Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt của ngành viễn thông tại Việt Nam, việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trở thành yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp. VNPT Ninh Bình, với hơn 300 lao động hợp đồng dài hạn, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ viễn thông, công nghệ thông tin và truyền hình MyTV trên địa bàn tỉnh, đang đối mặt với nhiều thách thức về chất lượng nguồn nhân lực. Giai đoạn 2018-2020, mặc dù doanh thu của VNPT Ninh Bình tăng trưởng từ 325,764 tỷ đồng lên 347,583 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế cũng tăng từ 25 tỷ đồng lên 32 tỷ đồng, nhưng chất lượng dịch vụ và thái độ phục vụ của đội ngũ lao động vẫn còn nhiều hạn chế.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng chất lượng nguồn nhân lực tại VNPT Ninh Bình trong giai đoạn 2018-2020, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nhằm đáp ứng yêu cầu cạnh tranh ngày càng khốc liệt của thị trường viễn thông. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào dữ liệu thứ cấp từ năm 2018 đến 2020 và dữ liệu sơ cấp thu thập trong quý II năm 2021 tại VNPT Ninh Bình. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của VNPT Ninh Bình, đồng thời góp phần vào sự phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong ngành viễn thông Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị nguồn nhân lực hiện đại, trong đó nổi bật là lý thuyết về chất lượng nguồn nhân lực và mô hình đánh giá năng lực thực hiện nhiệm vụ.

  1. Lý thuyết về nguồn nhân lực: Nguồn nhân lực được hiểu là tổng hợp các yếu tố thể lực, trí lực, kỹ năng, kiến thức và phẩm chất đạo đức của người lao động, đóng vai trò quyết định trong sự phát triển của doanh nghiệp. Chất lượng nguồn nhân lực bao gồm trình độ học vấn, năng lực chuyên môn, phẩm chất chính trị, đạo đức và sức khỏe.

  2. Mô hình năng lực thực hiện nhiệm vụ: Năng lực này bao gồm kỹ năng lao động chân tay, kỹ năng trí tuệ, kỹ năng quản lý công việc và kỹ năng hoạt động trong môi trường làm việc. Mô hình này giúp đánh giá toàn diện khả năng thực hiện công việc của người lao động, từ đó xác định các điểm mạnh và điểm yếu cần cải thiện.

  3. Khái niệm văn hóa doanh nghiệp và chính sách đãi ngộ: Văn hóa doanh nghiệp ảnh hưởng đến thái độ và hành vi của người lao động, trong khi chính sách đãi ngộ tài chính và phi tài chính là động lực quan trọng thúc đẩy nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp cả định lượng và định tính nhằm đánh giá toàn diện chất lượng nguồn nhân lực tại VNPT Ninh Bình.

  • Nguồn dữ liệu: Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo sản xuất kinh doanh của VNPT Ninh Bình giai đoạn 2018-2020, các tài liệu nội bộ và văn bản pháp luật liên quan. Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua khảo sát trực tiếp với hơn 150 cán bộ công nhân viên tại VNPT Ninh Bình trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 6 năm 2021.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phân tích thống kê mô tả để đánh giá cơ cấu lao động, trình độ chuyên môn, tỷ lệ lao động trực tiếp và gián tiếp. Phân tích so sánh được áp dụng để đối chiếu kết quả khảo sát với các tiêu chuẩn ngành và các nghiên cứu tương tự. Phương pháp phân tích nội dung được dùng để xử lý các ý kiến, nhận xét từ phỏng vấn sâu và khảo sát định tính.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Cỡ mẫu khảo sát là khoảng 150 người, được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có phân tầng nhằm đảm bảo đại diện cho các phòng ban và trung tâm trực thuộc VNPT Ninh Bình.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong vòng 6 tháng, từ tháng 1 đến tháng 6 năm 2021, bao gồm thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ cấu lao động và trình độ chuyên môn: VNPT Ninh Bình có hơn 300 lao động, trong đó tỷ lệ lao động trực tiếp chiếm khoảng 60%, lao động gián tiếp chiếm 40%. Cơ cấu lao động theo trình độ học vấn cho thấy chỉ khoảng 30% người lao động có trình độ đại học trở lên, trong khi phần lớn còn lại có trình độ trung cấp hoặc sơ cấp. Tỷ lệ lao động có trình độ cao đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp chỉ đạt khoảng 15-20%.

  2. Chất lượng sức khỏe và năng lực thực hiện nhiệm vụ: Khoảng 85% người lao động thuộc nhóm sức khỏe loại A và B1, đủ sức khỏe công tác. Tuy nhiên, khảo sát cho thấy có khoảng 25% cán bộ công nhân viên chưa đạt được kỹ năng chuyên môn và kỹ năng quản lý công việc theo tiêu chuẩn đề ra, ảnh hưởng đến hiệu quả công việc.

  3. Chính sách đãi ngộ và môi trường làm việc: Khảo sát về chính sách đãi ngộ cho thấy chỉ có khoảng 40% người lao động hài lòng với mức lương và chế độ thưởng hiện tại. Môi trường làm việc được đánh giá tích cực ở mức 65%, tuy nhiên vẫn còn tồn tại các vấn đề về giao tiếp nội bộ và phong cách lãnh đạo chưa đồng nhất.

  4. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực: Tỷ lệ cán bộ công nhân viên được tham gia các khóa đào tạo kỹ năng nghề nghiệp trong 3 năm qua đạt khoảng 50%. Tuy nhiên, chương trình đào tạo chưa thực sự đáp ứng đầy đủ nhu cầu phát triển kỹ năng mềm và công nghệ mới, dẫn đến sự thiếu hụt về năng lực đổi mới sáng tạo.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy chất lượng nguồn nhân lực tại VNPT Ninh Bình còn nhiều hạn chế, đặc biệt về trình độ chuyên môn và kỹ năng thực hiện nhiệm vụ. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ cơ cấu lao động chưa đồng đều, chính sách đãi ngộ chưa đủ hấp dẫn để thu hút và giữ chân nhân tài, cũng như chương trình đào tạo chưa phù hợp với yêu cầu phát triển công nghệ hiện đại. So sánh với các nghiên cứu trong ngành viễn thông tại các tỉnh khác, VNPT Ninh Bình có mức độ hài lòng về môi trường làm việc thấp hơn khoảng 10%, cho thấy cần cải thiện văn hóa doanh nghiệp và phong cách lãnh đạo.

Việc trình bày dữ liệu qua biểu đồ cột về cơ cấu trình độ học vấn và biểu đồ tròn về tỷ lệ hài lòng với chính sách đãi ngộ sẽ giúp minh họa rõ nét hơn các vấn đề tồn tại. Bảng tổng hợp kết quả khảo sát kỹ năng thực hiện nhiệm vụ cũng là công cụ hữu ích để xác định các nhóm cần tập trung đào tạo.

Ý nghĩa của nghiên cứu không chỉ giúp VNPT Ninh Bình nhận diện đúng thực trạng nguồn nhân lực mà còn cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chính sách phát triển nhân sự hiệu quả, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong ngành viễn thông.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đổi mới chính sách tuyển dụng: Áp dụng các tiêu chí tuyển dụng nghiêm ngặt hơn, tập trung vào trình độ chuyên môn và kỹ năng mềm, nhằm nâng cao chất lượng đầu vào. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, do phòng Nhân sự phối hợp với các trung tâm trực thuộc thực hiện.

  2. Cải thiện chế độ đãi ngộ: Tăng cường chính sách lương thưởng, bổ sung các chế độ phúc lợi phi tài chính như môi trường làm việc thân thiện, cơ hội thăng tiến và đào tạo phát triển cá nhân. Mục tiêu nâng tỷ lệ hài lòng lên trên 70% trong vòng 18 tháng, do Ban Giám đốc và phòng Kế toán-Kế hoạch chủ trì.

  3. Đẩy mạnh công tác đào tạo và bồi dưỡng: Xây dựng chương trình đào tạo chuyên sâu về kỹ năng nghề nghiệp, kỹ năng quản lý và công nghệ mới, đảm bảo ít nhất 70% cán bộ công nhân viên được đào tạo hàng năm. Thời gian triển khai liên tục, do phòng Nhân sự phối hợp với các trung tâm đào tạo thực hiện.

  4. Đổi mới công tác quản lý và đánh giá nguồn nhân lực: Áp dụng phương pháp đánh giá 360 độ để đánh giá toàn diện năng lực và thái độ làm việc, từ đó có kế hoạch phát triển phù hợp. Thực hiện trong 12 tháng, do phòng Nhân sự và Ban Giám đốc phối hợp triển khai.

  5. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp tích cực: Tăng cường truyền thông nội bộ, tổ chức các hoạt động gắn kết nhân viên, xây dựng môi trường làm việc thân thiện, khuyến khích sáng tạo và hợp tác. Mục tiêu nâng cao sự hài lòng và gắn bó của nhân viên trong 24 tháng, do phòng Nhân sự và Ban Giám đốc thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý VNPT Ninh Bình: Nhận diện đúng thực trạng nguồn nhân lực, từ đó xây dựng chiến lược phát triển nhân sự phù hợp, nâng cao hiệu quả quản lý và sản xuất kinh doanh.

  2. Phòng Nhân sự và các bộ phận liên quan: Áp dụng các giải pháp đề xuất để cải tiến công tác tuyển dụng, đào tạo, đánh giá và đãi ngộ, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ lao động.

  3. Các doanh nghiệp viễn thông và công nghệ thông tin khác: Tham khảo mô hình nghiên cứu và giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong bối cảnh cạnh tranh và đổi mới công nghệ.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị kinh doanh, Quản trị nguồn nhân lực: Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo về phương pháp nghiên cứu, khung lý thuyết và thực tiễn ứng dụng trong lĩnh vực quản trị nguồn nhân lực.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao nâng cao chất lượng nguồn nhân lực lại quan trọng đối với VNPT Ninh Bình?
    Chất lượng nguồn nhân lực quyết định hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh và khả năng cạnh tranh của VNPT Ninh Bình trong bối cảnh thị trường viễn thông ngày càng cạnh tranh khốc liệt. Ví dụ, nhân viên có kỹ năng tốt sẽ nâng cao chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của khách hàng.

  2. Phương pháp nào được sử dụng để đánh giá chất lượng nguồn nhân lực trong nghiên cứu?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp khảo sát kết hợp phân tích thống kê mô tả và so sánh, cùng với phương pháp đánh giá 360 độ để có cái nhìn toàn diện về năng lực và thái độ làm việc của người lao động.

  3. Các yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng nguồn nhân lực tại VNPT Ninh Bình?
    Bao gồm trình độ chuyên môn, chính sách đãi ngộ, môi trường làm việc và chương trình đào tạo. Ví dụ, chỉ khoảng 30% lao động có trình độ đại học trở lên, ảnh hưởng đến năng lực thực hiện nhiệm vụ.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để cải thiện chính sách đãi ngộ?
    Tăng lương thưởng, bổ sung phúc lợi phi tài chính như môi trường làm việc thân thiện, cơ hội thăng tiến và đào tạo phát triển cá nhân nhằm nâng cao sự hài lòng và gắn bó của nhân viên.

  5. Làm thế nào để đảm bảo chương trình đào tạo đáp ứng nhu cầu thực tế?
    Cần xây dựng chương trình đào tạo dựa trên kết quả đánh giá năng lực thực tế, tập trung vào kỹ năng nghề nghiệp, kỹ năng mềm và công nghệ mới, đồng thời tổ chức đào tạo thường xuyên và đánh giá hiệu quả đào tạo.

Kết luận

  • Luận văn đã đánh giá toàn diện thực trạng chất lượng nguồn nhân lực tại VNPT Ninh Bình giai đoạn 2018-2020, chỉ ra các điểm mạnh và hạn chế về cơ cấu lao động, trình độ chuyên môn, sức khỏe và chính sách đãi ngộ.
  • Nghiên cứu áp dụng các lý thuyết quản trị nguồn nhân lực hiện đại và phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, đảm bảo tính khoa học và thực tiễn.
  • Đề xuất các giải pháp đổi mới chính sách tuyển dụng, cải thiện đãi ngộ, đẩy mạnh đào tạo, đổi mới quản lý và xây dựng văn hóa doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
  • Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng đối với việc nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của VNPT Ninh Bình trong bối cảnh hội nhập và cách mạng công nghiệp 4.0.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-2 năm, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá và điều chỉnh để đạt hiệu quả tối ưu.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, góp phần xây dựng VNPT Ninh Bình trở thành đơn vị viễn thông hàng đầu, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế số và công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước.