Luận văn Thạc sĩ: Thực luận về Tâm lý học lâm sàng

Khó khăn tâm lý được định nghĩa là sự không phù hợp giữa đặc điểm tâm lý và hành vi ứng xử với hoàn cảnh, gây trở ngại cho hoạt động và giao tiếp (Nguyễn Xuân Thức). Đây là những thiếu hụt về các khía cạnh tâm lý, thể hiện ở sự hạn chế về nhận thức, thái độ và hành vi, khiến cá nhân gặp nhiều trở ngại và cảm xúc tiêu cực. Những hạn chế này, nếu không được giải quyết, có thể dẫn đến các triệu chứng của rối nhiễu tâm lý. Các khó khăn tâm lý có thể phát sinh từ yếu tố khách quan (môi trường) hoặc chủ quan (nhận thức). Hiểu rõ các khái niệm này là bước đầu tiên để có can thiệp sớm và hiệu quả. Các nhà nghiên cứu như Mạc Văn Trang cũng nhấn mạnh rằng, khó khăn tâm lý là hội chứng của sự kém thích ứng về mặt tâm lý của cá nhân với môi trường, khiến cho hoạt động và giao tiếp của cá nhân gặp trở ngại, kém hiệu quả, ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống và sự phát triển tâm lý của cá nhân.

Nghiên cứu Tâm lý lâm sàng đóng vai trò quan trọng trong việc tìm hiểu nguyên nhân, cơ chế hình thành và phát triển của các rối loạn tâm lý. Nghiên cứu này là cơ sở để xây dựng các phương pháp tâm lý trị liệu và tư vấn tâm lý hiệu quả. Việc nghiên cứu cũng giúp nâng cao nhận thức cộng đồng về sức khỏe tâm thần, giảm kỳ thị và khuyến khích mọi người tìm kiếm sự giúp đỡ khi cần thiết. Nghiên cứu cần tập trung vào các vấn đề tâm lý phổ biến như trầm cảm, lo âu, stress, sang chấn và các rối loạn liên quan đến lạm dụng, bạo lực. Nghiên cứu của Ensink và cộng sự (2020) cho thấy, nạn nhân trẻ em của lạm dụng tình dục có nhiều khả năng bị phân loại là có sự gắn bó không an toàn và vô tổ chức.

Bảo mật thông tin là một trong những nguyên tắc đạo đức quan trọng nhất trong Tâm lý trị liệu. Các nhà tâm lý cần bảo vệ thông tin cá nhân của thân chủ, bao gồm thông tin về quá trình trị liệu, chẩn đoán và tiền sử bệnh. Việc tiết lộ thông tin chỉ được phép khi có sự đồng ý của thân chủ hoặc khi pháp luật yêu cầu. Tuy nhiên, cũng cần cân nhắc đến các tình huống ngoại lệ, chẳng hạn như khi thân chủ có nguy cơ gây hại cho bản thân hoặc người khác. Nghiên cứu về bảo mật thông tin giúp các nhà lâm sàng đưa ra quyết định đúng đắn, đảm bảo quyền lợi của thân chủ. Theo Haines và cộng sự (2002), cha mẹ của những đứa trẻ có khó khăn về tâm lý thường ít tìm đến tư vấn nếu con họ là con gái, do thu nhập hộ gia đình giảm hoặc nếu chủ hộ xuất thân từ tầng lớp xã hội chân tay.

Các nhà tư vấn tâm lý cần có đủ năng lực chuyên môn để cung cấp dịch vụ chất lượng cao. Năng lực chuyên môn bao gồm kiến thức, kỹ năng và thái độ cần thiết để thực hiện các hoạt động đánh giá tâm lý, chẩn đoán và can thiệp tâm lý. Các nhà tâm lý cần nhận thức rõ giới hạn của bản thân và không nên thực hiện các can thiệp vượt quá khả năng. Trong trường hợp gặp các vấn đề phức tạp, cần tham khảo ý kiến của các chuyên gia khác. Việc liên tục nâng cao năng lực chuyên môn là điều cần thiết để đảm bảo chất lượng dịch vụ và bảo vệ thân chủ. Theo Gulliver và cộng sự (2010), Rickwood, Deane, Wilson, & Ciarrochi, (2005), các rào cản đối với việc tìm kiếm sự trợ giúp từ các chuyên gia đã được xác định rất nhiều như sự phụ thuộc nhiều vào bản thân để giải quyết vấn đề, thiếu năng lực cảm xúc, tính bảo mật, người khác phát hiện ra và thái độ tiêu cực khi tìm kiếm sự trợ giúp từ chuyên gia.

Phỏng vấn sâu là một kỹ thuật quan trọng trong nghiên cứu định tính. Các nhà nghiên cứu sử dụng phỏng vấn để thu thập thông tin chi tiết về lịch sử cá nhân, trải nghiệm và cảm xúc của thân chủ. Phỏng vấn cần được thực hiện một cách cẩn thận và tôn trọng, tạo điều kiện cho thân chủ chia sẻ một cách thoải mái. Thông tin thu thập được từ phỏng vấn là cơ sở để xây dựng bức tranh toàn diện về vấn đề của thân chủ. Lauceulle và cộng sự (2014) đã chỉ ra rằng trẻ em tiếp xúc với các sự kiện căng thẳng cho thấy khó khăn tâm lý gia tăng đáng kể ở độ tuổi 7 và 11 tuổi; có bằng chứng nhất quán về mô hình tương hỗ: những khó khăn tâm lý dự đoán các sự kiện căng thẳng ở mỗi giai đoạn.

Sau khi thu thập dữ liệu, các nhà nghiên cứu tiến hành phân tích chủ đề để tìm kiếm các mô hình và ý nghĩa trong dữ liệu. Phân tích chủ đề giúp xác định các chủ đề quan trọng và mối liên hệ giữa các chủ đề. Quá trình phân tích cần được thực hiện một cách khách quan và hệ thống, đảm bảo tính chính xác và tin cậy của kết quả. Kết quả phân tích chủ đề là cơ sở để đưa ra các kết luận và khuyến nghị. Các phân tích cũng chỉ ra rằng mối liên hệ giữa các sự kiện căng thẳng và khó khăn tâm lý ở trẻ em gái mạnh hơn trẻ em trai.

Một trong những kỹ thuật chính của CBT là xác định và thách thức các suy nghĩ tiêu cực. Các nhà trị liệu giúp thân chủ nhận ra các suy nghĩ tự động tiêu cực và đánh giá tính hợp lý của chúng. Sau đó, thân chủ được khuyến khích thay thế các suy nghĩ tiêu cực bằng các suy nghĩ tích cực và thực tế hơn. Quá trình này giúp giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng. Beck (1960) phát biểu rằng "phản ứng cảm xúc được xác định bằng cách cá nhân cấu trúc kinh nghiệm của mình ". Điều này tức là các rối loạn cảm xúc xảy ra khi cá nhân có những niềm tin phi lý và suy nghĩ tiêu cực.

Ngoài việc thay đổi suy nghĩ, CBT còn tập trung vào việc thay đổi hành vi và xây dựng các kỹ năng đối phó. Các nhà trị liệu giúp thân chủ xác định các hành vi không lành mạnh và phát triển các hành vi lành mạnh hơn. Thân chủ cũng được hướng dẫn các kỹ năng đối phó với căng thẳng, chẳng hạn như thư giãn, thiền định và giải quyết vấn đề. Việc thay đổi hành vi và xây dựng kỹ năng giúp thân chủ kiểm soát tốt hơn cuộc sống của mình. Beck (1961) đã xác định ba cơ chế mà ông nghĩ là có liên quan đến trầm cảm bao gồm: 1) Bộ ba nhận thức (suy nghĩ tự động tiêu cực) 2) Các lược đồ cái tôi tiêu cực 3) Lỗi trong logic tư duy.

Xây dựng các chương trình phòng ngừa là một trong những ứng dụng quan trọng của Tâm lý lâm sàng trong giáo dục. Các chương trình này tập trung vào việc nâng cao nhận thức về sức khỏe tâm thần, trang bị kỹ năng đối phó với căng thẳng và khuyến khích tìm kiếm sự giúp đỡ khi cần thiết. Chương trình cần được thiết kế phù hợp với lứa tuổi và đặc điểm của học sinh, sinh viên. Các chương trình phòng ngừa giúp giảm tỷ lệ rối loạn tâm lý và tạo môi trường học tập tích cực. Crutzen & De Nooijer (2010) nói rằng các vấn đề sức khỏe tâm thần (hành vi và cảm xúc) làm suy giảm hoạt động hàng ngày ở tuổi thiếu niên và kéo dài đến tuổi trưởng thành nếu không được phát hiện và không được điều trị.

Cung cấp dịch vụ tư vấn tâm lý là một ứng dụng quan trọng khác của Tâm lý lâm sàng trong giáo dục. Các nhà tư vấn tâm lý giúp học sinh, sinh viên giải quyết các vấn đề về học tập, quan hệ xã hội, phát triển cá nhân và rối loạn tâm lý. Tư vấn tâm lý cần được thực hiện một cách chuyên nghiệp và tôn trọng, đảm bảo tính bảo mật và an toàn cho người được tư vấn. Dịch vụ tư vấn tâm lý giúp cải thiện sức khỏe tâm thần và nâng cao thành tích học tập. Begin và cộng sự (2018) cho thấy Liên quan đến các đặc điểm rối loạn nhân cách, thanh thiếu niên từng bị lạm dụng tình dục gặp khó khăn hơn đáng kể so với người chưa từng bị.

Nghiên cứu trong tương lai có thể tập trung vào việc phát triển các phương pháp can thiệp tâm lý mới, đánh giá hiệu quả của các phương pháp hiện có và khám phá các yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần. Nghiên cứu cần chú trọng đến các vấn đề tâm lý mới nổi, chẳng hạn như ảnh hưởng của công nghệ đến sức khỏe tâm thần và các vấn đề tâm lý liên quan đến biến đổi khí hậu. Nghiên cứu cũng cần tập trung vào việc phát triển các chương trình phòng ngừa và can thiệp sớm các rối loạn tâm lý. Cần phải thừa nhận rằng giáo dục đại học trên toàn thế giới đang thay đổi, và các cơ sở giáo dục phải đối mặt với những thách thức khi thích ứng với thực tế COVID-19 mới - dạy và học kỹ thuật số kết hợp.

Để nâng cao chất lượng dịch vụ Tâm lý lâm sàng, cần tăng cường hợp tác và chia sẻ kinh nghiệm giữa các nhà nghiên cứu, nhà tâm lý trị liệu và các chuyên gia khác. Cần xây dựng các mạng lưới chia sẻ thông tin và kinh nghiệm, tổ chức các hội thảo và khóa đào tạo để nâng cao năng lực chuyên môn. Việc hợp tác và chia sẻ kinh nghiệm giúp cải thiện hiệu quả can thiệp tâm lý và nâng cao sức khỏe tâm thần cộng đồng.