Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển của hệ thống giáo dục chính trị tại Việt Nam, đội ngũ giảng viên các trường chính trị cấp tỉnh giữ vai trò then chốt trong việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý và công chức viên chức địa phương. Tại Trường Chính trị tỉnh Thái Nguyên, với lịch sử hình thành từ năm 1957 và phát triển qua nhiều giai đoạn, công tác đánh giá viên chức, đặc biệt là giảng viên, đã được chú trọng nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và hiệu quả công tác. Từ năm 2018 đến 2021, Trường có 33 giảng viên, trong đó 78,79% có trình độ thạc sĩ và 6,06% có trình độ tiến sĩ, với cơ cấu độ tuổi và giới tính đa dạng nhưng còn mất cân bằng về kinh nghiệm và số lượng giảng viên nữ trong độ tuổi sinh đẻ.

Vấn đề nghiên cứu tập trung vào thực trạng công tác đánh giá giảng viên tại Trường Chính trị tỉnh Thái Nguyên, nhằm làm rõ những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả đánh giá. Mục tiêu cụ thể là hệ thống hóa lý luận về đánh giá giảng viên trường chính trị cấp tỉnh, phân tích thực trạng từ năm 2018 đến nay, đánh giá kết quả và bất cập, đồng thời đề xuất các giải pháp phù hợp. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động đánh giá viên chức là giảng viên tại Trường Chính trị tỉnh Thái Nguyên trong giai đoạn 2018-2021.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện ở việc cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho công tác quản lý, phát triển đội ngũ giảng viên, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ chính trị tại địa phương, đồng thời là tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà quản lý, nghiên cứu và học viên chuyên ngành Quản lý công, Hành chính công, Chính trị học.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên nền tảng chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, tư tưởng Hồ Chí Minh cùng các quan điểm, đường lối của Đảng và pháp luật Nhà nước về quản lý đội ngũ giảng viên lý luận chính trị (LLCT). Hai mô hình đánh giá nhân lực khu vực công được tham khảo gồm mô hình KSAOs (Kiến thức, Kỹ năng, Khả năng và Đặc tính) và mô hình ASK (Thái độ, Kỹ năng, Kiến thức), nhấn mạnh vai trò quan trọng của thái độ và kỹ năng chiếm đến 85% thành công trong công việc.

Các khái niệm chính bao gồm: viên chức, giảng viên, giảng viên trường chính trị cấp tỉnh, đánh giá giảng viên, tiêu chí và phương pháp đánh giá. Tiêu chí đánh giá được phân loại thành tiêu chí về số lượng, chất lượng và thời gian thực hiện công việc, nhằm đảm bảo đánh giá toàn diện phẩm chất chính trị, đạo đức, năng lực chuyên môn và kết quả công tác của giảng viên.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính gồm tài liệu pháp luật, các văn bản quy định về viên chức và giảng viên trường chính trị, báo cáo nội bộ Trường Chính trị tỉnh Thái Nguyên, kết quả khảo sát ý kiến của 3 thành viên Ban Giám hiệu, 12 lãnh đạo khoa/phòng và 60 học viên. Phương pháp điều tra xã hội học được sử dụng qua phiếu hỏi đánh giá theo 5 mức độ: Tốt, Khá, Trung bình, Yếu, Kém.

Phân tích số liệu được thực hiện bằng phương pháp thống kê – so sánh, xử lý tỷ lệ phần trăm để minh họa trực quan thực trạng đội ngũ giảng viên và công tác đánh giá. Phương pháp phân tích – tổng hợp giúp đánh giá khách quan các thông tin thu thập được. Ngoài ra, phương pháp chuyên gia được áp dụng qua tham vấn ý kiến các chuyên gia, giảng viên giàu kinh nghiệm từ Học viện Hành chính Quốc gia, Bộ Nội vụ, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh và các cơ quan địa phương.

Cỡ mẫu khảo sát gồm 75 người (3 Ban Giám hiệu, 12 lãnh đạo khoa/phòng, 60 học viên) đảm bảo tính đại diện và khách quan. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu phi xác suất theo nhóm đối tượng liên quan trực tiếp đến hoạt động đánh giá giảng viên. Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2018 đến 2021, tập trung phân tích dữ liệu thực tiễn trong giai đoạn này.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chất lượng đội ngũ giảng viên: 100% giảng viên có trình độ đại học trở lên, trong đó 78,79% có trình độ thạc sĩ và 6,06% có trình độ tiến sĩ. Tuy nhiên, cơ cấu tuổi nghề còn mất cân bằng, với 45,45% giảng viên dưới 40 tuổi, trong đó nhiều người thiếu kinh nghiệm thực tiễn và kỹ năng giảng dạy. Tỷ lệ giảng viên nữ chiếm 60,6%, trong đó nhiều người đang trong độ tuổi sinh đẻ, ảnh hưởng đến cường độ công việc.

  2. Thực trạng công tác đánh giá: Đánh giá giảng viên tại Trường chủ yếu dựa trên các tiêu chí chung của Luật Viên chức và quy chế của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, chưa có quy chế riêng phù hợp đặc thù Nhà trường. Phương pháp đánh giá chủ yếu là nhận xét định tính, thiếu lượng hóa và chưa nhấn mạnh vào kết quả chuyên môn, dẫn đến thiếu chính xác và khách quan.

  3. Kết quả khảo sát ý kiến: Theo khảo sát, 65% lãnh đạo và 58% học viên đánh giá phẩm chất chính trị của giảng viên ở mức Tốt và Khá; 60% lãnh đạo và 55% học viên đánh giá năng lực chuyên môn ở mức tương tự. Tuy nhiên, chỉ 40% giảng viên được đánh giá có năng lực sư phạm tốt, phản ánh hạn chế trong kỹ năng giảng dạy hiện nay.

  4. Nguyên nhân hạn chế: Bao gồm thiếu quy chế đánh giá cụ thể, phương pháp đánh giá còn hình thức, thiếu tiêu chí định lượng, chưa phát huy dân chủ trong đánh giá, và chưa có cơ chế khuyến khích, khen thưởng phù hợp dựa trên kết quả đánh giá.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy công tác đánh giá giảng viên tại Trường Chính trị tỉnh Thái Nguyên đã có những bước tiến tích cực, thể hiện qua việc thực hiện nghiêm túc các quy định pháp luật và sự quan tâm của lãnh đạo Nhà trường. Tuy nhiên, việc áp dụng các tiêu chí và phương pháp đánh giá còn chung chung, chưa phù hợp đặc thù giảng viên trường chính trị, dẫn đến kết quả đánh giá chưa phản ánh đúng năng lực và hiệu quả công tác.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, như mô hình KSAOs và ASK, việc thiếu tiêu chí định lượng và đánh giá thái độ, kỹ năng sư phạm là điểm hạn chế lớn. Các nghiên cứu về đánh giá giảng viên đại học cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc lượng hóa kết quả giảng dạy và áp dụng công cụ đánh giá khoa học, điều mà Trường Chính trị Thái Nguyên chưa thực hiện đầy đủ.

Việc thiếu quy chế đánh giá riêng biệt và chưa phát huy dân chủ trong đánh giá cũng làm giảm tính khách quan và hiệu quả của công tác này. Kết quả khảo sát cho thấy sự khác biệt giữa đánh giá của lãnh đạo và học viên về năng lực sư phạm, phản ánh nhu cầu cải tiến phương pháp giảng dạy và đào tạo bồi dưỡng giảng viên.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ đánh giá các tiêu chí phẩm chất chính trị, năng lực chuyên môn và năng lực sư phạm theo từng nhóm đối tượng (lãnh đạo, học viên), giúp minh họa trực quan sự khác biệt và điểm mạnh, điểm yếu của đội ngũ giảng viên.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện quy chế đánh giá riêng biệt cho Trường Chính trị tỉnh Thái Nguyên
    Xây dựng và ban hành quy chế đánh giá giảng viên phù hợp với đặc thù nhiệm vụ, chức năng của Nhà trường, bao gồm tiêu chí định lượng và định tính rõ ràng, cụ thể cho từng vị trí việc làm. Thời gian thực hiện: trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu phối hợp với các phòng chức năng và chuyên gia tư vấn.

  2. Đổi mới phương pháp đánh giá theo hướng khoa học, khách quan
    Áp dụng kết hợp các phương pháp đánh giá như cho điểm theo tiêu chí, bình bầu tập thể, đánh giá qua báo cáo và quan sát hành vi nhằm tăng tính chính xác và minh bạch. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu, Hội đồng đánh giá và các khoa, phòng liên quan.

  3. Nâng cao năng lực sư phạm và kỹ năng giảng dạy cho giảng viên
    Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm, kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, phương pháp giảng dạy tích cực nhằm nâng cao chất lượng bài giảng. Thời gian thực hiện: liên tục hàng năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Quản lý đào tạo phối hợp với các đơn vị đào tạo chuyên môn.

  4. Phát huy dân chủ và minh bạch trong công tác đánh giá
    Tăng cường sự tham gia của giảng viên và học viên trong quá trình đánh giá, đảm bảo quyền được phản hồi, giải trình và tiếp cận kết quả đánh giá. Thời gian thực hiện: ngay lập tức và duy trì thường xuyên. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu, Hội đồng đánh giá và tổ chức công đoàn.

  5. Xây dựng cơ chế khen thưởng, động viên dựa trên kết quả đánh giá
    Liên kết kết quả đánh giá với chính sách khen thưởng, đào tạo, quy hoạch cán bộ nhằm tạo động lực phấn đấu cho giảng viên. Thời gian thực hiện: 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu, Phòng Tổ chức hành chính và các cấp quản lý.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và quản lý các trường chính trị cấp tỉnh
    Giúp hiểu rõ thực trạng và phương pháp đánh giá đội ngũ giảng viên, từ đó xây dựng chính sách quản lý nhân sự hiệu quả, nâng cao chất lượng đào tạo.

  2. Giảng viên các trường chính trị và cơ sở đào tạo chính trị
    Nhận thức về tiêu chuẩn, yêu cầu và phương pháp đánh giá, từ đó tự hoàn thiện năng lực chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản lý công, Hành chính công, Chính trị học
    Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác đánh giá viên chức trong lĩnh vực giáo dục chính trị, làm tài liệu tham khảo cho nghiên cứu và học tập.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo cán bộ, công chức
    Tham khảo để xây dựng các chính sách, quy định phù hợp với đặc thù đào tạo cán bộ chính trị tại địa phương, góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý đội ngũ giảng viên.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao việc đánh giá giảng viên trường chính trị lại quan trọng?
    Đánh giá giúp xác định năng lực, phẩm chất và kết quả công tác của giảng viên, làm cơ sở cho việc sử dụng, đào tạo, khen thưởng và phát triển đội ngũ, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ chính trị.

  2. Các tiêu chí đánh giá giảng viên gồm những gì?
    Bao gồm tiêu chí về phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp, năng lực chuyên môn, kỹ năng sư phạm, kết quả thực hiện nhiệm vụ và thái độ công tác, được lượng hóa và định tính để đảm bảo khách quan.

  3. Phương pháp đánh giá nào được áp dụng phổ biến tại Trường Chính trị Thái Nguyên?
    Chủ yếu là phương pháp cho điểm theo tiêu chí, bình bầu tập thể và đánh giá qua báo cáo cá nhân, tuy nhiên còn thiếu sự kết hợp đa dạng và khoa học hơn như quan sát hành vi hay đánh giá dựa trên sự kiện đáng chú ý.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả công tác đánh giá giảng viên?
    Cần hoàn thiện quy chế đánh giá riêng biệt, đổi mới phương pháp đánh giá, nâng cao năng lực sư phạm cho giảng viên, phát huy dân chủ trong đánh giá và xây dựng cơ chế khen thưởng dựa trên kết quả đánh giá.

  5. Đánh giá giảng viên có ảnh hưởng thế nào đến công tác quy hoạch cán bộ?
    Kết quả đánh giá là căn cứ quan trọng để lựa chọn, quy hoạch và đào tạo cán bộ lãnh đạo, quản lý, giúp đảm bảo tính kế thừa, phát triển và sự chuyển tiếp liên tục trong đội ngũ cán bộ của Nhà trường và địa phương.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và phân tích thực trạng công tác đánh giá giảng viên tại Trường Chính trị tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2018-2021, làm rõ những kết quả và hạn chế hiện có.
  • Đội ngũ giảng viên có trình độ chuyên môn cao nhưng còn mất cân bằng về kinh nghiệm và kỹ năng sư phạm, ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy.
  • Công tác đánh giá hiện nay còn dựa nhiều vào tiêu chí chung, thiếu quy chế riêng biệt và phương pháp khoa học, dẫn đến kết quả chưa phản ánh đúng thực chất.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện quy chế, đổi mới phương pháp đánh giá, nâng cao năng lực giảng viên và phát huy dân chủ trong đánh giá.
  • Khuyến nghị các bước tiếp theo gồm xây dựng quy chế đánh giá chi tiết, tổ chức đào tạo bồi dưỡng giảng viên, áp dụng phương pháp đánh giá đa dạng và xây dựng cơ chế khen thưởng phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả công tác đánh giá và chất lượng đào tạo tại Trường.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-2 năm tới, đồng thời theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh phù hợp, góp phần phát triển đội ngũ giảng viên và nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ chính trị tại địa phương.