I. Tổng Quan Về Giải Quyết Khiếu Nại Đất Đai Đông Triều
Khiếu nại, tố cáo là quyền cơ bản của công dân, được Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 quy định. Mọi người có quyền khiếu nại, tố cáo với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật. Cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền phải tiếp nhận, giải quyết khiếu nại, tố cáo. Người bị thiệt hại có quyền được bồi thường về vật chất, tinh thần và phục hồi danh dự theo quy định của pháp luật. Khiếu nại, tố cáo (KN,TC), tranh chấp đất đai (TCĐĐ) là một hiện tượng xảy ra phổ biến trong xã hội. Đặc biệt khi nước ta chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường, Nhà nước thực hiện cơ chế quản lý mới bằng việc trả lại đất đai những giá trị vốn có thì TCĐĐ phát sinh có xu hướng ngày càng tăng cả về số lượng cũng như tính chất phức tạp về mặt nội dung. Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến công tác giải quyết KN,TC, coi đây là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của cả hệ thống chính trị.
1.1. Tính Cấp Thiết Của Giải Quyết Khiếu Nại Đất Đai
Giải quyết khiếu nại, tố cáo và tranh chấp đất đai là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong công tác quản lý nhà nước về đất đai. Kết quả giải quyết tranh chấp, KN,TC góp phần ổn định tình hình chính trị, trật tự an toàn xã hội tại địa phương, đảm bảo pháp chế xã hội chủ nghĩa, kỷ luật trong quản lý nhà nước và là phương thức để bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức. Vì vậy, việc tăng cường công tác giải quyết KN,TC, TCĐĐ của các cơ quan HCNN là rất cần thiết. Qua những bất cập đã nêu trên; để góp phần nâng cao hiệu quả công tác giải quyết KN,TC, tranh chấp về đất đai và công tác quản lý nhà nước về đất đai trên địa bàn thị xã Đông Triều, tôi chọn đề tài: “Đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo và tranh chấp về đất đai trên địa bàn thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh” làm đề tài nghiên cứu cho Luận văn thạc sỹ chuyên ngành Quản lý đất đai.
1.2. Mục Tiêu Nghiên Cứu Về Giải Quyết Khiếu Nại Đất Đai
Mục tiêu nghiên cứu bao gồm đánh giá thực trạng khiếu nại, tố cáo và tranh chấp về đất đai và đánh giá thực trạng công tác giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo và tranh chấp về đất đai trên địa bàn thị xã Đông Triều từ 01/01/2012 đến 31/12/2016. Đề xuất các giải pháp chủ yếu để nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu nại đất đai Đông Triều trên địa bàn thị xã trong những năm tiếp theo. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào tình hình KN,TC, tranh chấp về đất đai và thực trạng công tác giải quyết KN,TC, tranh chấp về đất đai trên địa bàn thị xã Đông Triều của các cơ quan quản lý nhà nước, thời điểm từ 01/01/2012 đến 31/12/2016.
II. Thực Trạng Khiếu Nại Tranh Chấp Đất Đai Tại Đông Triều
Từ năm 2012 đến năm 2016, công tác giải quyết KN,TC, tranh chấp về đất đai của các cơ quan Nhà nước tại tỉnh Quảng Ninh nói chung và huyện Đông Triều (nay là thị xã Đông Triều) nói riêng đã đạt được những kết quả nhất định, tạo cơ sở cho việc bảo đảm và tăng cường công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn tồn tại một số yếu kém, hạn chế và bất cập trong công tác này như: Hệ thống văn bản pháp luật thiếu đồng bộ; lực lượng cán bộ giải quyết KN,TC về đất đai còn thiếu; một số cán bộ có thẩm quyền giải quyết KN,TC còn thiếu trách nhiệm, chưa nhận thức đầy đủ về công tác giải quyết KN,TC về đất đai. Trong quá trình giải quyết còn vi phạm quy định về thời hạn theo luật định; hiệu quả giải quyết chưa cao; vẫn xảy ra tình trạng KN,TC về đất đai kéo dài chưa được giải quyết một cách triệt để.
2.1. Nguyên Nhân Dẫn Đến Khiếu Nại Tranh Chấp Đất Đai
Các nguyên nhân dẫn đến khiếu nại, tố cáo và tranh chấp về đất đai bao gồm hệ thống văn bản pháp luật thiếu đồng bộ, lực lượng cán bộ giải quyết KN,TC về đất đai còn thiếu, một số cán bộ có thẩm quyền giải quyết KN,TC còn thiếu trách nhiệm, chưa nhận thức đầy đủ về công tác giải quyết KN,TC về đất đai. Trong quá trình giải quyết còn vi phạm quy định về thời hạn theo luật định; hiệu quả giải quyết chưa cao; vẫn xảy ra tình trạng KN,TC về đất đai kéo dài chưa được giải quyết một cách triệt để.
2.2. Đánh Giá Việc Thực Hiện Quy Định Pháp Luật Đất Đai
Việc thực hiện các quy định của pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo, tranh chấp về đất đai của các cơ quan HCNN còn nhiều hạn chế. Hệ thống văn bản pháp luật thiếu đồng bộ gây khó khăn trong áp dụng. Lực lượng cán bộ giải quyết KN,TC về đất đai còn thiếu về số lượng và yếu về chất lượng. Một số cán bộ có thẩm quyền giải quyết KN,TC còn thiếu trách nhiệm, chưa nhận thức đầy đủ về công tác giải quyết KN,TC về đất đai.
2.3. Tồn Tại Hạn Chế Trong Giải Quyết Khiếu Nại Đất Đai
Những tồn tại, hạn chế trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, tranh chấp về đất đai bao gồm việc giải quyết quá hạn còn chiếm tỷ lệ cao 16,2%; chất lượng giải quyết sai và có đúng có sai (được hiểu là có sai) vẫn ở mức độ cao, gần 50%; việc chấp hành quyết định giải quyết khiếu nại và tranh chấp về đất đai đã được thực hiện nghiêm túc, tuy nhiên tỷ lệ chấp hành chưa triệt để còn trên 20%.
III. Giải Pháp Nâng Cao Hiệu Quả Giải Quyết Khiếu Nại Đất Đai
Để khắc phục những hạn chế, tồn tại nêu trên cũng như tăng cường công tác giải quyết khiếu nại và tranh chấp về đất đai của UBND thị xã Đông Triều, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp trong đó có các nhóm giải pháp đã nêu trong Luận văn này. Đó là những giải pháp có tính khả thi, có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Thực hiện đồng bộ những giải pháp cơ bản trên sẽ góp phần bảo đảm công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo và tranh chấp về đất đai của UBND thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ngày càng đúng pháp luật, tiến tới chấm dứt trình trạng áp dụng sai pháp luật, bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức.
3.1. Giải Pháp Về Công Tác Lãnh Đạo Triển Khai Thực Hiện
Nhóm giải pháp về công tác lãnh đạo, triển khai thực hiện giải quyết khiếu nại, tố cáo, tranh chấp về đất đai cần tập trung vào việc tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền đối với công tác giải quyết KNTC. Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, công chức trong việc tiếp công dân, giải quyết KNTC. Xây dựng quy chế phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị trong quá trình giải quyết KNTC.
3.2. Nâng Cao Chất Lượng Đội Ngũ Giải Quyết Khiếu Nại
Nhóm giải pháp về chất lượng đội ngũ giải quyết khiếu nại, tố cáo, tranh chấp về đất đai cần tập trung vào việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác giải quyết KNTC. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động của đội ngũ cán bộ, công chức. Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật.
3.3. Ứng Dụng Khoa Học Công Nghệ Trong Quản Lý Đất Đai
Nhóm giải pháp về ứng dụng khoa học công nghệ cần tập trung vào việc xây dựng hệ thống thông tin đất đai đồng bộ, hiện đại. Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tiếp công dân, giải quyết KNTC. Công khai, minh bạch thông tin về đất đai để người dân dễ dàng tiếp cận và giám sát.
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Giải Pháp Giải Quyết Khiếu Nại
Thị xã Đông Triều nằm ở phía tây của tỉnh Quảng Ninh, là địa phương có nhiều điều kiện thuận lợi cho việc phát triển kinh tế, xã hội. Công tác quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai của thị xã trong những năm gần đây đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Đất đai ngày càng được quản lý chặt chẽ, đáp ứng tốt nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội của địa phương. Tuy nhiên cùng với tốc độ phát triển kinh tế, xã hội mạnh hơn trong những năm qua, đã phát sinh khiếu nại, tố cáo và tranh chấp về đất đai trên địa bàn; cần được sự quan tâm vào cuộc của cả hệ thống chính trị trong toàn thị xã một cách tích cực để giải quyết về vấn đề này.
4.1. Tình Hình An Ninh Trật Tự Tại Đông Triều
Trong những năm qua, công dân trên địa bàn thị xã đa số đều chấp hành tốt chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước, chính vì thế tình hình khiếu nại, tố cáo, tranh chấp nói chung; khiếu nại, tố cáo, tranh chấp về đất đai nói riêng của công dân xảy ra không nhiều so với các huyện, thị xã, thành phố khác trong tỉnh. Các vụ khiếu kiện phức tạp, kéo dài phát sinh từ những năm trước đã được UBND thị xã tập trung giải quyết dứt điểm. Trong nhiều năm gần đây, trên địa bàn thị xã tình hình an ninh trật tự, an toàn xã hội được giữ vững.
4.2. Kết Quả Giải Quyết Khiếu Nại Giai Đoạn 2012 2016
Công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo và tranh chấp về đất đai trên địa bàn thị xã giai đoạn từ năm 2012 đến năm 2016 đạt kết quả tích cực, tỷ lệ giải quyết hàng năm đều đạt từ 80 đến trên 90%. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn bộc lộ một số hạn chế, bất cập và tồn tại trong việc lãnh đạo, điều hành và thực hiện công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo và tranh chấp về đất đai.
V. Kết Luận Về Giải Quyết Khiếu Nại Đất Đai Đông Triều
Để khắc phục những hạn chế, tồn tại nêu trên cũng như tăng cường công tác giải quyết khiếu nại và tranh chấp về đất đai của UBND thị xã Đông Triều, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp trong đó có các nhóm giải pháp đã nêu trong Luận văn này. Đó là những giải pháp có tính khả thi, có mối liên hệ chặt chẽ với nhau. Thực hiện đồng bộ những giải pháp cơ bản trên sẽ góp phần bảo đảm công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo và tranh chấp về đất đai của UBND thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ngày càng đúng pháp luật, tiến tới chấm dứt trình trạng áp dụng sai pháp luật, bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức.
5.1. Đảm Bảo Tính Đúng Pháp Luật Trong Giải Quyết Khiếu Nại
Thực hiện đồng bộ những giải pháp cơ bản trên sẽ góp phần bảo đảm công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo và tranh chấp về đất đai của UBND thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ngày càng đúng pháp luật, tiến tới chấm dứt trình trạng áp dụng sai pháp luật, bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, cơ quan, tổ chức.
5.2. Kiến Nghị Để Nâng Cao Hiệu Quả Giải Quyết Khiếu Nại
Cần có những kiến nghị cụ thể để hoàn thiện hệ thống pháp luật về đất đai, nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ làm công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo và tranh chấp về đất đai, tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ trong quản lý đất đai và giải quyết khiếu nại, tố cáo và tranh chấp về đất đai.
