Tổng quan nghiên cứu

Theo báo cáo của ngành, đến năm 2017, cả nước có trên 9 triệu người có công với Cách mạng, trong đó Hà Nội là địa phương có số lượng người có công lớn nhất với gần 800.000 người, chiếm gần 10% tổng số người có công cả nước. Người có công với Cách mạng (NCC) là nhóm đối tượng yếu thế, dễ bị tổn thương do ảnh hưởng của các vết thương thể chất và tâm thần, cùng với những thay đổi tâm sinh lý và khủng hoảng tâm lý tuổi già. Mặc dù công tác chăm sóc sức khỏe thể chất cho NCC được chú trọng, việc chăm sóc sức khỏe tâm thần (CSSKTT) cho nhóm đối tượng này tại các trung tâm nuôi dưỡng, điều dưỡng còn hạn chế và chưa được quan tâm đúng mức.

Luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động công tác xã hội (CTXH) trong chăm sóc sức khỏe tâm thần người có công với Cách mạng tại Trung tâm Nuôi dưỡng và Điều dưỡng Người có Công số 2 Hà Nội trong giai đoạn 2016-2019. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động CTXH trong lĩnh vực này. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống, góp phần ổn định xã hội và phát huy chính sách ưu đãi của Đảng, Nhà nước đối với NCC.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

  • Lý thuyết công tác xã hội: CTXH được hiểu là nghề nghiệp chuyên nghiệp nhằm thúc đẩy sự thay đổi xã hội, giải quyết các vấn đề trong mối quan hệ con người và môi trường, tăng quyền lực và nâng cao chất lượng cuộc sống. Nhân viên CTXH vận dụng các kiến thức về hành vi con người và hệ thống xã hội để trợ giúp cá nhân, gia đình và cộng đồng.

  • Lý thuyết chăm sóc sức khỏe tâm thần: Sức khỏe tâm thần là trạng thái cân bằng, hòa hợp giữa cá nhân và môi trường xã hội, thể hiện qua sự sảng khoái, cảm xúc tích cực và khả năng ứng phó với stress. Chăm sóc sức khỏe tâm thần nhằm đảm bảo trạng thái tinh thần thoải mái, giúp người có công phát huy năng lực và hòa nhập xã hội.

  • Khái niệm người có công với Cách mạng: NCC là những người đã có đóng góp xuất sắc trong sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, được công nhận theo quy định pháp luật. Họ có đặc điểm tâm lý và nhu cầu riêng biệt, cần được chăm sóc toàn diện cả về thể chất và tinh thần.

Các khái niệm chính bao gồm: chăm sóc sức khỏe, chăm sóc sức khỏe tâm thần, công tác xã hội, nhân viên công tác xã hội, hoạt động CTXH trong chăm sóc sức khỏe tâm thần NCC.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Khảo sát 80 người có công tại Trung tâm Nuôi dưỡng và Điều dưỡng Người có Công số 2 Hà Nội, phỏng vấn sâu 7 cán bộ, nhân viên và NCC, quan sát thực tế các hoạt động tại Trung tâm.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích tài liệu, thống kê mô tả, phân tích nội dung phỏng vấn, đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động CTXH trong CSSKTT.

  • Timeline nghiên cứu: Thực hiện từ năm 2016 đến năm 2019, tập trung thu thập và xử lý dữ liệu trong năm 2018-2019.

Cỡ mẫu 80 người được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện, đảm bảo đại diện cho các nhóm đối tượng tại Trung tâm. Phương pháp phỏng vấn sâu và quan sát giúp thu thập thông tin chi tiết về nhu cầu, tâm lý và thực trạng chăm sóc sức khỏe tâm thần.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng hoạt động CTXH trong CSSKTT NCC: Trung tâm tổ chức các hoạt động chăm sóc sức khỏe thể chất và tâm thần, chăm sóc dinh dưỡng, vui chơi giải trí, cung cấp thông tin và kết nối nguồn lực. Tuy nhiên, chỉ khoảng 65% NCC hài lòng với các hoạt động vui chơi giải trí và 70% hài lòng với hoạt động cung cấp thông tin, cho thấy còn nhiều hạn chế trong việc đáp ứng nhu cầu tinh thần.

  2. Yếu tố ảnh hưởng thuộc về NCC: Khoảng 60% NCC có sức khỏe yếu, ảnh hưởng đến khả năng tham gia các hoạt động CTXH. Độ tuổi cao và hoàn cảnh gia đình khó khăn làm tăng nguy cơ suy giảm sức khỏe tâm thần. Trình độ học vấn thấp cũng hạn chế khả năng tiếp nhận thông tin và tham gia hoạt động.

  3. Yếu tố thuộc về nhân viên CTXH: Đội ngũ nhân viên CTXH tại Trung tâm chưa được đào tạo chuyên sâu về công tác xã hội, chủ yếu dựa vào kinh nghiệm và các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng trợ giúp và hiệu quả hoạt động CTXH.

  4. Yếu tố thuộc về Trung tâm và chính sách: Trung tâm có cơ sở vật chất tương đối đầy đủ nhưng còn hạn chế về nguồn lực tài chính và nhân sự chuyên môn. Hệ thống chính sách ưu đãi của Nhà nước tập trung nhiều vào chăm sóc sức khỏe thể chất, chưa chú trọng đúng mức đến CSSKTT, gây khó khăn trong việc triển khai các hoạt động CTXH hiệu quả.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy hoạt động CTXH trong CSSKTT NCC tại Trung tâm đã có những bước tiến tích cực nhưng vẫn còn nhiều hạn chế. Việc NCC có sức khỏe yếu và tuổi cao làm giảm khả năng tham gia các hoạt động vui chơi giải trí và tiếp nhận thông tin, điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về nhu cầu chăm sóc sức khỏe tâm thần của người cao tuổi và người có hoàn cảnh đặc biệt.

Đội ngũ nhân viên CTXH thiếu đào tạo chuyên sâu là một rào cản lớn, cần được khắc phục để nâng cao chất lượng dịch vụ. So sánh với các mô hình chăm sóc sức khỏe tâm thần cộng đồng ở một số nước phát triển, việc đào tạo bài bản và chuyên môn hóa nhân viên CTXH là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả.

Chính sách ưu đãi hiện nay chưa bao quát toàn diện về chăm sóc sức khỏe tâm thần, cần có sự điều chỉnh để phù hợp với thực tế và nhu cầu của NCC. Việc kết hợp giữa Nhà nước, Trung tâm và cộng đồng trong huy động nguồn lực là cần thiết để phát huy hiệu quả hoạt động CTXH.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ mức độ hài lòng của NCC với các hoạt động CTXH, bảng phân tích các yếu tố ảnh hưởng và sơ đồ mô hình hoạt động CTXH trong CSSKTT tại Trung tâm.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao năng lực chuyên môn cho nhân viên CTXH: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về công tác xã hội trong chăm sóc sức khỏe tâm thần, cập nhật kiến thức và kỹ năng mới. Mục tiêu tăng tỷ lệ nhân viên được đào tạo chuyên môn lên 90% trong vòng 2 năm. Chủ thể thực hiện: Sở Lao động - Thương binh và Xã hội phối hợp với Trung tâm.

  2. Phát triển các hoạt động vui chơi giải trí đa dạng, phù hợp: Tổ chức thêm các chương trình văn hóa, thể thao, giải trí phù hợp với sức khỏe và sở thích của NCC, nhằm nâng cao mức độ hài lòng lên trên 80% trong 1 năm tới. Chủ thể thực hiện: Trung tâm phối hợp với các tổ chức xã hội.

  3. Tăng cường cung cấp thông tin, tuyên truyền nâng cao nhận thức: Sử dụng đa dạng hình thức tuyên truyền như phát thanh, hội nghị, video để NCC hiểu rõ chính sách và tự chăm sóc sức khỏe tâm thần. Mục tiêu đạt 95% NCC nắm bắt được thông tin trong 1 năm. Chủ thể thực hiện: Nhân viên CTXH và Trung tâm.

  4. Huy động nguồn lực xã hội hỗ trợ chăm sóc NCC: Kết nối với các tổ chức, cộng đồng để tăng cường tài chính, vật chất và tinh thần cho hoạt động chăm sóc sức khỏe tâm thần. Mục tiêu tăng nguồn lực hỗ trợ lên 30% trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: Trung tâm, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, các tổ chức xã hội.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý Trung tâm nuôi dưỡng và điều dưỡng người có công: Nghiên cứu giúp hiểu rõ thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động CTXH trong CSSKTT, từ đó xây dựng kế hoạch cải thiện hiệu quả công tác.

  2. Nhân viên công tác xã hội và y tế tại các trung tâm chăm sóc người có công: Tăng cường kiến thức chuyên môn, kỹ năng thực hành và nhận thức về vai trò của CTXH trong chăm sóc sức khỏe tâm thần.

  3. Các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý nhà nước: Cung cấp cơ sở khoa học để điều chỉnh, hoàn thiện chính sách ưu đãi và hỗ trợ NCC, đặc biệt trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tâm thần.

  4. Các tổ chức xã hội, cộng đồng và nhà nghiên cứu trong lĩnh vực công tác xã hội và chăm sóc sức khỏe: Tham khảo để phát triển các chương trình hỗ trợ, nghiên cứu sâu hơn về nhu cầu và giải pháp chăm sóc sức khỏe tâm thần cho người có công.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hoạt động công tác xã hội trong chăm sóc sức khỏe tâm thần người có công là gì?
    Hoạt động CTXH là các can thiệp chuyên nghiệp nhằm hỗ trợ NCC trong việc nâng cao sức khỏe tâm thần thông qua chăm sóc, tư vấn, tổ chức hoạt động vui chơi giải trí, cung cấp thông tin và kết nối nguồn lực. Ví dụ, nhân viên CTXH phối hợp với y tế để tư vấn và theo dõi sức khỏe tâm thần cho NCC.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động CTXH trong chăm sóc sức khỏe tâm thần NCC?
    Bao gồm yếu tố thuộc về NCC như sức khỏe, tuổi tác, hoàn cảnh gia đình; yếu tố nhân viên CTXH như trình độ chuyên môn, kỹ năng; yếu tố Trung tâm về cơ sở vật chất, nguồn lực; và yếu tố chính sách pháp luật của Nhà nước. Ví dụ, nhân viên CTXH chưa được đào tạo bài bản sẽ khó hỗ trợ hiệu quả.

  3. Tại sao chăm sóc sức khỏe tâm thần cho người có công lại quan trọng?
    Bởi NCC thường chịu ảnh hưởng lâu dài của chiến tranh, tuổi già và bệnh tật, dễ gặp các vấn đề tâm thần như trầm cảm, cô đơn. Chăm sóc sức khỏe tâm thần giúp họ duy trì tinh thần lạc quan, nâng cao chất lượng cuộc sống và hòa nhập xã hội.

  4. Các hoạt động vui chơi giải trí có vai trò gì trong chăm sóc sức khỏe tâm thần NCC?
    Hoạt động này giúp NCC giải tỏa căng thẳng, tăng cường giao tiếp xã hội, cải thiện tinh thần và sức khỏe thể chất. Ví dụ như tổ chức thi văn nghệ, chơi thể thao nhẹ nhàng giúp NCC cảm thấy vui vẻ, sảng khoái.

  5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả hoạt động CTXH trong chăm sóc sức khỏe tâm thần NCC?
    Cần đào tạo chuyên môn cho nhân viên CTXH, đa dạng hóa hoạt động hỗ trợ, tăng cường tuyên truyền chính sách, và huy động nguồn lực xã hội. Ví dụ, tổ chức các khóa bồi dưỡng kỹ năng cho nhân viên và phối hợp với cộng đồng để hỗ trợ NCC toàn diện.

Kết luận

  • Hoạt động công tác xã hội trong chăm sóc sức khỏe tâm thần người có công tại Trung tâm Nuôi dưỡng và Điều dưỡng Người có Công số 2 Hà Nội đã đạt được những kết quả tích cực nhưng còn nhiều hạn chế cần khắc phục.
  • Các yếu tố ảnh hưởng bao gồm đặc điểm NCC, năng lực nhân viên CTXH, điều kiện Trung tâm và chính sách pháp luật hiện hành.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực nhân viên, phát triển hoạt động vui chơi giải trí, tăng cường tuyên truyền và huy động nguồn lực xã hội.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoàn thiện chính sách và nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe tâm thần NCC.
  • Các bước tiếp theo cần tập trung vào đào tạo chuyên môn, cải thiện cơ sở vật chất và xây dựng mô hình CTXH hiệu quả hơn trong giai đoạn 2024-2026.

Hành động ngay hôm nay để góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người có công với Cách mạng – những người đã hy sinh vì sự nghiệp độc lập, tự do của dân tộc!