Tổng quan nghiên cứu

Quản lý nhà nước về y tế là một lĩnh vực quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng và sự phát triển bền vững của xã hội. Tại quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng, với dân số hơn 170 nghìn người và hệ thống y tế đa dạng gồm 4 bệnh viện, 1 trung tâm y tế, 12 trạm y tế phường cùng nhiều phòng khám và cơ sở kinh doanh thuốc, công tác quản lý nhà nước về y tế đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân. Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2018-2021 nhằm phân tích thực trạng quản lý nhà nước về y tế trên địa bàn quận, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý. Mục tiêu cụ thể bao gồm đánh giá các hoạt động xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện văn bản pháp luật, thẩm định cấp giấy phép, quản lý y tế tư nhân, ứng dụng khoa học công nghệ và công tác thanh tra, kiểm tra. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong bối cảnh quận Ngô Quyền đang phát triển kinh tế xã hội nhanh chóng, đồng thời đối mặt với các thách thức như dịch bệnh Covid-19, nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao và yêu cầu cải cách hành chính. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho các cơ quan quản lý nhà nước tại địa phương trong việc hoàn thiện chính sách và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, góp phần cải thiện chỉ số hài lòng của người dân và tăng cường hiệu quả quản lý y tế trên địa bàn.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý nhà nước và quản lý công, trong đó có lý thuyết quản lý nhà nước về y tế, nhấn mạnh vai trò quyền lực nhà nước trong điều chỉnh các hoạt động y tế nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Lý thuyết quản lý nhà nước được vận dụng để phân tích các yếu tố cấu thành như chủ thể quản lý, đối tượng quản lý, công cụ quản lý và mục tiêu quản lý. Ngoài ra, mô hình quản lý y tế cấp huyện được sử dụng để làm rõ các nội dung quản lý gồm xây dựng văn bản pháp luật, thẩm định cấp phép, quản lý y tế tư nhân, ứng dụng khoa học công nghệ và thanh tra, kiểm tra. Các khái niệm chính bao gồm: quản lý nhà nước, quản lý nhà nước về y tế, y tế dự phòng, y tế tư nhân, và đổi mới sáng tạo trong quản lý y tế. Lý thuyết về tác động của các yếu tố kinh tế - xã hội, nguồn nhân lực, thể chế và khoa học công nghệ cũng được tích hợp để giải thích các biến động trong hoạt động quản lý nhà nước về y tế.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, kết hợp thu thập và phân tích dữ liệu thứ cấp từ các văn bản pháp luật, báo cáo của Phòng Y tế, UBND quận Ngô Quyền, Sở Y tế và UBND thành phố Hải Phòng trong giai đoạn 2018-2021. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các cơ quan quản lý nhà nước về y tế và các cơ sở y tế trên địa bàn quận Ngô Quyền. Phương pháp chọn mẫu là phương pháp chọn mẫu toàn bộ nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác của dữ liệu. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp thống kê mô tả, so sánh các chỉ tiêu y tế qua các năm, đồng thời sử dụng phương pháp phân tích nội dung để đánh giá các văn bản pháp luật và quy trình quản lý. Timeline nghiên cứu kéo dài trong 4 năm, tập trung vào việc thu thập số liệu, đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp. Ngoài ra, phương pháp quan sát và phỏng vấn chuyên gia cũng được sử dụng để bổ sung thông tin thực tiễn.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Xây dựng và tổ chức thực hiện văn bản pháp luật về y tế: Quận Ngô Quyền đã ban hành nhiều văn bản cụ thể hóa các chính sách y tế của Trung ương và thành phố, như Quyết định 122/QĐ-TTG, Nghị quyết 20-NQ/TW, và các kế hoạch hành động về y tế. Tỷ lệ phường đạt chuẩn quốc gia về y tế giai đoạn đến năm 2020 đạt 69%, dự kiến đạt 100% vào năm 2025. Việc tổ chức quán triệt và tuyên truyền pháp luật được thực hiện thường xuyên, góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng.

  2. Thẩm định, đăng ký và cấp giấy phép: Từ năm 2018 đến 2021, quận đã cấp 125 giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm (ATTP), trong đó năm 2021 có 40 hồ sơ được giải quyết, 21 hồ sơ tiếp nhận trực tuyến. Thời gian giải quyết thủ tục được rút ngắn từ 20 ngày xuống còn 12 ngày làm việc nhờ áp dụng quy trình ISO và tiếp nhận hồ sơ trực tuyến.

  3. Quản lý y tế tư nhân: Hệ thống y tế tư nhân phát triển mạnh với 5 phòng khám đa khoa, 139 phòng khám chuyên khoa và 96 cơ sở kinh doanh thuốc. Phòng Y tế quận chủ trì công tác quản lý, phối hợp với các đơn vị liên quan trong thanh tra, kiểm tra và giám sát hoạt động y tế tư nhân, góp phần giảm tải cho hệ thống y tế công lập.

  4. Ứng dụng khoa học công nghệ: Quận đã đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý y tế, đặc biệt trong cải cách thủ tục hành chính và phòng chống dịch bệnh Covid-19. Việc tiêm chủng vắc xin phòng Covid-19 được triển khai kịp thời với tỷ lệ bao phủ cao, góp phần kiểm soát dịch bệnh hiệu quả.

  5. Thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm: Công tác thanh tra chuyên ngành y tế được thực hiện thường xuyên, tập trung vào các lĩnh vực như an toàn thực phẩm, khám chữa bệnh và dược phẩm. Năm 2021, quận tổ chức lớp tập huấn ATTP cho 598 học viên và xử lý nghiêm các vi phạm hành chính nhằm đảm bảo trật tự, kỷ cương trong lĩnh vực y tế.

Thảo luận kết quả

Các kết quả trên cho thấy quận Ngô Quyền đã có những bước tiến đáng kể trong quản lý nhà nước về y tế, thể hiện qua việc hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, nâng cao hiệu quả cấp phép và quản lý y tế tư nhân. Việc rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính và áp dụng công nghệ thông tin góp phần nâng cao sự hài lòng của người dân, tỷ lệ đạt trên 80%. So với một số nghiên cứu tại các quận khác như Hoàn Kiếm hay huyện Ba Vì, quận Ngô Quyền có sự phát triển đồng bộ hơn về mặt tổ chức và ứng dụng công nghệ. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại hạn chế về cơ sở vật chất tại một số trạm y tế phường và sự phân bố nguồn nhân lực chưa đồng đều. Các biểu đồ so sánh tỷ lệ phường đạt chuẩn y tế, số lượng giấy phép cấp hàng năm và tỷ lệ tiêm chủng có thể minh họa rõ nét sự tiến bộ và những điểm cần cải thiện. Nguyên nhân của những hạn chế này liên quan đến nguồn lực tài chính, chất lượng đội ngũ cán bộ và sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý. Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tiếp tục đổi mới phương thức quản lý, tăng cường đầu tư và nâng cao năng lực cán bộ để đáp ứng yêu cầu phát triển y tế trong bối cảnh hội nhập và chuyển đổi số.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật và quy hoạch y tế: Cần xây dựng và cập nhật các văn bản quy phạm pháp luật phù hợp với thực tiễn địa phương, đồng thời tổ chức các chương trình đào tạo, tập huấn để nâng cao nhận thức và kỹ năng thực thi cho cán bộ y tế. Mục tiêu đạt 100% phường đạt chuẩn quốc gia về y tế vào năm 2025. Chủ thể thực hiện: UBND quận, Phòng Y tế. Thời gian: 2023-2025.

  2. Nâng cao năng lực và chất lượng nguồn nhân lực: Tăng cường đào tạo chuyên môn, kỹ năng quản lý cho đội ngũ cán bộ y tế, đặc biệt là tại các trạm y tế phường còn yếu kém về cơ sở vật chất và nhân lực. Đề xuất xây dựng chương trình bồi dưỡng định kỳ và thu hút nhân lực chất lượng cao. Chủ thể thực hiện: Sở Y tế, UBND quận. Thời gian: 2023-2026.

  3. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý y tế: Triển khai mở rộng hệ thống tiếp nhận hồ sơ trực tuyến, áp dụng các phần mềm quản lý bệnh viện và y tế dự phòng, nâng cao hiệu quả công tác phòng chống dịch bệnh. Mục tiêu giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính xuống dưới 10 ngày. Chủ thể thực hiện: Phòng Y tế, Trung tâm CNTT thành phố. Thời gian: 2023-2024.

  4. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm: Thiết lập các đoàn kiểm tra liên ngành thường xuyên, xử lý nghiêm minh các vi phạm trong lĩnh vực y tế, đặc biệt là an toàn thực phẩm và hành nghề y dược tư nhân. Chủ thể thực hiện: UBND quận, Phòng Y tế, các cơ quan chức năng. Thời gian: liên tục hàng năm.

  5. Khuyến khích phát triển y tế tư nhân có trách nhiệm: Xây dựng chính sách hỗ trợ, kiểm soát chặt chẽ hoạt động y tế tư nhân nhằm đảm bảo chất lượng dịch vụ và công bằng trong chăm sóc sức khỏe. Chủ thể thực hiện: UBND quận, Sở Y tế. Thời gian: 2023-2025.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước về y tế cấp quận, huyện: Luận văn cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để nâng cao hiệu quả công tác quản lý, xây dựng chính sách phù hợp với đặc thù địa phương.

  2. Nhà nghiên cứu và giảng viên chuyên ngành quản lý công và y tế công cộng: Tài liệu tham khảo hữu ích cho việc giảng dạy, nghiên cứu về quản lý nhà nước trong lĩnh vực y tế, đặc biệt là quản lý y tế cấp địa phương.

  3. Sinh viên ngành quản lý công, y tế và các ngành liên quan: Giúp hiểu rõ các khái niệm, mô hình quản lý nhà nước về y tế, cũng như các phương pháp nghiên cứu và phân tích thực trạng quản lý y tế.

  4. Các cơ sở y tế và doanh nghiệp y tế tư nhân: Tham khảo để hiểu rõ các quy định pháp luật, quy trình cấp phép và các yêu cầu quản lý nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và tuân thủ pháp luật.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý nhà nước về y tế là gì?
    Quản lý nhà nước về y tế là hoạt động sử dụng quyền lực nhà nước để điều chỉnh các hoạt động y tế nhằm bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, thông qua các cơ quan quản lý từ trung ương đến địa phương.

  2. Phạm vi nghiên cứu của luận văn bao gồm những nội dung nào?
    Nghiên cứu tập trung vào 5 nội dung chính: xây dựng và thực hiện văn bản pháp luật, thẩm định cấp giấy phép, quản lý y tế tư nhân, ứng dụng khoa học công nghệ và công tác thanh tra, kiểm tra vi phạm trong lĩnh vực y tế.

  3. Tại sao cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý y tế?
    Ứng dụng công nghệ giúp rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả phòng chống dịch bệnh, cải thiện chất lượng dịch vụ và tăng cường minh bạch trong quản lý.

  4. Những khó khăn chính trong quản lý nhà nước về y tế tại quận Ngô Quyền là gì?
    Khó khăn gồm cơ sở vật chất một số trạm y tế chưa đạt chuẩn, phân bố nguồn nhân lực chưa đồng đều, và thách thức trong quản lý y tế tư nhân cũng như xử lý vi phạm hành chính.

  5. Luận văn có thể giúp gì cho các nhà quản lý địa phương?
    Cung cấp cơ sở dữ liệu, phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp cụ thể giúp các nhà quản lý xây dựng chính sách, nâng cao hiệu quả quản lý và cải thiện chất lượng dịch vụ y tế tại địa phương.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý nhà nước về y tế cấp huyện, tập trung tại quận Ngô Quyền, Hải Phòng.
  • Đã phân tích chi tiết thực trạng quản lý nhà nước về y tế trong giai đoạn 2018-2021, chỉ ra những thành tựu và hạn chế.
  • Đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, nâng cao năng lực nguồn nhân lực, ứng dụng công nghệ thông tin và tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra.
  • Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn cao, hỗ trợ các cơ quan quản lý nhà nước nâng cao hiệu quả công tác y tế địa phương.
  • Khuyến nghị các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá định kỳ và mở rộng nghiên cứu sang các quận, huyện khác để hoàn thiện quản lý nhà nước về y tế toàn diện.

Hành động ngay hôm nay để góp phần xây dựng hệ thống y tế quận Ngô Quyền phát triển bền vững, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của nhân dân.