Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn từ 2017 đến 2021, hoạt động hành nghề y, dược tư nhân trên địa bàn thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế đã có sự phát triển mạnh mẽ, góp phần quan trọng vào hệ thống chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Theo ước tính, số lượng cơ sở y tế tư nhân tăng đều qua các năm, đồng thời công tác quản lý nhà nước (QLNN) về lĩnh vực này cũng được chú trọng nhằm đảm bảo chất lượng dịch vụ và an toàn cho người dân. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, vẫn còn tồn tại nhiều bất cập như việc hành nghề không giấy phép, vi phạm quy định chuyên môn và thiếu sự kiểm soát chặt chẽ từ các cơ quan quản lý.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là làm rõ thực trạng QLNN về hành nghề y, dược tư nhân tại thành phố Huế, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý trong giai đoạn tiếp theo đến năm 2030. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động quản lý nhà nước đối với hành nghề y, dược tư nhân trên địa bàn thành phố Huế trong khoảng thời gian 5 năm (2017-2021). Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở dữ liệu khoa học cho các nhà quản lý, góp phần hoàn thiện chính sách và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế tư nhân, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành y tế địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết quản lý nhà nước và lý thuyết xã hội hóa y tế. Lý thuyết quản lý nhà nước được hiểu là quá trình tác động có định hướng của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu chung, sử dụng công cụ pháp luật và quyền lực nhà nước để điều chỉnh hành vi cá nhân, tổ chức. Lý thuyết xã hội hóa y tế nhấn mạnh vai trò của sự tham gia của các thành phần kinh tế ngoài nhà nước trong việc cung cấp dịch vụ y tế, trong đó y tế tư nhân đóng vai trò quan trọng trong việc giảm tải cho hệ thống y tế công lập và mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe.

Các khái niệm chính được sử dụng bao gồm: quản lý nhà nước về hành nghề y, dược tư nhân; chứng chỉ hành nghề (CCHN); giấy phép hoạt động (GPHĐ); và các nội dung quản lý như cấp phép, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm. Mô hình nghiên cứu tập trung phân tích mối quan hệ giữa các yếu tố như chính sách pháp luật, nguồn nhân lực, cơ sở vật chất, nhận thức của người hành nghề và sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý trong việc nâng cao hiệu quả QLNN.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu hỗn hợp kết hợp giữa nghiên cứu lý thuyết và thực tiễn. Nguồn dữ liệu bao gồm tài liệu sơ cấp như văn bản pháp luật, báo cáo của Sở Y tế và Phòng Y tế thành phố Huế, số liệu thống kê về cấp, thu hồi CCHN và GPHĐ, kết quả thanh tra, kiểm tra từ năm 2017 đến 2021. Dữ liệu thứ cấp được thu thập qua khảo sát, phỏng vấn cán bộ quản lý và nhân viên y tế tại các cơ sở hành nghề y, dược tư nhân trên địa bàn.

Cỡ mẫu khảo sát gồm khoảng 150 cán bộ, công chức, viên chức thực hiện QLNN và đại diện các cơ sở y tế tư nhân. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng khác nhau. Phân tích số liệu được thực hiện bằng phần mềm Excel với các phương pháp thống kê mô tả, tính tỷ lệ phần trăm để đánh giá mức độ thực hiện và hiệu quả công tác quản lý. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2022 đến tháng 12/2023, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng số lượng cơ sở hành nghề y, dược tư nhân: Từ năm 2017 đến 2021, số lượng cơ sở có giấy phép hoạt động tăng khoảng 25%, trong khi số cơ sở không có giấy phép giảm từ 35% xuống còn 7,6%. Điều này cho thấy sự cải thiện trong công tác cấp phép và quản lý hành nghề.

  2. Chất lượng nguồn nhân lực quản lý: Khoảng 70% cán bộ quản lý nhà nước về y tế tư nhân có trình độ chuyên môn từ đại học trở lên, tuy nhiên chỉ 55% được tham gia các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu về quản lý hành nghề y, dược tư nhân trong 3 năm gần nhất.

  3. Hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra: Số lượng đợt thanh tra, kiểm tra tăng trung bình 15% mỗi năm, với tỷ lệ xử phạt vi phạm hành chính giảm 20% so với giai đoạn trước. Tuy nhiên, kiểm tra đột xuất còn hạn chế, chủ yếu tập trung vào kiểm tra định kỳ.

  4. Nhận thức và tuân thủ pháp luật của người hành nghề: Khoảng 80% chủ cơ sở và nhân viên y tế được khảo sát cho biết họ nắm rõ các quy định pháp luật liên quan đến hành nghề y, dược tư nhân, nhưng vẫn còn 10% cơ sở chưa thực hiện niêm yết giá dịch vụ theo quy định.

Thảo luận kết quả

Sự gia tăng số lượng cơ sở có giấy phép phản ánh nỗ lực của các cơ quan quản lý trong việc siết chặt điều kiện hành nghề, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ y tế tư nhân. Tuy nhiên, việc còn tồn tại một tỷ lệ nhỏ cơ sở hành nghề không phép cho thấy công tác kiểm tra, xử lý vi phạm cần được tăng cường hơn nữa, đặc biệt là kiểm tra đột xuất để kịp thời phát hiện và xử lý các vi phạm.

Nguồn nhân lực quản lý có trình độ chuyên môn tốt nhưng thiếu các khóa đào tạo chuyên sâu ảnh hưởng đến hiệu quả thực thi pháp luật và năng lực xử lý các tình huống phức tạp. So sánh với một số địa phương như thành phố Vinh và Đồng Hới, việc tổ chức các lớp tập huấn thường xuyên đã giúp nâng cao nhận thức và kỹ năng cho cán bộ quản lý, đây là bài học quý cho thành phố Huế.

Công tác thanh tra, kiểm tra đã có chuyển biến tích cực với số lượng đợt kiểm tra tăng và tỷ lệ xử phạt giảm, cho thấy sự tuân thủ pháp luật được cải thiện. Tuy nhiên, việc chủ yếu kiểm tra định kỳ có thể tạo điều kiện cho các cơ sở vi phạm tạm thời che giấu sai phạm. Do đó, cần tăng cường kiểm tra đột xuất và phối hợp giữa các cơ quan chức năng để nâng cao hiệu quả quản lý.

Nhận thức của người hành nghề về pháp luật là cơ sở quan trọng để đảm bảo hoạt động đúng quy định. Mặc dù phần lớn đã nắm rõ, nhưng việc chưa niêm yết giá dịch vụ đầy đủ cho thấy còn tồn tại sự thiếu minh bạch, ảnh hưởng đến quyền lợi người bệnh và công bằng xã hội. Việc này cần được khắc phục thông qua tuyên truyền và chế tài xử lý nghiêm minh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng cơ sở có giấy phép, bảng phân tích trình độ cán bộ quản lý, biểu đồ tỷ lệ kiểm tra và xử phạt vi phạm qua các năm, cũng như biểu đồ nhận thức pháp luật của người hành nghề.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra đột xuất: Chủ động tổ chức các đợt kiểm tra không báo trước nhằm phát hiện kịp thời các vi phạm, nâng cao tỷ lệ xử lý vi phạm lên ít nhất 30% trong vòng 3 năm tới. Chủ thể thực hiện là Sở Y tế phối hợp với Phòng Y tế thành phố Huế.

  2. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lý: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu về quản lý hành nghề y, dược tư nhân hàng năm, đảm bảo 100% cán bộ quản lý được đào tạo trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện là Học viện Hành chính Quốc gia phối hợp với Sở Y tế.

  3. Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật và hướng dẫn thực thi: Rà soát, bổ sung các quy định liên quan đến cấp phép, xử lý vi phạm và quản lý giá dịch vụ y tế tư nhân, ban hành các văn bản hướng dẫn cụ thể trong năm 2024. Chủ thể thực hiện là UBND tỉnh Thừa Thiên Huế và Sở Y tế.

  4. Tăng cường tuyên truyền, phổ biến pháp luật: Đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến các cơ sở hành nghề và người dân về quyền lợi, trách nhiệm và các quy định pháp luật, sử dụng đa dạng hình thức truyền thông trong vòng 1 năm tới. Chủ thể thực hiện là Phòng Y tế thành phố Huế phối hợp với các cơ quan truyền thông địa phương.

  5. Xây dựng hệ thống quản lý điện tử minh bạch: Phát triển và vận hành hệ thống quản lý cấp CCHN, GPHĐ và giám sát hoạt động hành nghề y, dược tư nhân qua mạng Internet, hoàn thành trong năm 2025. Chủ thể thực hiện là Sở Y tế phối hợp với các đơn vị công nghệ thông tin.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước về y tế: Luận văn cung cấp cơ sở dữ liệu và phân tích thực trạng giúp nâng cao hiệu quả công tác quản lý hành nghề y, dược tư nhân, hỗ trợ xây dựng chính sách phù hợp.

  2. Nhà nghiên cứu và học viên chuyên ngành quản lý công, y tế: Tài liệu tham khảo quý giá về khung lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và các giải pháp thực tiễn trong lĩnh vực quản lý y tế tư nhân.

  3. Lãnh đạo và nhân viên các cơ sở y tế tư nhân: Giúp hiểu rõ các quy định pháp luật, nâng cao nhận thức về trách nhiệm và quyền lợi trong hoạt động hành nghề, từ đó cải thiện chất lượng dịch vụ.

  4. Các cơ quan ban ngành liên quan: Cung cấp thông tin để phối hợp hiệu quả trong công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững của hệ thống y tế tư nhân.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý nhà nước về hành nghề y, dược tư nhân là gì?
    Quản lý nhà nước về hành nghề y, dược tư nhân là hoạt động của các cơ quan nhà nước nhằm kiểm soát, giám sát và điều chỉnh các hoạt động khám chữa bệnh, kinh doanh dược phẩm do tư nhân thực hiện, đảm bảo tuân thủ pháp luật và bảo vệ quyền lợi người dân.

  2. Tại sao cần phải cấp chứng chỉ hành nghề và giấy phép hoạt động?
    Việc cấp chứng chỉ hành nghề và giấy phép hoạt động nhằm đảm bảo người hành nghề và cơ sở y tế đáp ứng đủ điều kiện chuyên môn, cơ sở vật chất và tuân thủ quy định pháp luật, từ đó nâng cao chất lượng dịch vụ và an toàn cho người bệnh.

  3. Các hình thức thanh tra, kiểm tra trong quản lý hành nghề y, dược tư nhân gồm những gì?
    Thanh tra, kiểm tra bao gồm kiểm tra định kỳ, kiểm tra đột xuất, kiểm tra từ trên xuống và kiểm tra chéo giữa các bộ phận nhằm phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm pháp luật trong hoạt động hành nghề.

  4. Những khó khăn chính trong công tác quản lý hành nghề y, dược tư nhân hiện nay là gì?
    Khó khăn gồm có sự thiếu đồng bộ trong hệ thống pháp luật, nguồn nhân lực quản lý chưa đồng đều về trình độ, hạn chế trong công tác thanh tra kiểm tra đột xuất, và nhận thức chưa đầy đủ của một số người hành nghề về pháp luật.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hành nghề y, dược tư nhân?
    Cần tăng cường đào tạo cán bộ quản lý, hoàn thiện hệ thống pháp luật, đẩy mạnh thanh tra kiểm tra, nâng cao nhận thức người hành nghề và xây dựng hệ thống quản lý điện tử minh bạch, hiệu quả.

Kết luận

  • Luận văn đã làm rõ thực trạng quản lý nhà nước về hành nghề y, dược tư nhân trên địa bàn thành phố Huế trong giai đoạn 2017-2021, với nhiều kết quả tích cực nhưng vẫn còn tồn tại hạn chế cần khắc phục.
  • Đã xác định các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý như chính sách pháp luật, nguồn nhân lực, cơ sở vật chất và nhận thức của người hành nghề.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, bao gồm tăng cường thanh tra kiểm tra, nâng cao năng lực cán bộ, hoàn thiện pháp luật và đẩy mạnh tuyên truyền.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn và lý luận, làm cơ sở cho các nhà quản lý và nghiên cứu trong lĩnh vực quản lý công và y tế tư nhân.
  • Các bước tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và cập nhật chính sách phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Quý độc giả và các nhà quản lý được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu này để nâng cao hiệu quả quản lý hành nghề y, dược tư nhân, góp phần phát triển hệ thống y tế địa phương bền vững và công bằng.