Tổng quan nghiên cứu

Quản lý nhà nước về y tế là một lĩnh vực quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng và sự phát triển bền vững của xã hội. Tại quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng, với dân số hơn 170 nghìn người và hệ thống y tế đa dạng gồm 4 bệnh viện, 1 trung tâm y tế, 12 trạm y tế phường cùng nhiều cơ sở y tế tư nhân, công tác quản lý nhà nước về y tế đóng vai trò then chốt trong việc bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân. Giai đoạn 2018-2021, quận đã tập trung nâng cao chất lượng quản lý y tế, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19 với gần 35 nghìn ca mắc và 33 ca tử vong, đồng thời duy trì các chỉ tiêu y tế quan trọng như tỷ lệ tiêm chủng trẻ em dưới 1 tuổi đạt trên 98%, tỷ lệ dân số tham gia bảo hiểm y tế đạt 82,5%. Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng quản lý nhà nước về y tế trên địa bàn quận Ngô Quyền, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý trong giai đoạn tiếp theo, góp phần thực hiện các chỉ tiêu y tế đến năm 2025 và 2030. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động quản lý nhà nước về y tế cấp huyện, bao gồm xây dựng văn bản pháp luật, thẩm định cấp phép, quản lý y tế tư nhân, ứng dụng khoa học công nghệ và kiểm tra, xử lý vi phạm. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hỗ trợ các cơ quan quản lý địa phương nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho các chính sách phát triển y tế tại quận Ngô Quyền.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý nhà nước và quản lý công, trong đó có lý thuyết về quản lý nhà nước về y tế, nhấn mạnh vai trò quyền lực nhà nước trong điều chỉnh các hoạt động y tế nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Hai mô hình nghiên cứu chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết quản lý nhà nước về y tế: Định nghĩa quản lý nhà nước về y tế là hoạt động thực thi quyền lực nhà nước thông qua các cơ quan hành pháp nhằm điều chỉnh hành vi trong lĩnh vực y tế, bao gồm y tế dự phòng, khám chữa bệnh, dược phẩm, an toàn thực phẩm, bảo hiểm y tế và các dịch vụ y tế công cộng.

  2. Mô hình quản lý y tế cấp huyện: Tập trung vào 5 nội dung chính gồm xây dựng và thực hiện văn bản pháp luật, thẩm định cấp phép, quản lý y tế tư nhân, ứng dụng khoa học công nghệ và kiểm tra, xử lý vi phạm. Mô hình này phản ánh sự phân cấp quản lý từ trung ương đến địa phương, với sự phối hợp giữa các cơ quan như UBND quận, phòng Y tế, trạm y tế phường.

Các khái niệm chuyên ngành quan trọng bao gồm: quản lý nhà nước, quản lý nhà nước về y tế, thẩm định cấp giấy phép y tế, y tế dự phòng, an toàn thực phẩm, y tế tư nhân, và đổi mới sáng tạo trong y tế.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, kết hợp các phương pháp nghiên cứu sau:

  • Phương pháp nghiên cứu tài liệu thứ cấp: Thu thập và phân tích các văn bản pháp luật, báo cáo tổng kết công tác quản lý y tế của UBND quận Ngô Quyền, Sở Y tế Hải Phòng, Bộ Y tế từ năm 2018 đến 2021, cùng các nghiên cứu khoa học liên quan.

  • Phương pháp đánh giá, tổng kết thực tiễn: Đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về y tế trên địa bàn quận dựa trên số liệu thống kê, báo cáo hoạt động và các kết quả thực hiện chỉ tiêu y tế.

  • Phương pháp thống kê và phân tích số liệu: Sử dụng số liệu về tỷ lệ tiêm chủng, số lượng cơ sở y tế, số hồ sơ cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm, tỷ lệ dân số tham gia bảo hiểm y tế để phân tích hiệu quả quản lý.

  • Phương pháp quan sát và khảo sát: Thu thập thông tin từ các cơ quan quản lý, cán bộ y tế và các cơ sở y tế trên địa bàn.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các cơ quan quản lý nhà nước về y tế và các cơ sở y tế trên địa bàn quận Ngô Quyền trong giai đoạn 2018-2021. Phương pháp chọn mẫu là chọn toàn bộ đối tượng liên quan để đảm bảo tính toàn diện và khách quan. Timeline nghiên cứu kéo dài 4 năm, từ 2018 đến 2021, nhằm phản ánh đầy đủ các biến động và kết quả quản lý trong giai đoạn này.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả trong xây dựng và thực hiện văn bản pháp luật, quy hoạch y tế: Quận Ngô Quyền đã ban hành nhiều văn bản cụ thể hóa các chính sách y tế trung ương và thành phố, đồng thời tổ chức quán triệt, tuyên truyền rộng rãi đến cán bộ và nhân dân. Tỷ lệ phường đạt chuẩn quốc gia về y tế giai đoạn đến 2020 đạt 69%, dự kiến tăng lên 100% vào năm 2025. Việc tổ chức thực hiện các kế hoạch y tế được đánh giá cao với tỷ lệ hoàn thành các chỉ tiêu y tế trên 80%.

  2. Cải tiến thủ tục hành chính cấp giấy phép an toàn thực phẩm: Thời gian giải quyết thủ tục cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện an toàn thực phẩm đã giảm từ 20 ngày xuống còn 12 ngày làm việc nhờ áp dụng quy trình ISO và tiếp nhận hồ sơ trực tuyến. Từ năm 2018 đến 2021, quận đã cấp 125 giấy chứng nhận, trong đó năm 2021 có 40 hồ sơ được giải quyết, 21 hồ sơ tiếp nhận trực tuyến, thể hiện sự cải thiện rõ rệt về hiệu quả quản lý hành chính.

  3. Phát triển và quản lý y tế tư nhân: Hệ thống y tế tư nhân trên địa bàn phát triển nhanh với 5 phòng khám đa khoa, 139 phòng khám chuyên khoa và 96 cơ sở kinh doanh thuốc. Phòng Y tế quận đã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan trong quản lý, thanh tra, kiểm tra và giám sát hoạt động y tế tư nhân, góp phần giảm tải cho hệ thống y tế công lập.

  4. Ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo: Quận đã đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và khám chữa bệnh. Việc triển khai tiêm chủng vắc xin phòng Covid-19 đạt tỷ lệ cao, đảm bảo tiến độ và an toàn, góp phần kiểm soát dịch bệnh hiệu quả.

Thảo luận kết quả

Các kết quả trên cho thấy quận Ngô Quyền đã có những bước tiến quan trọng trong quản lý nhà nước về y tế, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19. Việc hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật và tổ chức thực hiện nghiêm túc đã tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho hoạt động quản lý. Cải cách thủ tục hành chính, áp dụng công nghệ thông tin đã nâng cao hiệu quả, giảm thời gian giải quyết hồ sơ, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.

So với một số nghiên cứu tại các địa phương khác như quận Hoàn Kiếm, Hà Nội, quận Ngô Quyền có sự phát triển tương đồng về quản lý y tế tư nhân và ứng dụng công nghệ, tuy nhiên vẫn còn tồn tại hạn chế về cơ sở vật chất tại một số trạm y tế phường chưa đạt chuẩn, ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ y tế cơ sở. Việc quản lý và kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực y tế cũng cần được tăng cường để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ phường đạt chuẩn y tế xã, bảng thống kê số lượng hồ sơ cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm theo năm, và biểu đồ tăng trưởng số cơ sở y tế tư nhân trên địa bàn. Những biểu đồ này giúp minh họa rõ nét sự tiến bộ và những điểm cần cải thiện trong quản lý nhà nước về y tế tại quận.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật và quy hoạch y tế: Đề nghị UBND quận phối hợp với Sở Y tế và các cơ quan liên quan rà soát, cập nhật các văn bản pháp luật, quy hoạch phù hợp với tình hình thực tế, đảm bảo tính khả thi và đồng bộ. Thời gian thực hiện trong 1-2 năm tới.

  2. Nâng cao năng lực và chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý y tế: Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng quản lý cho cán bộ y tế cấp quận và phường, đặc biệt chú trọng nâng cao năng lực ứng dụng công nghệ thông tin. Chủ thể thực hiện là UBND quận phối hợp với Học viện Hành chính Quốc gia, thời gian 1 năm.

  3. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất y tế cơ sở: Ưu tiên đầu tư nâng cấp, sửa chữa các trạm y tế chưa đạt chuẩn, trang bị thiết bị hiện đại để nâng cao chất lượng khám chữa bệnh ban đầu. UBND quận phối hợp với Sở Y tế và các nhà tài trợ, thực hiện trong 3 năm.

  4. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ số: Mở rộng tiếp nhận hồ sơ trực tuyến, rút ngắn thời gian giải quyết thủ tục hành chính trong lĩnh vực y tế, đồng thời tăng cường truyền thông để người dân và doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận dịch vụ. Thời gian thực hiện liên tục, chủ thể là Phòng Y tế và UBND quận.

  5. Tăng cường kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm pháp luật về y tế: Thiết lập các đoàn kiểm tra liên ngành thường xuyên, xử lý nghiêm minh các vi phạm nhằm đảm bảo an toàn thực phẩm, chất lượng dịch vụ y tế và bảo vệ quyền lợi người dân. Thời gian thực hiện hàng năm, chủ thể là UBND quận và các cơ quan chức năng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nhà nước về y tế cấp quận, huyện: Luận văn cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn giúp nâng cao hiệu quả công tác quản lý, xây dựng chính sách phù hợp với đặc thù địa phương.

  2. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý công, y tế công cộng: Tài liệu tham khảo hữu ích để hiểu rõ các nội dung quản lý nhà nước về y tế, phương pháp nghiên cứu và thực trạng quản lý tại địa phương.

  3. Các cơ sở y tế công lập và tư nhân trên địa bàn: Giúp nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm trong việc tuân thủ pháp luật, nâng cao chất lượng dịch vụ và phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước.

  4. Các tổ chức, cá nhân quan tâm đến phát triển y tế địa phương: Cung cấp thông tin, số liệu và giải pháp thực tiễn để tham gia đóng góp ý kiến, hỗ trợ phát triển hệ thống y tế bền vững.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý nhà nước về y tế là gì?
    Quản lý nhà nước về y tế là hoạt động thực thi quyền lực nhà nước nhằm điều chỉnh các hoạt động y tế như phòng chống dịch bệnh, khám chữa bệnh, quản lý dược phẩm và an toàn thực phẩm, đảm bảo sức khỏe cộng đồng theo quy định pháp luật.

  2. Phạm vi nghiên cứu của luận văn bao gồm những nội dung nào?
    Nghiên cứu tập trung vào 5 nội dung chính: xây dựng và thực hiện văn bản pháp luật, thẩm định cấp giấy phép, quản lý y tế tư nhân, ứng dụng khoa học công nghệ và kiểm tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực y tế cấp huyện.

  3. Tại sao cần cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực y tế?
    Cải cách thủ tục giúp rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ, giảm phiền hà cho người dân và doanh nghiệp, nâng cao hiệu quả quản lý và tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển dịch vụ y tế.

  4. Vai trò của y tế tư nhân trong hệ thống y tế địa phương là gì?
    Y tế tư nhân góp phần đa dạng hóa dịch vụ chăm sóc sức khỏe, giảm tải cho y tế công lập, huy động nguồn lực xã hội và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế cho người dân.

  5. Làm thế nào để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quản lý y tế?
    Thông qua đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng quản lý, cập nhật kiến thức pháp luật và ứng dụng công nghệ thông tin, đồng thời xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, minh bạch và trách nhiệm.

Kết luận

  • Luận văn đã làm rõ cơ sở lý luận và thực trạng quản lý nhà nước về y tế trên địa bàn quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng trong giai đoạn 2018-2021.
  • Đã xác định 5 nội dung quản lý trọng tâm gồm xây dựng văn bản pháp luật, thẩm định cấp phép, quản lý y tế tư nhân, ứng dụng khoa học công nghệ và kiểm tra, xử lý vi phạm.
  • Kết quả nghiên cứu cho thấy sự tiến bộ trong quản lý y tế, đặc biệt trong cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ, tuy nhiên vẫn còn tồn tại hạn chế về cơ sở vật chất và quản lý vi phạm.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về y tế trong thời gian tới, tập trung vào hoàn thiện pháp luật, nâng cao năng lực cán bộ, đầu tư cơ sở vật chất và tăng cường kiểm tra.
  • Khuyến nghị các cơ quan quản lý, nhà nghiên cứu và các đơn vị y tế tham khảo để phát triển hệ thống y tế địa phương bền vững, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao của nhân dân.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và chuyên sâu về quản lý y tế tại các địa phương khác nhằm góp phần nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về y tế trên toàn quốc.