I. Tổng quan nghiên cứu
Nghiên cứu về ảnh hưởng của giới tính giám đốc đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp Việt Nam đã thu hút sự quan tâm đáng kể từ các học giả và nhà nghiên cứu. Phân tích tổng quan cho thấy rằng, mặc dù phụ nữ ngày càng tham gia vào các vị trí quản lý, tỷ lệ này vẫn thấp hơn so với nam giới. Theo Klapper & Parker (2010), chỉ một số ít phụ nữ nắm giữ vị trí lãnh đạo trong các doanh nghiệp lớn. Các nghiên cứu thực nghiệm tại nhiều quốc gia đã chỉ ra sự khác biệt trong kết quả kinh doanh giữa doanh nghiệp có giám đốc nam và nữ. Cụ thể, một số nghiên cứu chỉ ra rằng doanh nghiệp do nữ lãnh đạo thường có quy mô nhỏ hơn và hiệu quả kém hơn (Sabarwal & Terrell, 2008). Tuy nhiên, cũng có nghiên cứu cho thấy sự đa dạng về giới trong ban giám đốc có thể cải thiện quy trình giám sát và kết quả hoạt động (Erhardt et al., 2003). Tại Việt Nam, mặc dù tỷ lệ phụ nữ tham gia vào lực lượng lao động khá cao, nhưng tỷ lệ phụ nữ giữ vị trí lãnh đạo vẫn còn thấp. Nghiên cứu này nhằm mục đích lấp đầy khoảng trống trong kiến thức về mối quan hệ giữa giới tính giám đốc và kết quả kinh doanh tại Việt Nam.
II. Cơ sở lý thuyết về giới và ảnh hưởng của giới tính giám đốc
Cơ sở lý thuyết về giới đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu rõ ảnh hưởng của giới tính giám đốc đến kết quả kinh doanh. Lý thuyết cấp trên (Upper Echelon Theory) cho rằng các đặc điểm cá nhân của giám đốc như giới tính, tuổi tác và trình độ học vấn ảnh hưởng đến cách mà họ ra quyết định và quản lý doanh nghiệp. Nghiên cứu chỉ ra rằng giám đốc nữ thường có phong cách lãnh đạo khác biệt so với nam giới, với xu hướng thận trọng hơn trong các quyết định tài chính (Vandergrift & Yavas, 2009). Ngoài ra, lý thuyết người đại diện (Agency Theory) cho thấy rằng sự khác biệt trong hành vi chấp nhận rủi ro giữa nam và nữ có thể dẫn đến sự khác biệt trong kết quả kinh doanh. Sự phân biệt giới trong khuôn khổ pháp luật và văn hóa cũng có thể ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp (Aidis et al., 2007). Những lý thuyết này cung cấp nền tảng cho việc phát triển giả thuyết nghiên cứu và phân tích các yếu tố tác động đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.
III. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu được áp dụng trong luận án này bao gồm việc sử dụng dữ liệu từ các cuộc Tổng điều tra doanh nghiệp quy mô lớn tại Việt Nam vào năm 2011 và 2013. Dữ liệu này cho phép phân tích sâu về mối quan hệ giữa giới tính giám đốc và kết quả kinh doanh. Các biến quan sát được và không quan sát được được sử dụng để đánh giá ảnh hưởng của giới tính giám đốc đến kết quả kinh doanh và rủi ro. Phương pháp hồi quy được áp dụng để phân tích mối quan hệ giữa các biến, giúp xác định mức độ ảnh hưởng của giới tính giám đốc đến kết quả hoạt động của doanh nghiệp. Kỹ thuật phân rã Oaxaca-Blinder cũng được sử dụng để phân tích sự khác biệt trong kết quả kinh doanh giữa doanh nghiệp có giám đốc là nam và nữ. Phương pháp này không chỉ giúp làm rõ các yếu tố ảnh hưởng mà còn cung cấp cái nhìn tổng quan về thực trạng giới tính giám đốc trong các doanh nghiệp Việt Nam.
IV. Kết quả nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu cho thấy có sự khác biệt rõ rệt trong kết quả kinh doanh giữa doanh nghiệp có giám đốc là nam và nữ. Doanh nghiệp do nữ lãnh đạo thường có quy mô nhỏ hơn và gặp khó khăn hơn trong việc tiếp cận nguồn vốn, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả kinh doanh. Phân tích hồi quy cho thấy rằng giới tính giám đốc có ảnh hưởng đáng kể đến các chỉ số tài chính và phi tài chính của doanh nghiệp. Đặc biệt, các doanh nghiệp có giám đốc nữ có xu hướng chấp nhận rủi ro thấp hơn, dẫn đến kết quả kinh doanh ổn định hơn nhưng không tối ưu về lợi nhuận. Kết quả này cho thấy rằng việc nâng cao tỷ lệ phụ nữ trong các vị trí lãnh đạo có thể đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Hơn nữa, các khuyến nghị chính sách được đưa ra nhằm cải thiện tỷ lệ phụ nữ trong vai trò lãnh đạo, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
V. Kết luận và khuyến nghị chính sách
Nghiên cứu đã chỉ ra rằng giới tính giám đốc có ảnh hưởng đáng kể đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp tại Việt Nam. Để tận dụng tối đa nguồn lực từ phụ nữ trong lĩnh vực lãnh đạo, cần có các chính sách khuyến khích và hỗ trợ phụ nữ tham gia vào các vị trí quản lý cấp cao. Các khuyến nghị bao gồm việc cải thiện cơ hội tiếp cận giáo dục và đào tạo cho phụ nữ, tạo ra môi trường làm việc thân thiện và bình đẳng, cũng như thay đổi nhận thức xã hội về vai trò của phụ nữ trong doanh nghiệp. Việc thực hiện các chính sách này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế bền vững của đất nước. Nghiên cứu này mở ra hướng đi mới cho các nghiên cứu tiếp theo về vai trò của giới trong quản lý doanh nghiệp tại Việt Nam.
