Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cải cách hành chính nhà nước tại Việt Nam, việc giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) đóng vai trò then chốt trong nâng cao hiệu quả quản lý và phục vụ người dân, doanh nghiệp. Tỉnh Quảng Ngãi, với dân số khoảng 1,7 triệu người và tốc độ đô thị hóa đạt 24,5% năm 2020, đã thành lập Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh nhằm cải thiện chất lượng giải quyết TTHC. Giai đoạn nghiên cứu tập trung từ 2018 đến 2020, thời điểm Trung tâm đi vào hoạt động và mở rộng phạm vi tiếp nhận hồ sơ từ 8 sở ban ngành lên toàn bộ 16 sở, ban, ngành của tỉnh. Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng giải quyết TTHC tại Trung tâm, nhận diện những tồn tại, hạn chế và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng phục vụ, góp phần cải thiện chỉ số cải cách hành chính (PAR INDEX) và môi trường đầu tư kinh doanh tại Quảng Ngãi. Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong việc thúc đẩy cải cách hành chính, giảm thời gian, chi phí cho tổ chức, cá nhân khi thực hiện thủ tục, đồng thời nâng cao năng lực quản lý nhà nước và sự hài lòng của người dân.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý công, đặc biệt là lý thuyết về cải cách hành chính nhà nước và quản lý thủ tục hành chính. Hai lý thuyết trọng tâm gồm:

  • Lý thuyết cải cách hành chính nhà nước: Nhấn mạnh vai trò của cải cách thủ tục hành chính trong nâng cao hiệu quả quản lý, minh bạch hóa hoạt động công quyền và tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp. Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông là giải pháp trọng yếu nhằm giảm phiền hà, tăng tính công khai, minh bạch.

  • Mô hình quản lý thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông: Mô hình này tập trung vào việc tổ chức tiếp nhận, xử lý và trả kết quả thủ tục hành chính tại một đầu mối duy nhất, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan có thẩm quyền nhằm rút ngắn thời gian, giảm chi phí và nâng cao chất lượng phục vụ.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: thủ tục hành chính, giải quyết thủ tục hành chính, cơ chế một cửa, cơ chế một cửa liên thông, Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp tỉnh, chỉ số cải cách hành chính (PAR INDEX), chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp luận chủ nghĩa duy vật biện chứng và lịch sử, kết hợp các phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thu thập từ Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2018-2020, bao gồm báo cáo hoạt động, thống kê hồ sơ, kết quả đánh giá mức độ hài lòng của tổ chức, cá nhân; tài liệu pháp luật liên quan; phỏng vấn sâu cán bộ, công chức và người dân.

  • Phương pháp chọn mẫu: Lấy mẫu ngẫu nhiên có chủ đích các hồ sơ thủ tục hành chính và đối tượng tham gia khảo sát nhằm đảm bảo tính đại diện cho các lĩnh vực và nhóm đối tượng khác nhau.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ giải quyết đúng hạn, mức độ hài lòng; phân tích nội dung phỏng vấn để nhận diện nguyên nhân tồn tại; so sánh với các nghiên cứu tương tự ở địa phương khác để rút ra bài học kinh nghiệm.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và xử lý dữ liệu trong năm 2020, phân tích và đề xuất giải pháp trong quý cuối năm 2020.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ giải quyết thủ tục hành chính đúng hạn đạt trên 90% trong giai đoạn 2018-2020, thể hiện sự cải thiện rõ rệt so với trước khi thành lập Trung tâm. Cụ thể, năm 2018 đạt 88%, năm 2019 tăng lên 92%, và năm 2020 duy trì trên 93%.

  2. Mức độ hài lòng của tổ chức, cá nhân khi thực hiện TTHC tại Trung tâm đạt khoảng 85% theo khảo sát năm 2020, phản ánh sự tin tưởng và đánh giá tích cực về chất lượng phục vụ. Tuy nhiên, vẫn còn khoảng 15% ý kiến phản ánh về thủ tục còn phức tạp và thời gian chờ đợi.

  3. Số lượng thủ tục hành chính được tiếp nhận và giải quyết tăng trưởng trung bình 12% mỗi năm, từ khoảng 15.000 hồ sơ năm 2018 lên gần 19.000 hồ sơ năm 2020, cho thấy nhu cầu và sự tin tưởng của người dân, doanh nghiệp vào Trung tâm ngày càng cao.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong giải quyết TTHC được cải thiện đáng kể, với trên 70% hồ sơ được tiếp nhận qua cổng dịch vụ công trực tuyến vào năm 2020, giúp giảm thời gian đi lại và chi phí cho người dân.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến kết quả tích cực là sự chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh, sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ngành và Trung tâm, cùng với việc áp dụng nghiêm túc quy trình giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông. Việc đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại và đào tạo nâng cao năng lực cán bộ công chức cũng góp phần quan trọng.

So sánh với các nghiên cứu tại các tỉnh khác như Bắc Ninh, Lạng Sơn, Quảng Ngãi có tỷ lệ giải quyết đúng hạn và mức độ hài lòng tương đương hoặc cao hơn, thể hiện hiệu quả của mô hình Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp tỉnh. Tuy nhiên, tồn tại như thủ tục hành chính còn phức tạp, một số hồ sơ bị trả lại do thiếu giấy tờ, và sự chưa đồng đều về năng lực cán bộ tại các bộ phận vẫn cần được khắc phục.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ giải quyết đúng hạn theo năm, biểu đồ tròn phân bố mức độ hài lòng, và bảng tổng hợp số lượng hồ sơ tiếp nhận theo từng năm để minh họa rõ nét xu hướng và hiệu quả hoạt động của Trung tâm.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đơn giản hóa thủ tục hành chính: Rà soát, cắt giảm các bước không cần thiết, chuẩn hóa hồ sơ theo hướng thuận tiện cho người dân và doanh nghiệp. Mục tiêu giảm 15% thời gian xử lý thủ tục trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: UBND tỉnh phối hợp với các sở, ngành.

  2. Nâng cao năng lực cán bộ công chức: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về nghiệp vụ, kỹ năng giao tiếp và ứng dụng công nghệ thông tin cho cán bộ làm việc tại Trung tâm. Mục tiêu đạt 100% cán bộ được đào tạo định kỳ hàng năm. Chủ thể thực hiện: Văn phòng UBND tỉnh và Trung tâm Phục vụ hành chính công.

  3. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin: Phát triển và hoàn thiện hệ thống phần mềm quản lý hồ sơ, mở rộng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 để người dân có thể thực hiện thủ tục từ xa. Mục tiêu tăng tỷ lệ hồ sơ trực tuyến lên 85% trong 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp Trung tâm.

  4. Cải thiện cơ sở vật chất và môi trường làm việc: Đầu tư trang thiết bị hiện đại, mở rộng không gian làm việc, tạo môi trường thân thiện, chuyên nghiệp nhằm nâng cao trải nghiệm của người dân khi đến Trung tâm. Mục tiêu hoàn thành trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Văn phòng UBND tỉnh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ, công chức làm việc tại Trung tâm Phục vụ hành chính công: Nắm bắt thực trạng, các khó khăn và giải pháp nâng cao hiệu quả công việc, từ đó cải thiện chất lượng phục vụ.

  2. Lãnh đạo các sở, ban, ngành tỉnh Quảng Ngãi: Hiểu rõ vai trò, trách nhiệm trong phối hợp giải quyết thủ tục hành chính, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và điều hành.

  3. Nhà hoạch định chính sách và quản lý nhà nước: Sử dụng kết quả nghiên cứu làm cơ sở xây dựng chính sách cải cách hành chính phù hợp với thực tiễn địa phương.

  4. Doanh nghiệp và người dân trên địa bàn tỉnh: Hiểu rõ quy trình, quyền lợi và nghĩa vụ khi thực hiện thủ tục hành chính, từ đó chủ động và thuận tiện hơn trong giao dịch với cơ quan nhà nước.

Câu hỏi thường gặp

  1. Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Quảng Ngãi có chức năng gì?
    Trung tâm là đầu mối tiếp nhận, hướng dẫn, giải quyết và trả kết quả thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông, giúp giảm thời gian và chi phí cho tổ chức, cá nhân.

  2. Tỷ lệ giải quyết thủ tục hành chính đúng hạn tại Trung tâm hiện nay là bao nhiêu?
    Theo số liệu giai đoạn 2018-2020, tỷ lệ này đạt trên 90%, thể hiện sự cải thiện rõ rệt so với trước đây.

  3. Người dân có thể thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến tại Trung tâm không?
    Có, hiện nay trên 70% hồ sơ được tiếp nhận qua cổng dịch vụ công trực tuyến, giúp người dân tiết kiệm thời gian và công sức đi lại.

  4. Những khó khăn chính trong giải quyết thủ tục hành chính tại Trung tâm là gì?
    Bao gồm thủ tục còn phức tạp, hồ sơ bị trả lại do thiếu giấy tờ, và sự chưa đồng đều về năng lực cán bộ công chức tại các bộ phận.

  5. Luận văn đề xuất giải pháp gì để nâng cao chất lượng giải quyết thủ tục hành chính?
    Đơn giản hóa thủ tục, nâng cao năng lực cán bộ, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và cải thiện cơ sở vật chất, môi trường làm việc.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và đánh giá thực trạng giải quyết thủ tục hành chính tại Trung tâm Phục vụ hành chính công tỉnh Quảng Ngãi giai đoạn 2018-2020.
  • Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ giải quyết đúng hạn trên 90%, mức độ hài lòng đạt khoảng 85%, số lượng hồ sơ tăng trưởng đều đặn.
  • Các tồn tại như thủ tục còn phức tạp, năng lực cán bộ chưa đồng đều cần được khắc phục.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính, góp phần cải thiện chỉ số cải cách hành chính và môi trường đầu tư.
  • Khuyến nghị các cơ quan chức năng triển khai các bước tiếp theo trong vòng 1-3 năm để hoàn thiện mô hình Trung tâm, hướng tới nền hành chính hiện đại, minh bạch và phục vụ tốt hơn người dân, doanh nghiệp.

Hành động ngay hôm nay để góp phần xây dựng nền hành chính công hiệu quả, thân thiện và hiện đại tại Quảng Ngãi!