I. Tổng Quan Về Hội Đồng Nhân Dân Cấp Huyện Tại Quảng Nam
Hội đồng nhân dân (HĐND) cấp huyện đóng vai trò then chốt trong hệ thống chính quyền địa phương ở Quảng Nam. Là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, HĐND đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân. HĐND cấp huyện có trách nhiệm quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương, giám sát việc thực thi pháp luật và các nghị quyết đã ban hành. Theo Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, HĐND cấp huyện có vị trí trung gian, kết nối giữa cấp tỉnh và cấp xã, đảm bảo sự thống nhất và hiệu quả trong quản lý nhà nước. Việc nâng cao hiệu quả hoạt động của HĐND cấp huyện là yếu tố then chốt để phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh và nâng cao đời sống nhân dân. Hội đồng nhân dân cấp huyện là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, do cử tri bầu ra, đại diện cho ý chí, nguyện vọng của nhân dân.
1.1. Khái niệm và đặc điểm của HĐND cấp huyện tại Quảng Nam
HĐND cấp huyện là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, do cử tri của đơn vị hành chính cấp huyện bầu ra. HĐND đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân, quyết định các vấn đề quan trọng ở địa phương theo luật định, giám sát thi hành pháp luật và chịu trách nhiệm trước nhân dân ở huyện và cơ quan nhà nước cấp trên. HĐND cấp huyện được tổ chức ở các đơn vị hành chính như huyện, quận, thành phố thuộc tỉnh, thị xã. HĐND hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ, quyết định theo đa số. Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương.
1.2. Vị trí và vai trò của HĐND cấp huyện trong hệ thống chính trị
HĐND cấp huyện có vị trí trung gian trong hệ thống chính quyền địa phương, giữa cấp tỉnh và cấp xã. HĐND cùng với UBND tạo thành một cấp chính quyền ở huyện, thực thi quyền lực trong phạm vi rộng của địa phương. HĐND, đại biểu HĐND trực tiếp tương tác với người dân trong hoạt động công vụ thông qua trung gian giữa cấp tỉnh và cấp xã. HĐND thực hiện tốt vai trò của mình là nơi để người dân bày tâm tư, nguyện vọng của mình, đóng góp ý kiến xây dựng chính quyền trong sạch vững mạnh và quyết định các chủ trương, biện pháp quan trọng và định hướng các giải pháp phù hợp với thực tiễn của địa phương. Vai trò của HĐND là vô cùng quan trọng trong hệ thống chính trị.
II. Thực Trạng Hoạt Động Của HĐND Cấp Huyện Tại Quảng Nam
Hoạt động của HĐND cấp huyện tại Quảng Nam trong những năm qua đã có nhiều chuyển biến tích cực. HĐND đã thực hiện tốt hơn vai trò quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương, hoạt động giám sát được tăng cường, chất lượng các kỳ họp được nâng lên. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số hạn chế như: chất lượng đại biểu chưa đồng đều, hoạt động giám sát còn hình thức, việc tiếp xúc cử tri chưa hiệu quả. Theo nghiên cứu của Zơ Râm Thị Hai (2019), “thực tế trong hoạt động của Hội đồng nhân dân các cấp đã bộc lộ nhiều bất cập, chưa đáp ứng nhiệm vụ nhất là Hội đồng nhân dân cấp huyện”. Việc đánh giá đúng thực trạng hoạt động của HĐND cấp huyện là cơ sở để đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả trong thời gian tới. Thực trạng hoạt động HĐND cần được đánh giá khách quan.
2.1. Đánh giá ưu điểm trong hoạt động của HĐND cấp huyện
Trong những năm qua, hoạt động của HĐND cấp huyện trên địa bàn tỉnh Quảng Nam có nhiều chuyển biến tích cực, đổi mới về nội dung và phương thức hoạt động, thực hiện đảm bảo các chức năng, nhiệm vụ theo luật định, thay mặt nhân dân quyết định những vấn đề quan trọng của địa phương trên các lĩnh vực kinh tế- xã hội, quốc phòng-an ninh. Các vấn đề quan trọng liên quan đến lợi ích của tập thể, lợi ích của đại bộ phận nhân dân trên địa bàn huyện đều được nhân dân bàn bạc và quyết định thông qua cơ quan đại diện của mình. Ưu điểm hoạt động HĐND cần được phát huy.
2.2. Phân tích những tồn tại và hạn chế của HĐND cấp huyện
Thực tế trong hoạt động của Hội đồng nhân dân các cấp đã bộc lộ nhiều bất cập, chưa đáp ứng nhiệm vụ nhất là Hội đồng nhân dân cấp huyện, đồng thời có những quy định pháp luật liên quan đến hoạt động của Hội đồng nhân dân chưa đáp ứng yêu cầu về vị trí, vai trò theo Luật định, chưa phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Chất lượng đại biểu chưa đồng đều, hoạt động giám sát còn hình thức, việc tiếp xúc cử tri chưa hiệu quả. Tồn tại và hạn chế cần được khắc phục.
2.3. Nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động HĐND cấp huyện
Nguyên nhân của những hạn chế có thể kể đến như: năng lực của đại biểu HĐND còn hạn chế, sự phối hợp giữa các ban của HĐND chưa chặt chẽ, công tác thông tin tuyên truyền chưa hiệu quả, nguồn lực cho hoạt động của HĐND còn hạn hẹp. Bên cạnh đó, một số quy định của pháp luật chưa thực sự phù hợp với thực tiễn, gây khó khăn cho hoạt động của HĐND. Nguyên nhân hạn chế cần được làm rõ.
III. Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Hoạt Động HĐND Cấp Huyện
Để nâng cao hiệu quả hoạt động của HĐND cấp huyện tại Quảng Nam, cần có các giải pháp đồng bộ và toàn diện. Các giải pháp tập trung vào nâng cao chất lượng đại biểu, đổi mới phương thức hoạt động, tăng cường giám sát và đảm bảo nguồn lực. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa HĐND, UBND và các cơ quan liên quan để thực hiện các giải pháp một cách hiệu quả. Việc nâng cao hiệu quả hoạt động HĐND là mục tiêu quan trọng.
3.1. Nâng cao năng lực của đại biểu HĐND cấp huyện
Cần có chương trình đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên cho đại biểu HĐND về kiến thức pháp luật, kỹ năng hoạt động, kỹ năng giám sát. Tạo điều kiện cho đại biểu HĐND tham gia các hoạt động thực tế, tiếp xúc cử tri để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của nhân dân. Nâng cao tính chuyên nghiệp của đại biểu HĐND. Nâng cao năng lực đại biểu là yếu tố then chốt.
3.2. Đổi mới phương thức hoạt động của HĐND cấp huyện
Cần đổi mới quy trình ra quyết định, tăng cường thảo luận, tranh luận để đảm bảo tính dân chủ, khách quan. Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của HĐND để nâng cao hiệu quả, minh bạch. Tăng cường sự tham gia của người dân vào hoạt động của HĐND. Đổi mới phương thức hoạt động là cần thiết.
3.3. Tăng cường hoạt động giám sát của HĐND cấp huyện
Cần tăng cường giám sát việc thực thi pháp luật, các nghị quyết của HĐND, các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội. Đổi mới phương pháp giám sát, tăng cường giám sát chuyên đề, giám sát đột xuất. Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật, gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của nhân dân. Tăng cường giám sát là nhiệm vụ quan trọng.
IV. Ứng Dụng Công Nghệ Thông Tin Trong Hoạt Động HĐND Cấp Huyện
Việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào hoạt động của HĐND cấp huyện là một giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả, minh bạch và tăng cường sự tham gia của người dân. CNTT có thể được ứng dụng trong nhiều khâu của hoạt động HĐND như: quản lý văn bản, điều hành kỳ họp, tiếp xúc cử tri, công khai thông tin. Việc ứng dụng CNTT mang lại nhiều lợi ích.
4.1. Xây dựng hệ thống thông tin HĐND cấp huyện
Cần xây dựng hệ thống thông tin HĐND cấp huyện đồng bộ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu quản lý, điều hành và cung cấp thông tin cho đại biểu, cử tri. Hệ thống thông tin cần tích hợp các chức năng như: quản lý văn bản, lịch công tác, thông tin đại biểu, thông tin kỳ họp, thông tin tiếp xúc cử tri. Hệ thống thông tin HĐND cần được xây dựng bài bản.
4.2. Ứng dụng CNTT trong điều hành kỳ họp HĐND cấp huyện
Có thể ứng dụng CNTT trong việc chuẩn bị tài liệu kỳ họp, trình chiếu báo cáo, biểu quyết điện tử, ghi âm, ghi hình kỳ họp. Điều này giúp tiết kiệm thời gian, chi phí, nâng cao tính chính xác, minh bạch của kỳ họp. Ứng dụng CNTT trong kỳ họp giúp nâng cao hiệu quả.
4.3. Ứng dụng CNTT trong tiếp xúc cử tri của HĐND cấp huyện
Có thể xây dựng trang web, fanpage của HĐND để tiếp nhận ý kiến, kiến nghị của cử tri. Tổ chức các buổi tiếp xúc cử tri trực tuyến. Công khai thông tin về hoạt động của HĐND trên trang web, fanpage. Ứng dụng CNTT trong tiếp xúc cử tri giúp tăng cường sự tương tác.
V. Cơ Chế Phối Hợp Giữa HĐND UBND Và Các Cơ Quan Liên Quan
Để đảm bảo hiệu quả hoạt động, cần có cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa HĐND, UBND và các cơ quan liên quan. Cơ chế phối hợp cần quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn của mỗi bên, đảm bảo sự thống nhất trong chỉ đạo, điều hành và thực hiện nhiệm vụ. Việc phối hợp hiệu quả là yếu tố quan trọng.
5.1. Phối hợp trong xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế xã hội
HĐND cần phối hợp với UBND trong việc xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đảm bảo kế hoạch phù hợp với chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và điều kiện thực tế của địa phương. UBND có trách nhiệm trình HĐND kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội để HĐND xem xét, quyết định. Phối hợp trong xây dựng kế hoạch là cần thiết.
5.2. Phối hợp trong giám sát việc thực hiện nghị quyết của HĐND
HĐND cần phối hợp với UBND và các cơ quan liên quan trong việc giám sát việc thực hiện nghị quyết của HĐND. UBND có trách nhiệm báo cáo HĐND về tình hình thực hiện nghị quyết. Các cơ quan liên quan có trách nhiệm cung cấp thông tin, tài liệu cho HĐND để phục vụ công tác giám sát. Phối hợp trong giám sát giúp đảm bảo hiệu quả.
5.3. Phối hợp trong giải quyết khiếu nại tố cáo của công dân
HĐND cần phối hợp với UBND và các cơ quan liên quan trong việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân. UBND có trách nhiệm giải quyết khiếu nại, tố cáo theo quy định của pháp luật. HĐND có trách nhiệm giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của UBND. Phối hợp trong giải quyết khiếu nại giúp bảo vệ quyền lợi của công dân.
VI. Đề Xuất Giải Pháp Nâng Cao Tính Chuyên Nghiệp Đại Biểu HĐND
Để nâng cao hiệu quả hoạt động của HĐND cấp huyện, việc nâng cao tính chuyên nghiệp của đại biểu HĐND là vô cùng quan trọng. Điều này đòi hỏi các giải pháp đồng bộ từ việc tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng đến tạo điều kiện để đại biểu thực hiện tốt vai trò của mình. Nâng cao tính chuyên nghiệp là mục tiêu quan trọng.
6.1. Tiêu chí tuyển chọn đại biểu HĐND cấp huyện
Cần có tiêu chí rõ ràng, cụ thể trong việc lựa chọn, giới thiệu người ứng cử đại biểu HĐND. Ưu tiên những người có trình độ chuyên môn, kinh nghiệm công tác, am hiểu pháp luật, có uy tín trong cộng đồng và tâm huyết với sự nghiệp xây dựng, phát triển địa phương. Tiêu chí tuyển chọn cần được chú trọng.
6.2. Chương trình đào tạo bồi dưỡng đại biểu HĐND
Xây dựng chương trình đào tạo, bồi dưỡng đại biểu HĐND bài bản, khoa học, phù hợp với yêu cầu thực tiễn. Nội dung đào tạo cần tập trung vào kiến thức pháp luật, kỹ năng hoạt động, kỹ năng giám sát, kỹ năng tiếp xúc cử tri. Chương trình đào tạo cần được xây dựng kỹ lưỡng.
6.3. Tạo điều kiện cho đại biểu HĐND hoạt động
Cần tạo điều kiện thuận lợi để đại biểu HĐND tham gia các hoạt động của HĐND, tiếp xúc cử tri, nghiên cứu tài liệu, tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng. Đảm bảo kinh phí, cơ sở vật chất cho hoạt động của đại biểu HĐND. Tạo điều kiện hoạt động là cần thiết.
