I. Tính cấp thiết của đề tài
Biến đổi khí hậu (biến đổi khí hậu) là một trong những thách thức lớn đối với nhân loại trong thế kỷ 21. Hậu quả của nó không chỉ làm cho trái đất nóng lên mà còn gây ra các hiện tượng thời tiết cực đoan, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất và sinh hoạt. Huyện Gia Bình, Bắc Ninh, đang đối mặt với những thách thức này, đặc biệt là trong bối cảnh đô thị hóa và công nghiệp hóa gia tăng. Diện tích đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp, trong khi nhu cầu tiêu nước cho sản xuất nông nghiệp lại tăng cao. Hệ thống thủy lợi hiện tại không đáp ứng được yêu cầu, dẫn đến tình trạng úng ngập thường xuyên. Việc nghiên cứu giải pháp tiêu nước nhằm phát triển bền vững kinh tế xã hội cho huyện Gia Bình là cần thiết và cấp bách. Đề tài này không chỉ góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội bền vững mà còn giúp tỉnh Bắc Ninh thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa - hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn.
II. Mục tiêu của đề tài
Mục tiêu chính của đề tài là phân tích, đánh giá tình hình lũ, lụt và nhu cầu tiêu nước của huyện Gia Bình, từ đó đề xuất các giải pháp tiêu nước hiệu quả. Đề tài sẽ xem xét các yếu tố ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến nhu cầu tiêu nước, nhằm đảm bảo chủ động trong việc tiêu nước để phát triển bền vững kinh tế - xã hội. Các giải pháp sẽ bao gồm cả công trình và phi công trình, nhằm tối ưu hóa việc quản lý tài nguyên nước và nâng cao hiệu quả sử dụng. Đề tài cũng sẽ đánh giá hiện trạng hệ thống thủy lợi, từ đó đưa ra các khuyến nghị cụ thể cho việc cải thiện và phát triển hệ thống này.
III. Hướng tiếp cận và phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng cách tiếp cận tổng hợp và liên ngành, dựa trên các kịch bản về biến đổi khí hậu và định hướng phát triển kinh tế xã hội của huyện Gia Bình. Phương pháp nghiên cứu bao gồm khảo sát thực địa, thu thập số liệu hiện trạng và phân tích thống kê. Việc kế thừa các nghiên cứu trước đó sẽ giúp đề tài có định hướng giải quyết vấn đề một cách khoa học hơn. Các số liệu thực tiễn sẽ được sử dụng để đánh giá tổng quan về hiện trạng các công trình tiêu úng và tình hình ngập úng của vùng, làm cơ sở cho việc đề xuất các giải pháp khắc phục.
IV. Tác động của biến đổi khí hậu
Tác động của biến đổi khí hậu đến huyện Gia Bình là rất rõ rệt. Các hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa lớn, lũ lụt ngày càng gia tăng, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và đời sống của người dân. Hệ thống thủy lợi hiện tại không đủ khả năng tiêu thoát nước, dẫn đến tình trạng úng ngập kéo dài. Việc nghiên cứu và đề xuất các giải pháp tiêu nước là cần thiết để đảm bảo an toàn cho sản xuất và sinh hoạt. Các giải pháp này cần phải được thiết kế để thích ứng với các kịch bản biến đổi khí hậu trong tương lai, nhằm bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.
V. Đề xuất giải pháp tiêu nước
Đề xuất giải pháp tiêu nước cho huyện Gia Bình bao gồm cả giải pháp công trình và phi công trình. Giải pháp công trình có thể bao gồm việc nâng cấp và cải tạo hệ thống trạm bơm tiêu, xây dựng hồ điều hòa và cải tạo lòng sông. Giải pháp phi công trình sẽ tập trung vào việc nâng cao hiệu quả quản lý công trình thủy lợi, thúc đẩy sự tham gia của người dân trong quản lý khai thác công trình. Việc áp dụng các giải pháp này sẽ giúp huyện Gia Bình chủ động hơn trong việc tiêu nước, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và phát triển bền vững kinh tế xã hội.
