM-2004 bổ sung tám thành phần quản trị rủi ro, trong đó nhấn mạnh môi trường kiểm soát, thiết lập mục tiêu, nhận diện, đánh giá và kiểm soát rủi ro. Các khái niệm chính trong nghiên cứu bao gồm: rủi ro nhân sự, quản trị rủi ro nhân sự, an ninh con người, an ninh phi truyền thống và quy trình quản trị rủi ro.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp thu thập số liệu sơ cấp và thứ cấp. Số liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát ngẫu nhiên 100 cán bộ, tài xế và nhân viên tại HTX vận tải Nam Anh, kết hợp phỏng vấn sâu với ban lãnh đạo và các chuyên gia quản trị nhân sự. Số liệu thứ cấp bao gồm báo cáo tài chính, báo cáo hoạt động kinh doanh của HTX giai đoạn 2019-2021, các văn bản pháp luật liên quan đến quản trị rủi ro và an ninh con người.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp thống kê mô tả, phân tích định tính và so sánh với các tiêu chuẩn quản trị rủi ro quốc tế. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2019 đến tháng 12/2021, tập trung đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2022-2025. Phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng trong HTX, giúp đánh giá chính xác các rủi ro nhân sự và hiệu quả quản trị.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận diện và phân loại rủi ro nhân sự: Qua khảo sát, 65% tài xế cho biết đã từng gặp rủi ro về sức khỏe do điều kiện làm việc kéo dài và tiếp xúc với môi trường ô nhiễm. 40% nhân viên phản ánh tình trạng nghỉ việc tăng cao trong giai đoạn Covid-19, gây ảnh hưởng đến hoạt động vận tải. Ma trận phân loại rủi ro cho thấy rủi ro sức khỏe và rủi ro nghỉ việc là hai nhóm có mức độ tác động cao nhất, với xác suất xảy ra lần lượt là 0.7 và 0.6.

  2. Thực trạng quản trị rủi ro nhân sự: HTX đã xây dựng quy trình quản trị rủi ro nhân sự theo tiêu chuẩn ISO 31000, tuy nhiên việc thực thi còn hạn chế. Chỉ 55% nhân viên đánh giá quy trình quản lý rủi ro được thực hiện đầy đủ, trong khi 30% cho biết thiếu thông tin và tham vấn trong quá trình quản lý. Chi phí vận hành tăng 15% trong năm 2020 do các biện pháp phòng chống dịch và hỗ trợ nhân viên.

  3. Ảnh hưởng của đại dịch Covid-19: Doanh thu HTX giảm 25% trong năm 2020 so với năm trước, trong khi chi phí y tế và hỗ trợ tài xế tăng 20%. Tỷ lệ nghỉ việc tăng 18%, đặc biệt là các tài xế lớn tuổi và có bệnh nền. Điều này làm giảm năng suất lao động và gây áp lực lớn lên công tác quản trị nhân sự.

  4. Hiệu quả các biện pháp kiểm soát rủi ro: Các biện pháp đào tạo an toàn lao động và chăm sóc sức khỏe đã giúp giảm 10% số vụ tai nạn lao động trong năm 2021. Tuy nhiên, việc áp dụng công nghệ quản lý rủi ro còn hạn chế, chỉ 35% nhân viên sử dụng hệ thống theo dõi rủi ro điện tử.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy HTX vận tải Nam Anh đã có những bước tiến trong công tác quản trị rủi ro nhân sự, nhưng vẫn còn nhiều bất cập do thiếu nguồn lực và kinh nghiệm quản lý. Tác động của đại dịch Covid-19 làm nổi bật vai trò của quản trị rủi ro nhân sự trong việc duy trì an ninh con người và hoạt động kinh doanh. So sánh với các nghiên cứu trong ngành vận tải và các doanh nghiệp tương tự, tỷ lệ nghỉ việc và chi phí vận hành của HTX Nam Anh cao hơn trung bình ngành khoảng 10-15%, phản ánh áp lực đặc thù của HTX trong bối cảnh dịch bệnh.

Việc áp dụng mô hình ISO 31000 và COSO-ERM giúp HTX có khung quản trị rủi ro bài bản, nhưng cần tăng cường trao đổi thông tin và tham vấn để nâng cao nhận thức và sự tham gia của nhân viên. Các biểu đồ thể hiện tỷ lệ rủi ro theo nhóm, chi phí vận hành qua các năm và mức độ hài lòng của nhân viên sẽ minh họa rõ nét hơn thực trạng và hiệu quả quản trị rủi ro nhân sự tại HTX.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và nâng cao nhận thức về quản trị rủi ro nhân sự: Tổ chức các khóa đào tạo định kỳ cho cán bộ quản lý và nhân viên về nhận diện, đánh giá và xử lý rủi ro nhân sự, nhằm nâng cao kỹ năng và ý thức phòng ngừa. Mục tiêu giảm 20% số vụ tai nạn lao động trong vòng 2 năm, do Ban lãnh đạo HTX phối hợp với phòng nhân sự thực hiện.

  2. Xây dựng hệ thống thông tin quản lý rủi ro điện tử: Áp dụng công nghệ thông tin để theo dõi, báo cáo và phân tích rủi ro nhân sự theo thời gian thực, giúp phản ứng nhanh và chính xác hơn. Mục tiêu hoàn thành triển khai hệ thống trong năm 2023, do phòng công nghệ thông tin và quản lý rủi ro phối hợp thực hiện.

  3. Cải thiện chính sách phúc lợi và hỗ trợ sức khỏe cho nhân viên: Tăng cường các chế độ bảo hiểm y tế, hỗ trợ khám chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe tinh thần cho tài xế và nhân viên, nhằm giảm tỷ lệ nghỉ việc và nâng cao năng suất lao động. Mục tiêu giảm 15% tỷ lệ nghỉ việc trong 3 năm tới, do Ban lãnh đạo và phòng nhân sự phối hợp triển khai.

  4. Xây dựng quy trình quản trị rủi ro nhân sự linh hoạt và phù hợp với đặc thù HTX: Rà soát, điều chỉnh quy trình quản trị rủi ro để phù hợp với mô hình HTX và đặc thù ngành vận tải, bao gồm các biện pháp phòng ngừa, ứng phó và khắc phục rủi ro. Mục tiêu hoàn thiện quy trình trong năm 2022, do Ban quản lý HTX chủ trì.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý HTX vận tải: Nghiên cứu giúp hiểu rõ hơn về các rủi ro nhân sự đặc thù trong ngành vận tải, từ đó xây dựng chiến lược quản trị rủi ro hiệu quả, đảm bảo an ninh con người và phát triển bền vững.

  2. Chuyên gia và nhà nghiên cứu quản trị an ninh phi truyền thống: Tài liệu cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản trị rủi ro nhân sự trong bối cảnh an ninh phi truyền thống, đặc biệt là tác động của đại dịch Covid-19.

  3. Các doanh nghiệp vận tải và dịch vụ liên quan: Tham khảo các giải pháp quản trị rủi ro nhân sự phù hợp với đặc thù ngành, giúp nâng cao hiệu quả hoạt động và giảm thiểu thiệt hại do rủi ro gây ra.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và tổ chức chính sách: Tài liệu hỗ trợ xây dựng các chính sách, quy định về quản trị rủi ro nhân sự và an ninh con người trong doanh nghiệp, góp phần nâng cao năng lực quản lý và phát triển kinh tế xã hội.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản trị rủi ro nhân sự là gì?
    Quản trị rủi ro nhân sự là quá trình nhận diện, đánh giá và kiểm soát các rủi ro liên quan đến nguồn nhân lực nhằm giảm thiểu tổn thất và đảm bảo hoạt động ổn định của doanh nghiệp. Ví dụ, quản lý rủi ro sức khỏe và nghỉ việc giúp duy trì năng suất lao động.

  2. Tại sao an ninh con người lại quan trọng trong doanh nghiệp vận tải?
    An ninh con người đảm bảo sự an toàn, ổn định và phát triển bền vững của nhân viên, đặc biệt là tài xế – lực lượng chủ chốt trong vận tải. Điều này giúp giảm thiểu tai nạn, tăng hiệu quả công việc và duy trì hoạt động kinh doanh liên tục.

  3. Các mô hình quản trị rủi ro nào được áp dụng trong nghiên cứu?
    Nghiên cứu áp dụng tiêu chuẩn ISO 31000:2018 và mô hình COSO-ERM-2004, cung cấp quy trình và khung quản trị rủi ro toàn diện, giúp doanh nghiệp nhận diện, đánh giá và xử lý rủi ro một cách hệ thống.

  4. Đại dịch Covid-19 ảnh hưởng thế nào đến quản trị rủi ro nhân sự tại HTX Nam Anh?
    Covid-19 làm tăng tỷ lệ nghỉ việc, chi phí y tế và giảm doanh thu, gây áp lực lớn lên công tác quản trị rủi ro nhân sự. HTX phải điều chỉnh quy trình và tăng cường các biện pháp phòng ngừa để đảm bảo an ninh con người và duy trì hoạt động.

  5. Giải pháp nào hiệu quả nhất để nâng cao quản trị rủi ro nhân sự?
    Tăng cường đào tạo, áp dụng công nghệ quản lý rủi ro, cải thiện chính sách phúc lợi và xây dựng quy trình quản trị linh hoạt là những giải pháp hiệu quả, giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro và nâng cao năng suất lao động.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã làm rõ tầm quan trọng của quản trị rủi ro nhân sự trong việc đảm bảo an ninh con người tại HTX vận tải Nam Anh, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19.
  • Thực trạng quản trị rủi ro nhân sự tại HTX còn nhiều hạn chế, với tỷ lệ nghỉ việc và chi phí vận hành tăng cao, ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh.
  • Áp dụng các mô hình quản trị rủi ro quốc tế như ISO 31000 và COSO-ERM giúp HTX xây dựng quy trình quản lý bài bản, nhưng cần nâng cao nhận thức và ứng dụng công nghệ.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể như đào tạo, áp dụng hệ thống quản lý rủi ro điện tử, cải thiện phúc lợi và điều chỉnh quy trình quản trị phù hợp với đặc thù HTX.
  • Giai đoạn tiếp theo (2022-2025) tập trung triển khai các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro nhân sự, góp phần đảm bảo an ninh con người và phát triển bền vững cho HTX vận tải Nam Anh.

Call-to-action: Các nhà quản lý HTX và doanh nghiệp vận tải nên áp dụng ngay các giải pháp quản trị rủi ro nhân sự được đề xuất để nâng cao năng lực cạnh tranh và đảm bảo an toàn cho nguồn nhân lực trong bối cảnh biến động hiện nay.