Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường phát triển mạnh mẽ, các doanh nghiệp thương mại ngày càng phải đối mặt với áp lực tối ưu hóa chi phí để nâng cao hiệu quả kinh doanh. Theo ước tính, chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí hoạt động của doanh nghiệp, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận và sự phát triển bền vững. Đề tài nghiên cứu “Kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp tại Công ty CP Xây dựng và Kỹ thuật Việt Nam” tập trung phân tích thực trạng công tác kế toán chi phí tại một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng và bất động sản, trong giai đoạn từ năm 2018 đến 2024.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá hiệu quả công tác kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao chất lượng quản lý chi phí, góp phần cải thiện kết quả kinh doanh. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các khoản chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp phát sinh tại Công ty CP Xây dựng và Kỹ thuật Việt Nam, với dữ liệu thu thập từ các chứng từ kế toán, báo cáo tài chính và phỏng vấn trực tiếp tại công ty.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp thông tin kế toán chính xác, kịp thời cho các nhà quản lý, giúp họ đưa ra quyết định kinh doanh hợp lý, đồng thời góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn và tăng sức cạnh tranh trên thị trường. Qua đó, đề tài cũng làm rõ những hạn chế trong công tác kế toán chi phí hiện tại và đề xuất các giải pháp phù hợp với đặc thù hoạt động của doanh nghiệp xây dựng và bất động sản.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình kế toán chi phí, tập trung vào hai bộ phận chi phí quan trọng là chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp.

  • Lý thuyết chi phí bán hàng: Chi phí bán hàng bao gồm các khoản chi phí phát sinh trực tiếp trong quá trình tiêu thụ sản phẩm, như chi phí nhân viên bán hàng, chi phí vật liệu bao bì, chi phí vận chuyển, quảng cáo, hoa hồng bán hàng và chi phí bảo hành sản phẩm. Việc phân loại chi phí bán hàng theo nội dung kinh tế, phương pháp tập hợp và tính biến đổi giúp doanh nghiệp kiểm soát và phân tích hiệu quả chi phí.

  • Lý thuyết chi phí quản lý doanh nghiệp: Chi phí quản lý doanh nghiệp là các khoản chi phí phục vụ cho hoạt động quản lý chung của doanh nghiệp, bao gồm chi phí nhân viên quản lý, chi phí vật liệu, chi phí khấu hao tài sản cố định, thuế phí, dự phòng nợ khó đòi và các chi phí dịch vụ mua ngoài. Phân loại chi phí quản lý theo tính chất và phương pháp tập hợp giúp doanh nghiệp đánh giá và kiểm soát chi phí hiệu quả.

  • Mô hình kế toán chi phí theo Thông tư 200/2014/TT-BTC: Luận văn áp dụng các quy định về tài khoản kế toán 641 (chi phí bán hàng) và 642 (chi phí quản lý doanh nghiệp), cùng với trình tự hạch toán, chứng từ kế toán và sổ sách kế toán theo hình thức chứng từ ghi sổ.

Các khái niệm chính bao gồm: chi phí trực tiếp và gián tiếp, chi phí bất biến, chi phí khả biến, chi phí hỗn hợp, chứng từ kế toán, tài khoản kế toán, và báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:

  • Thu thập dữ liệu sơ cấp: Phương pháp điều tra khảo sát qua phiếu điều tra với các câu hỏi đúng/sai liên quan đến công tác kế toán chi phí tại công ty; phỏng vấn trực tiếp các cán bộ phòng kế toán và các bộ phận liên quan để thu thập thông tin chi tiết về quy trình, khó khăn và thực trạng kế toán chi phí.

  • Thu thập dữ liệu thứ cấp: Tổng hợp số liệu kế toán từ các chứng từ, sổ sách, báo cáo tài chính của Công ty CP Xây dựng và Kỹ thuật Việt Nam trong giai đoạn 2018-2024.

  • Phân tích dữ liệu: Sử dụng phương pháp phân tích định lượng dựa trên số liệu kế toán để đánh giá kết cấu chi phí, tỷ trọng các khoản chi phí, hiệu quả phân bổ và hạch toán chi phí. Phân tích so sánh các chỉ tiêu chi phí qua các năm để nhận diện xu hướng và vấn đề tồn tại.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Dữ liệu được thu thập toàn bộ từ phòng kế toán công ty, đảm bảo tính đại diện và đầy đủ cho nghiên cứu.

  • Timeline nghiên cứu: Quá trình thu thập và phân tích dữ liệu diễn ra trong khoảng thời gian từ đầu năm 2023 đến giữa năm 2024, đảm bảo cập nhật thông tin mới nhất và phù hợp với thực tiễn hoạt động của công ty.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Kết cấu chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp: Chi phí bán hàng chiếm khoảng 35% tổng chi phí hoạt động, trong đó chi phí nhân viên bán hàng và chi phí dịch vụ mua ngoài chiếm tỷ trọng lớn nhất, lần lượt khoảng 40% và 25% chi phí bán hàng. Chi phí quản lý doanh nghiệp chiếm khoảng 20% tổng chi phí, với chi phí nhân viên quản lý chiếm 45% và chi phí vật liệu quản lý chiếm 15%.

  2. Hiệu quả công tác kế toán chi phí: Việc tập hợp chứng từ kế toán còn chậm trễ, đặc biệt trong khâu thu thập chứng từ chi phí bán hàng, dẫn đến việc phân bổ chi phí chưa kịp thời và chính xác. Tỷ lệ chi phí phân bổ sai hoặc chưa hợp lý chiếm khoảng 12% tổng chi phí bán hàng.

  3. Phương pháp hạch toán và sử dụng tài khoản kế toán: Công ty áp dụng đúng các tài khoản kế toán theo Thông tư 200/2014/TT-BTC, tuy nhiên việc vận dụng tài khoản cấp 2 chưa đồng bộ, gây khó khăn trong việc phân tích chi tiết chi phí. Ví dụ, chi phí bảo hành sản phẩm chưa được phản ánh đầy đủ trên tài khoản 6415.

  4. Sổ kế toán và trình bày báo cáo tài chính: Công ty sử dụng hình thức kế toán chứng từ ghi sổ trên phần mềm kế toán, đảm bảo tính chính xác và kịp thời. Tuy nhiên, việc lập báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh chưa phản ánh đầy đủ các khoản chi phí phát sinh ngoài dự kiến, ảnh hưởng đến đánh giá hiệu quả kinh doanh.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các tồn tại là do quy trình thu thập và luân chuyển chứng từ chưa được chuẩn hóa, dẫn đến chậm trễ và sai sót trong hạch toán chi phí. So với một số nghiên cứu gần đây trong ngành xây dựng và bất động sản, tỷ lệ chi phí phân bổ sai của công ty cao hơn khoảng 5%, cho thấy cần cải thiện quy trình kế toán nội bộ.

Việc chưa đồng bộ trong sử dụng tài khoản cấp 2 làm giảm khả năng phân tích chi tiết chi phí, ảnh hưởng đến việc ra quyết định quản lý chi phí hiệu quả. Điều này cũng phản ánh thực trạng chung của nhiều doanh nghiệp trong ngành khi áp dụng các quy định kế toán mới.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tròn thể hiện tỷ trọng các loại chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp, cùng bảng so sánh chi phí qua các năm để minh họa xu hướng và hiệu quả quản lý chi phí.

Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hoàn thiện công tác kế toán chi phí nhằm nâng cao chất lượng thông tin kế toán, từ đó hỗ trợ quản lý doanh nghiệp trong việc kiểm soát chi phí và tối ưu hóa lợi nhuận.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện công tác lập và luân chuyển chứng từ kế toán: Thiết lập quy trình chuẩn hóa thu thập, kiểm tra và chuyển giao chứng từ kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp. Mục tiêu giảm thời gian xử lý chứng từ xuống dưới 3 ngày làm việc, thực hiện trong vòng 6 tháng, do phòng kế toán phối hợp với các phòng ban liên quan.

  2. Nâng cao hiệu quả vận dụng tài khoản kế toán cấp 2: Đào tạo chuyên sâu cho nhân viên kế toán về phân loại và hạch toán chi tiết các khoản chi phí theo tài khoản cấp 2, đặc biệt là chi phí bảo hành và chi phí dịch vụ mua ngoài. Mục tiêu đạt tỷ lệ hạch toán chính xác trên 98% trong vòng 1 năm, do phòng kế toán chủ trì.

  3. Trích lập dự phòng phải thu khó đòi hợp lý: Xây dựng chính sách trích lập dự phòng dựa trên phân tích rủi ro và thời gian quá hạn của các khoản phải thu, nhằm giảm thiểu rủi ro tài chính. Thực hiện đánh giá định kỳ 6 tháng/lần, do ban tài chính và kế toán phối hợp thực hiện.

  4. Hoàn thiện sổ kế toán và báo cáo tài chính: Áp dụng phần mềm kế toán hiện đại hơn, tích hợp tự động hóa trong việc tổng hợp và lập báo cáo tài chính, đảm bảo phản ánh đầy đủ và kịp thời các khoản chi phí phát sinh. Mục tiêu nâng cao độ chính xác và giảm sai sót báo cáo xuống dưới 2%, thực hiện trong 12 tháng, do ban lãnh đạo công ty và phòng IT phối hợp.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý doanh nghiệp xây dựng và bất động sản: Giúp hiểu rõ vai trò và tầm quan trọng của công tác kế toán chi phí trong quản lý hiệu quả chi phí và nâng cao lợi nhuận.

  2. Nhân viên kế toán và tài chính: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về phương pháp hạch toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp theo quy định hiện hành, nâng cao kỹ năng thực hành kế toán.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành kế toán, quản trị kinh doanh: Là tài liệu tham khảo thực tiễn quý giá về ứng dụng lý thuyết kế toán chi phí trong doanh nghiệp thực tế, đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng và bất động sản.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và chuyên gia tư vấn tài chính: Hỗ trợ đánh giá thực trạng công tác kế toán chi phí tại doanh nghiệp, từ đó đề xuất chính sách và giải pháp hỗ trợ nâng cao chất lượng quản lý tài chính doanh nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chi phí bán hàng bao gồm những khoản mục nào?
    Chi phí bán hàng gồm chi phí nhân viên bán hàng, chi phí vật liệu bao bì, chi phí vận chuyển, chi phí quảng cáo, hoa hồng bán hàng và chi phí bảo hành sản phẩm. Ví dụ, chi phí nhân viên bán hàng tại công ty chiếm khoảng 40% tổng chi phí bán hàng.

  2. Tại sao phải phân loại chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp?
    Phân loại chi phí giúp doanh nghiệp kiểm soát, phân tích và quản lý chi phí hiệu quả hơn, từ đó đưa ra các biện pháp tiết kiệm hợp lý. Việc phân loại theo tính chất biến đổi cũng hỗ trợ phân tích điểm hòa vốn.

  3. Phương pháp kế toán nào được áp dụng tại Công ty CP Xây dựng và Kỹ thuật Việt Nam?
    Công ty áp dụng phương pháp kế toán chứng từ ghi sổ theo Thông tư 200/2014/TT-BTC, sử dụng phần mềm kế toán hỗ trợ, với các tài khoản 641 và 642 để hạch toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp.

  4. Những khó khăn chính trong công tác kế toán chi phí tại công ty là gì?
    Khó khăn gồm việc thu thập chứng từ chậm trễ, phân bổ chi phí chưa chính xác, vận dụng tài khoản cấp 2 chưa đồng bộ và báo cáo tài chính chưa phản ánh đầy đủ các khoản chi phí phát sinh ngoài dự kiến.

  5. Giải pháp nào giúp nâng cao hiệu quả công tác kế toán chi phí?
    Hoàn thiện quy trình luân chuyển chứng từ, đào tạo nhân viên về hạch toán chi tiết, xây dựng chính sách trích lập dự phòng hợp lý và áp dụng phần mềm kế toán hiện đại là các giải pháp thiết thực đã được đề xuất.

Kết luận

  • Kế toán chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát chi phí và nâng cao hiệu quả kinh doanh tại Công ty CP Xây dựng và Kỹ thuật Việt Nam.
  • Thực trạng công tác kế toán chi phí còn tồn tại một số hạn chế như chậm trễ trong thu thập chứng từ, phân bổ chi phí chưa hợp lý và vận dụng tài khoản chưa đồng bộ.
  • Nghiên cứu đã đề xuất bốn giải pháp trọng tâm nhằm hoàn thiện công tác kế toán chi phí, bao gồm cải tiến quy trình chứng từ, nâng cao kỹ năng kế toán, trích lập dự phòng và ứng dụng công nghệ.
  • Việc triển khai các giải pháp này dự kiến sẽ giúp công ty nâng cao độ chính xác thông tin kế toán, hỗ trợ quản lý chi phí hiệu quả và tăng cường năng lực cạnh tranh trên thị trường.
  • Đề nghị các nhà quản lý và nhân viên kế toán công ty phối hợp thực hiện các bước cải tiến trong vòng 12 tháng tới để đạt được kết quả mong muốn.

Hành động tiếp theo là tổ chức các buổi đào tạo chuyên sâu và rà soát quy trình kế toán hiện tại nhằm chuẩn bị cho việc áp dụng các giải pháp đề xuất.