Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển giáo dục mầm non tại Việt Nam, việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non đóng vai trò then chốt. Theo báo cáo của ngành giáo dục, thành phố Bắc Ninh hiện có 27 trường mầm non với tổng số 70 cán bộ quản lý, trong đó có 27 hiệu trưởng và 43 phó hiệu trưởng, cùng với 745 giáo viên và hơn 13.000 học sinh. Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu trong công tác quản lý, nhưng vẫn còn tồn tại những hạn chế về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ quản lý.

Luận văn thạc sĩ này tập trung nghiên cứu phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non tại thành phố Bắc Ninh theo tiếp cận năng lực thực hiện trong giai đoạn từ năm 2013 đến 2018. Mục tiêu cụ thể là khảo sát thực trạng, đánh giá năng lực hiện tại và đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ quản lý nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục mầm non trong thời kỳ hội nhập quốc tế. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý có phẩm chất, năng lực và trình độ chuyên môn phù hợp, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng giáo dục mầm non tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết phát triển năng lực và mô hình quản lý giáo dục hiện đại. Lý thuyết phát triển năng lực nhấn mạnh việc xây dựng và nâng cao các năng lực chuyên môn, kỹ năng quản lý và phẩm chất đạo đức của cán bộ quản lý. Mô hình quản lý giáo dục hiện đại tập trung vào việc áp dụng các phương pháp quản lý tiên tiến, đổi mới cơ cấu tổ chức và phát triển nguồn nhân lực phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

Các khái niệm chính được sử dụng bao gồm:

  • Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý: quá trình nâng cao số lượng, chất lượng và năng lực của đội ngũ quản lý trường mầm non.
  • Năng lực thực hiện: khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng và thái độ để hoàn thành nhiệm vụ quản lý hiệu quả.
  • Chất lượng quản lý giáo dục: mức độ đáp ứng các tiêu chuẩn về tổ chức, điều hành và phát triển giáo dục mầm non.
  • Tiếp cận năng lực thực hiện: phương pháp đánh giá và phát triển năng lực dựa trên kết quả thực tế trong công việc.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa phân tích định lượng và định tính. Dữ liệu được thu thập từ 70 cán bộ quản lý trường mầm non tại thành phố Bắc Ninh thông qua bảng hỏi khảo sát và phỏng vấn sâu. Cỡ mẫu được chọn theo phương pháp chọn mẫu toàn bộ nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả.

Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm thống kê SPSS với các kỹ thuật phân tích mô tả, phân tích tương quan và phân tích nhân tố. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2013 đến 2018, tập trung đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý theo tiếp cận năng lực thực hiện.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Quy mô và cơ cấu đội ngũ cán bộ quản lý: Đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non tại Bắc Ninh đảm bảo về số lượng với 70 người, trong đó 38,6% là hiệu trưởng và 61,4% là phó hiệu trưởng. Tuy nhiên, tỷ lệ cán bộ quản lý có trình độ chuyên môn đạt chuẩn chỉ khoảng 70%, còn lại chưa đáp ứng yêu cầu về năng lực chuyên môn.

  2. Năng lực chuyên môn và nghiệp vụ: Khoảng 65% cán bộ quản lý có năng lực chuyên môn và nghiệp vụ ở mức khá trở lên, nhưng chỉ có 40% đạt mức tốt. Điều này cho thấy còn tồn tại khoảng 35% cán bộ quản lý có năng lực chưa đáp ứng yêu cầu công việc.

  3. Năng lực quản lý thực tiễn: Đánh giá năng lực thực hiện cho thấy chỉ có khoảng 55% cán bộ quản lý thể hiện tốt khả năng tổ chức, điều hành và phối hợp với gia đình, cộng đồng. Các kỹ năng như lập kế hoạch, kiểm tra, đánh giá và đổi mới phương pháp quản lý còn hạn chế.

  4. Ảnh hưởng của các yếu tố đến phát triển đội ngũ: Các yếu tố như chính sách đào tạo, bồi dưỡng, cơ chế bổ nhiệm, luân chuyển và môi trường làm việc có ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển năng lực của cán bộ quản lý. Tuy nhiên, việc áp dụng các chính sách này chưa đồng bộ và hiệu quả chưa cao.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non tại Bắc Ninh đã có sự phát triển về số lượng và chất lượng, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế về năng lực chuyên môn và kỹ năng quản lý thực tiễn. Nguyên nhân chủ yếu do chưa có hệ thống đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu và chưa có cơ chế bổ nhiệm, luân chuyển phù hợp.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả tương đồng với xu hướng chung về phát triển nguồn nhân lực quản lý giáo dục mầm non, nhấn mạnh vai trò của tiếp cận năng lực thực hiện trong nâng cao chất lượng quản lý. Việc trình bày dữ liệu qua biểu đồ phân bố trình độ chuyên môn, biểu đồ đánh giá năng lực quản lý và bảng so sánh các yếu tố ảnh hưởng sẽ giúp minh họa rõ nét hơn các phát hiện.

Ý nghĩa của nghiên cứu là cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chính sách phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non và đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và thực hiện quy hoạch đội ngũ cán bộ quản lý: Đề xuất xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non đảm bảo đủ số lượng, cơ cấu hợp lý và chuẩn hóa trình độ chuyên môn trong vòng 3 năm tới. Chủ thể thực hiện là Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các phòng giáo dục địa phương.

  2. Đổi mới cơ chế bổ nhiệm, luân chuyển và đào tạo bồi dưỡng: Cần thiết kế các chương trình đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu về năng lực quản lý theo tiếp cận năng lực thực hiện, đồng thời đổi mới quy trình bổ nhiệm, luân chuyển cán bộ quản lý nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý. Thời gian thực hiện trong 2 năm, do Sở GD-ĐT và các trường chủ trì.

  3. Phát triển đồng bộ về cơ sở vật chất và môi trường làm việc: Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị và tạo môi trường làm việc thuận lợi, thân thiện để cán bộ quản lý phát huy năng lực. Chủ thể là chính quyền địa phương và các trường mầm non, thực hiện trong 3 năm.

  4. Xây dựng hệ thống kiểm tra, đánh giá và khen thưởng hiệu quả: Thiết lập hệ thống đánh giá năng lực cán bộ quản lý định kỳ, kết hợp khen thưởng và động viên kịp thời nhằm khích lệ sự phát triển năng lực và nâng cao chất lượng quản lý. Thời gian triển khai trong 1 năm, do Sở GD-ĐT và các phòng giáo dục thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục mầm non: Giúp hiểu rõ về thực trạng năng lực và các giải pháp phát triển đội ngũ, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và tổ chức hoạt động giáo dục.

  2. Nhà hoạch định chính sách giáo dục: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chính sách phát triển nguồn nhân lực quản lý giáo dục mầm non phù hợp với điều kiện địa phương.

  3. Giáo viên và nhân viên ngành giáo dục mầm non: Nắm bắt được vai trò và yêu cầu đối với đội ngũ quản lý, từ đó phối hợp hiệu quả trong công tác giáo dục và chăm sóc trẻ.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục: Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và thực tiễn phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục mầm non tại Việt Nam.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao cần phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non?
    Phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giúp nâng cao chất lượng quản lý, đảm bảo thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ giáo dục, từ đó góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non toàn diện.

  2. Tiếp cận năng lực thực hiện là gì và có vai trò thế nào?
    Tiếp cận năng lực thực hiện tập trung vào việc đánh giá và phát triển năng lực dựa trên kết quả thực tế trong công việc, giúp cán bộ quản lý nâng cao kỹ năng và phẩm chất phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục.

  3. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến năng lực cán bộ quản lý?
    Các yếu tố chính gồm chính sách đào tạo, cơ chế bổ nhiệm, môi trường làm việc, sự phối hợp với gia đình và cộng đồng, cũng như sự hỗ trợ từ các cấp quản lý giáo dục.

  4. Làm thế nào để nâng cao năng lực quản lý thực tiễn của cán bộ?
    Thông qua đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu, đổi mới cơ chế bổ nhiệm, luân chuyển, tạo môi trường làm việc thuận lợi và xây dựng hệ thống đánh giá, khen thưởng hiệu quả.

  5. Ai là người chịu trách nhiệm chính trong việc phát triển đội ngũ cán bộ quản lý?
    Chủ yếu là các cơ quan quản lý giáo dục như Sở GD-ĐT, phòng giáo dục địa phương, cùng với sự phối hợp của các trường mầm non và chính quyền địa phương.

Kết luận

  • Đội ngũ cán bộ quản lý trường mầm non tại thành phố Bắc Ninh đã phát triển về số lượng và chất lượng nhưng còn nhiều hạn chế về năng lực chuyên môn và kỹ năng quản lý thực tiễn.
  • Tiếp cận năng lực thực hiện là phương pháp hiệu quả để đánh giá và nâng cao năng lực cán bộ quản lý trong bối cảnh đổi mới giáo dục.
  • Các yếu tố như chính sách đào tạo, cơ chế bổ nhiệm, môi trường làm việc có ảnh hưởng quan trọng đến sự phát triển đội ngũ.
  • Đề xuất các giải pháp đồng bộ về quy hoạch, đào tạo, cơ chế bổ nhiệm và môi trường làm việc nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để các cơ quan quản lý giáo dục và nhà trường triển khai các chương trình phát triển đội ngũ hiệu quả trong giai đoạn tiếp theo.

Các cơ quan quản lý giáo dục cần nhanh chóng xây dựng kế hoạch phát triển đội ngũ cán bộ quản lý theo các đề xuất, đồng thời tổ chức các chương trình đào tạo, bồi dưỡng phù hợp để nâng cao năng lực thực hiện.