Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, nhu cầu tiếp cận thông tin quốc tế của công chúng Việt Nam tăng mạnh cả về số lượng và chất lượng. Năm 2022, Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) đã thu và phát đi khoảng 95.860 thông tin quốc tế đối nội, trong đó thông tin chính trị - ngoại giao chiếm 36,5%, văn hóa - thể thao - xã hội chiếm 23,5%, kinh tế - khoa học công nghệ chiếm 17%, thiên tai - môi trường chiếm 13,5%, và an ninh - quân sự chiếm 9,5%. Trước thực trạng này, việc quản trị nội dung thông tin quốc tế đối nội của TTXVN trở thành vấn đề cấp thiết nhằm đảm bảo tính chính xác, kịp thời và định hướng đúng đắn cho công chúng.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là khảo sát, phân tích và đánh giá thực trạng quản trị nội dung thông tin quốc tế đối nội của TTXVN trong năm 2022, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị trong thời gian tới. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hai nhóm chương trình chính: tin thế giới trên cổng điện tử vnanet.vn và bản tin thời sự quốc tế trên kênh Truyền hình Thông tấn VNews, trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 12 năm 2022. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng thông tin quốc tế đối nội, góp phần định hướng dư luận xã hội, đồng thời hỗ trợ công tác lãnh đạo, quản lý báo chí trong kỷ nguyên số.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị học và báo chí - truyền thông, kết hợp với các khái niệm chuyên ngành như:

  • Thông tin quốc tế đối nội: Thông tin về các sự kiện quốc tế được đăng tải trong nước theo định hướng của Đảng và Nhà nước, nhằm phục vụ công chúng trong nước.
  • Quản trị nội dung thông tin: Quá trình tổ chức, điều hành và kiểm soát các hoạt động sản xuất, biên tập và phát hành thông tin nhằm đạt mục tiêu chất lượng và hiệu quả.
  • Phương thức quản trị: Bao gồm hành chính - tổ chức, tài chính, kiểm tra - giám sát và tâm lý xã hội/giáo dục.
  • Nguyên tắc quản trị: Tính pháp lý, phân quyền rõ ràng, khơi dậy sáng tạo, tính hiệu quả, tính liên tục và tính bắt buộc trong quản trị nội dung.

Khung lý thuyết này giúp làm rõ vai trò của quản trị nội dung thông tin quốc tế đối nội trong việc đảm bảo tính chính xác, kịp thời và định hướng thông tin phù hợp với đường lối của Đảng và Nhà nước.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu chính sau:

  • Nghiên cứu tài liệu: Tổng hợp, phân tích các công trình nghiên cứu, văn bản pháp luật và tài liệu liên quan đến quản trị báo chí và thông tin quốc tế đối nội.
  • Phân tích nội dung: Khảo sát và thống kê số liệu về số lượng, chủ đề và thể loại tin bài quốc tế đối nội của TTXVN trong năm 2022, với khoảng 95.860 thông tin được phân loại theo 5 chủ đề chính.
  • Phỏng vấn sâu: Thu thập ý kiến từ lãnh đạo Bộ Thông tin và Truyền thông, Ban Tuyên giáo Trung ương, lãnh đạo TTXVN, Ban Biên tập tin Thế giới, Trung tâm Truyền hình Thông tấn và các phóng viên thường trú nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp.
  • Phân tích, tổng hợp, so sánh và thống kê: Đánh giá thành công, hạn chế và nguyên nhân trong quản trị nội dung thông tin quốc tế đối nội của TTXVN.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ tin bài quốc tế đối nội của TTXVN trong năm 2022, cùng với các cuộc phỏng vấn sâu với hơn 10 cán bộ quản lý và phóng viên chủ chốt. Phương pháp chọn mẫu phỏng vấn theo phương pháp phi xác suất, tập trung vào các đối tượng có vai trò quan trọng trong quản trị nội dung.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Quy mô và phân bố nội dung thông tin: Trong năm 2022, TTXVN đã phát hành khoảng 95.860 tin bài quốc tế đối nội. Trong đó, tin chính trị - ngoại giao chiếm tỷ lệ cao nhất với 36,5%, tiếp theo là văn hóa - thể thao - xã hội (23,5%), kinh tế - khoa học công nghệ (17%), thiên tai - môi trường (13,5%) và an ninh - quân sự (9,5%). Tỷ lệ này phản ánh sự ưu tiên của TTXVN trong việc cung cấp thông tin chính trị và ngoại giao nhằm phục vụ lãnh đạo và công chúng.

  2. Chủ thể quản trị đa tầng: Quản trị nội dung thông tin quốc tế đối nội được thực hiện bởi nhiều chủ thể từ cấp vĩ mô (Chính phủ, Bộ Thông tin và Truyền thông) đến cấp vi mô (lãnh đạo TTXVN, Ban Biên tập tin Thế giới, Trung tâm Truyền hình Thông tấn, phóng viên thường trú). Sự phối hợp chặt chẽ giữa các chủ thể này giúp đảm bảo tính thống nhất và hiệu quả trong quản trị.

  3. Phương thức quản trị đa dạng và linh hoạt: TTXVN áp dụng đồng thời các phương thức hành chính - tổ chức, tài chính, kiểm tra - giám sát và tâm lý xã hội/giáo dục trong quản trị nội dung. Ví dụ, việc xây dựng chế độ nhuận bút, thưởng phạt minh bạch đã thúc đẩy sáng tạo và nâng cao chất lượng tin bài. Đồng thời, công tác kiểm tra, giám sát giúp phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm.

  4. Hạn chế về nguồn nhân lực và công nghệ: Mặc dù có mạng lưới 30 cơ quan thường trú ngoài nước và hơn 1.200 cán bộ, phóng viên, biên tập viên, TTXVN vẫn gặp khó khăn về chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt là trình độ ngoại ngữ và kỹ năng công nghệ số. Ngoài ra, việc cập nhật và xử lý thông tin trong thời gian thực còn hạn chế do quy trình sản xuất tin bài chưa tối ưu hoàn toàn.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy TTXVN đã thực hiện tốt vai trò là cơ quan thông tấn quốc gia trong việc cung cấp thông tin quốc tế đối nội với số lượng lớn và đa dạng chủ đề. Tỷ lệ tin chính trị - ngoại giao chiếm ưu thế phù hợp với yêu cầu định hướng dư luận và phục vụ lãnh đạo Đảng, Nhà nước. So sánh với một số cơ quan báo chí quốc tế, TTXVN có lợi thế về mạng lưới phóng viên thường trú rộng khắp, giúp thu thập thông tin nhanh và chính xác.

Tuy nhiên, hạn chế về nguồn nhân lực và công nghệ là thách thức lớn trong bối cảnh báo chí kỹ thuật số phát triển nhanh chóng. Việc áp dụng các phương thức quản trị đa dạng đã giúp TTXVN duy trì chất lượng và hiệu quả, nhưng cần tiếp tục đổi mới quy trình sản xuất và nâng cao năng lực đội ngũ để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công chúng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tỷ lệ tin bài theo chủ đề, sơ đồ tổ chức quản trị nội dung và bảng thống kê số lượng tin bài theo từng kênh phát hành, giúp minh họa rõ nét thực trạng và hiệu quả quản trị.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: TTXVN cần tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về ngoại ngữ, kỹ năng công nghệ số và quản trị nội dung cho phóng viên, biên tập viên. Mục tiêu đạt được trong vòng 12 tháng, do Ban Tổ chức cán bộ phối hợp với các đơn vị đào tạo thực hiện.

  2. Cải tiến quy trình sản xuất tin bài: Áp dụng công nghệ tự động hóa và phần mềm quản lý nội dung hiện đại để rút ngắn thời gian xử lý và nâng cao độ chính xác. Thời gian triển khai trong 18 tháng, do Trung tâm Kỹ thuật và Ban Biên tập tin Thế giới chủ trì.

  3. Tăng cường phối hợp giữa các chủ thể quản trị: Xây dựng cơ chế giao ban định kỳ, chia sẻ thông tin và phản hồi nhanh giữa lãnh đạo, Ban Biên tập và phóng viên thường trú nhằm nâng cao tính liên tục và hiệu quả quản trị. Thực hiện ngay trong 6 tháng tới, do Ban Thư ký và Ban Lãnh đạo TTXVN điều phối.

  4. Đẩy mạnh đa dạng hóa hình thức truyền tải thông tin: Phát triển các sản phẩm đa phương tiện, tăng cường sử dụng mạng xã hội và nền tảng số để mở rộng phạm vi tiếp cận công chúng. Kế hoạch thực hiện trong 12 tháng, do Trung tâm Truyền hình Thông tấn và Ban Biên tập tin Thế giới phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và quản lý các cơ quan báo chí, truyền thông: Giúp hiểu rõ về quản trị nội dung thông tin quốc tế đối nội, từ đó xây dựng chiến lược và quy trình quản lý hiệu quả.

  2. Phóng viên, biên tập viên chuyên về tin quốc tế: Cung cấp kiến thức về quy trình sản xuất, quản trị nội dung và kỹ năng cần thiết để nâng cao chất lượng tin bài.

  3. Sinh viên, học viên cao học ngành Báo chí - Truyền thông: Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết và thực tiễn quản trị nội dung thông tin quốc tế đối nội trong bối cảnh hội nhập.

  4. Các cơ quan quản lý nhà nước về báo chí và truyền thông: Hỗ trợ xây dựng chính sách, quy định và giám sát hoạt động quản trị nội dung thông tin quốc tế đối nội phù hợp với yêu cầu phát triển báo chí hiện đại.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản trị nội dung thông tin quốc tế đối nội là gì?
    Quản trị nội dung thông tin quốc tế đối nội là quá trình tổ chức, điều hành và kiểm soát việc sản xuất, biên tập và phát hành thông tin quốc tế nhằm đảm bảo tính chính xác, kịp thời và định hướng phù hợp với đường lối của Đảng và Nhà nước.

  2. Tại sao quản trị nội dung thông tin quốc tế đối nội lại quan trọng với TTXVN?
    Vì TTXVN là cơ quan thông tấn quốc gia, có nhiệm vụ cung cấp thông tin chính xác, kịp thời về tình hình quốc tế cho công chúng trong nước, góp phần định hướng dư luận và hỗ trợ lãnh đạo trong hoạch định chính sách.

  3. Những thách thức chính trong quản trị nội dung thông tin quốc tế đối nội hiện nay là gì?
    Bao gồm hạn chế về chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt là trình độ ngoại ngữ và kỹ năng công nghệ số, cũng như quy trình sản xuất tin bài chưa tối ưu, dẫn đến khó khăn trong việc cập nhật và xử lý thông tin nhanh chóng.

  4. Phương thức quản trị nào được TTXVN áp dụng hiệu quả?
    TTXVN áp dụng đồng thời các phương thức hành chính - tổ chức, tài chính, kiểm tra - giám sát và tâm lý xã hội/giáo dục, giúp nâng cao hiệu quả quản trị và chất lượng thông tin.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản trị nội dung thông tin quốc tế đối nội?
    Cần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, cải tiến quy trình sản xuất, tăng cường phối hợp giữa các chủ thể quản trị và đa dạng hóa hình thức truyền tải thông tin, đồng thời áp dụng công nghệ hiện đại trong quản lý và sản xuất tin bài.

Kết luận

  • Quản trị nội dung thông tin quốc tế đối nội là yếu tố then chốt đảm bảo chất lượng và hiệu quả thông tin của TTXVN trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
  • Năm 2022, TTXVN đã phát hành gần 96.000 tin bài quốc tế đối nội với tỷ lệ chủ đề phù hợp, phản ánh đúng định hướng của Đảng và Nhà nước.
  • Hệ thống quản trị đa tầng và đa phương thức giúp TTXVN duy trì hoạt động ổn định, nhưng vẫn còn tồn tại hạn chế về nguồn nhân lực và công nghệ.
  • Các giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị tập trung vào đào tạo nhân lực, cải tiến quy trình, tăng cường phối hợp và ứng dụng công nghệ số.
  • Đề nghị các cơ quan báo chí, quản lý nhà nước và người làm báo tham khảo để phát triển công tác quản trị nội dung thông tin quốc tế đối nội trong thời gian tới.

Hành động tiếp theo: TTXVN cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, cập nhật công nghệ và nâng cao năng lực đội ngũ để đáp ứng yêu cầu phát triển báo chí hiện đại. Các nhà quản lý và chuyên gia truyền thông được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu này vào thực tiễn công tác quản trị nội dung.