Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2016-2020, thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa đã đầu tư mạnh mẽ vào các công trình giao thông nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế và nâng cao đời sống người dân. Với diện tích trên 327 km² và dân số khoảng 137.000 người, Cam Ranh là đô thị loại II, có vị trí chiến lược cách thành phố Nha Trang 45 km về phía Nam. Tuy nhiên, bên cạnh những công trình đạt chất lượng cao, vẫn tồn tại nhiều dự án giao thông có chất lượng chưa đảm bảo, gây ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư và sự phát triển bền vững của địa phương.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng chất lượng đầu tư xây dựng các công trình giao thông trên địa bàn thành phố Cam Ranh, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng, đảm bảo hiệu quả và bền vững. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các công trình đường bộ trong vòng 5 năm gần đây, với vai trò chủ đầu tư và tư vấn quản lý dự án. Nghiên cứu có ý nghĩa khoa học trong việc xác lập phương pháp luận quản lý chất lượng xây dựng công trình giao thông, đồng thời có ý nghĩa thực tiễn trong việc áp dụng các giải pháp phù hợp với điều kiện địa phương nhằm nâng cao hiệu quả đầu tư.

Theo báo cáo tổng hợp, trong giai đoạn này, thành phố đã triển khai hơn 30 dự án giao thông với tổng vốn đầu tư khoảng hàng trăm tỷ đồng, góp phần cải thiện mạng lưới giao thông và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội. Tuy nhiên, các tồn tại như chất lượng thi công chưa đồng đều, tiến độ giải phóng mặt bằng chậm, và công tác bảo trì chưa hiệu quả vẫn là những thách thức cần giải quyết.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết quản lý chất lượng xây dựng và mô hình quản lý dự án đầu tư xây dựng. Lý thuyết quản lý chất lượng xây dựng tập trung vào các yếu tố đảm bảo an toàn, bền vững, kỹ thuật và mỹ thuật của công trình, đồng thời tuân thủ các quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật và quy định pháp luật hiện hành. Mô hình quản lý dự án đầu tư xây dựng nhấn mạnh vai trò của các chủ thể tham gia như chủ đầu tư, nhà thầu khảo sát, thiết kế, thi công và tư vấn giám sát trong việc phối hợp đảm bảo chất lượng công trình.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Chất lượng công trình xây dựng: Đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật, an toàn và mỹ thuật theo tiêu chuẩn và hợp đồng.
  • Quản lý chất lượng công trình: Hoạt động kiểm soát và giám sát các chủ thể tham gia xây dựng nhằm đảm bảo chất lượng và an toàn công trình.
  • Phân cấp công trình giao thông: Dựa trên tốc độ thiết kế, lưu lượng xe và quy mô đầu tư để phân loại công trình.
  • Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật: Các văn bản pháp luật và kỹ thuật bắt buộc áp dụng trong xây dựng công trình giao thông.
  • Quản lý dự án đầu tư xây dựng: Bao gồm các giai đoạn chuẩn bị, thực hiện và kết thúc dự án với các công việc cụ thể như khảo sát, thiết kế, thi công, nghiệm thu và bảo trì.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập dữ liệu thứ cấp và phân tích thực trạng thực tế. Nguồn dữ liệu chính bao gồm:

  • Văn bản pháp luật, tiêu chuẩn kỹ thuật và quy chuẩn hiện hành về quản lý chất lượng xây dựng.
  • Báo cáo, số liệu thống kê từ Ban Quản lý dự án các công trình xây dựng giao thông thành phố Cam Ranh giai đoạn 2016-2020.
  • Quan sát thực tế và khảo sát các công trình giao thông trên địa bàn.

Phương pháp phân tích bao gồm phân tích định lượng dựa trên số liệu về tiến độ, chất lượng công trình và các chỉ tiêu kỹ thuật; đồng thời phân tích định tính qua phỏng vấn các chủ thể liên quan và đánh giá các tồn tại, hạn chế. Cỡ mẫu nghiên cứu gồm hơn 30 dự án giao thông với các loại hình công trình đường bộ khác nhau. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu toàn bộ các dự án giao thông được đầu tư trong giai đoạn nghiên cứu nhằm đảm bảo tính đại diện và toàn diện. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2016 đến 2020, tập trung vào địa bàn thành phố Cam Ranh.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tình hình triển khai xây dựng công trình giao thông: Trong giai đoạn 2016-2020, thành phố Cam Ranh đã triển khai 32 dự án giao thông với tổng vốn đầu tư khoảng 450 tỷ đồng. Các công trình chủ yếu là đường bộ đô thị và nông thôn, góp phần cải thiện kết nối giao thông và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

  2. Chất lượng công trình còn nhiều hạn chế: Khoảng 25% công trình mới đưa vào sử dụng đã xuất hiện các hiện tượng hư hỏng như nứt mặt đường, lún nền, bong tróc lớp mặt bê tông nhựa. Ví dụ, mặt đường 3/4 tại phường Cam Linh bị lún và nứt ngay sau khi hoàn thành, gây ảnh hưởng đến an toàn giao thông và chi phí sửa chữa tăng cao.

  3. Tiến độ giải phóng mặt bằng chậm: Theo báo cáo, khoảng 40% dự án bị chậm tiến độ do vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng, làm kéo dài thời gian thi công và tăng chi phí đầu tư.

  4. Công tác quản lý chất lượng chưa đồng bộ: Việc phối hợp giữa các chủ thể như chủ đầu tư, nhà thầu thi công, tư vấn giám sát còn thiếu chặt chẽ, dẫn đến việc kiểm soát chất lượng chưa hiệu quả. Tỷ lệ công trình được nghiệm thu đúng quy trình chỉ đạt khoảng 70%.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại trên là do hạn chế về năng lực quản lý dự án, thiếu đồng bộ trong áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật và quy trình nghiệm thu, cũng như sự chậm trễ trong công tác giải phóng mặt bằng. So sánh với một số địa phương khác trong tỉnh Khánh Hòa, Cam Ranh có mức độ đầu tư lớn nhưng chưa tương xứng với chất lượng và tiến độ thực hiện.

Kết quả nghiên cứu cũng phù hợp với các báo cáo ngành xây dựng cho thấy việc áp dụng công nghệ mới và vật liệu tiên tiến còn hạn chế, ảnh hưởng đến độ bền và tuổi thọ công trình. Việc bảo trì, bảo dưỡng công trình chưa được chú trọng đúng mức, dẫn đến hư hỏng sớm và tăng chi phí sửa chữa.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện tỷ lệ công trình đạt chất lượng theo từng năm, bảng tổng hợp các hạng mục công trình bị hư hỏng và biểu đồ tiến độ giải phóng mặt bằng các dự án. Những phân tích này giúp làm rõ các điểm nghẽn và đề xuất giải pháp phù hợp.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường năng lực quản lý dự án: Đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ quản lý dự án và chủ đầu tư nhằm đảm bảo thực hiện đúng quy trình, tiêu chuẩn kỹ thuật. Thời gian thực hiện trong 2 năm tới, do Sở Giao thông vận tải phối hợp với các trường đại học tổ chức.

  2. Áp dụng công nghệ và vật liệu mới: Khuyến khích sử dụng các công nghệ thi công tiên tiến và vật liệu chất lượng cao nhằm nâng cao độ bền và giảm chi phí bảo trì. Chủ đầu tư và nhà thầu cần phối hợp nghiên cứu, áp dụng trong các dự án mới từ năm 2022 trở đi.

  3. Cải thiện công tác giải phóng mặt bằng: Thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng để đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, giảm thiểu ảnh hưởng đến tiến độ thi công. Thời gian thực hiện trong vòng 1 năm, do UBND thành phố Cam Ranh chủ trì.

  4. Tăng cường giám sát và nghiệm thu chất lượng: Xây dựng hệ thống giám sát chặt chẽ, minh bạch, đảm bảo các công trình được nghiệm thu đúng quy trình và tiêu chuẩn. Ban Quản lý dự án và các đơn vị tư vấn giám sát cần phối hợp thực hiện thường xuyên, liên tục trong suốt quá trình thi công.

  5. Nâng cao công tác bảo trì, bảo dưỡng công trình: Thiết lập kế hoạch bảo trì định kỳ, tăng cường trách nhiệm của nhà thầu trong việc bảo hành công trình nhằm kéo dài tuổi thọ và giảm chi phí sửa chữa. Chủ đầu tư và đơn vị khai thác công trình cần thực hiện ngay sau khi công trình đưa vào sử dụng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Chủ đầu tư các dự án giao thông: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng công trình, áp dụng các giải pháp quản lý hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả đầu tư.

  2. Các đơn vị tư vấn thiết kế, giám sát và thi công: Hiểu rõ các yêu cầu kỹ thuật, quy trình quản lý chất lượng và phối hợp chặt chẽ trong quá trình triển khai dự án.

  3. Cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng và giao thông: Sử dụng kết quả nghiên cứu để hoàn thiện chính sách, quy định và nâng cao hiệu lực quản lý chất lượng công trình giao thông.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý xây dựng: Tham khảo phương pháp luận, phân tích thực trạng và các giải pháp nâng cao chất lượng công trình giao thông trong bối cảnh địa phương.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao chất lượng công trình giao thông ở Cam Ranh còn hạn chế?
    Nguyên nhân chính là do năng lực quản lý dự án chưa đồng đều, tiến độ giải phóng mặt bằng chậm và việc áp dụng công nghệ mới còn hạn chế. Ví dụ, khoảng 25% công trình mới đưa vào sử dụng đã xuất hiện hư hỏng.

  2. Các tiêu chuẩn kỹ thuật nào được áp dụng trong quản lý chất lượng công trình?
    Các công trình phải tuân thủ Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia như QCVN 07-4:2016/BXD về công trình giao thông, cùng các tiêu chuẩn TCVN liên quan đến thiết kế, thi công và nghiệm thu.

  3. Vai trò của chủ đầu tư trong quản lý chất lượng công trình là gì?
    Chủ đầu tư chịu trách nhiệm tổ chức quản lý chất lượng, lựa chọn nhà thầu, giám sát thi công và nghiệm thu công trình theo quy định pháp luật và hợp đồng xây dựng.

  4. Giải pháp nào giúp đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng?
    Cần thiết lập cơ chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng, tăng cường tuyên truyền, hỗ trợ người dân và xử lý kịp thời các vướng mắc pháp lý để rút ngắn thời gian giải phóng mặt bằng.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả bảo trì công trình giao thông?
    Thiết lập kế hoạch bảo trì định kỳ, tăng cường trách nhiệm bảo hành của nhà thầu, đồng thời sử dụng công nghệ giám sát hiện đại để phát hiện và xử lý kịp thời các hư hỏng.

Kết luận

  • Thành phố Cam Ranh đã đầu tư nhiều dự án giao thông trong giai đoạn 2016-2020, góp phần phát triển kinh tế và nâng cao đời sống.
  • Chất lượng một số công trình còn hạn chế, với khoảng 25% công trình xuất hiện hư hỏng sớm, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư.
  • Tiến độ giải phóng mặt bằng và công tác quản lý chất lượng chưa đồng bộ là những nguyên nhân chính gây ra các tồn tại.
  • Luận văn đề xuất các giải pháp cụ thể như nâng cao năng lực quản lý, áp dụng công nghệ mới, cải thiện giải phóng mặt bằng và tăng cường giám sát chất lượng.
  • Các bước tiếp theo cần tập trung triển khai các giải pháp trong vòng 1-2 năm tới nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả đầu tư xây dựng công trình giao thông trên địa bàn thành phố Cam Ranh.

Quý độc giả và các nhà quản lý được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả công tác đầu tư xây dựng giao thông, góp phần phát triển bền vững địa phương.