I. Toàn cảnh chính sách thông tin cơ sở ở Châu Thành An Giang
Chính sách thông tin cơ sở tại huyện Châu Thành, tỉnh An Giang, được xác định là một kênh truyền thông chiến lược, đóng vai trò then chốt trong việc đưa chủ trương của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước đến với người dân. Đây là khâu cuối cùng nhưng quan trọng nhất trong hệ thống thông tin bốn cấp, trực tiếp tác động đến nhận thức và hành động của công chúng tại xã, phường, thị trấn. Trong giai đoạn 2015-2020, huyện Châu Thành đã chứng kiến những thay đổi sâu sắc nhờ vào việc thực hiện hiệu quả công tác thông tin tuyên truyền. Các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội quan trọng đã đạt được, như tốc độ tăng trưởng kinh tế vượt 105%, thu nhập bình quân đầu người đạt trên 50 triệu đồng/năm, và tỷ lệ hộ nghèo giảm còn dưới 3%. Những thành tựu này là minh chứng rõ ràng cho thấy tầm quan trọng của việc phổ biến chủ trương, chính sách một cách kịp thời và sâu rộng. Hệ thống thông tin cơ sở không chỉ là công cụ quản lý của chính quyền mà còn là nền tảng để nâng cao nhận thức người dân, thúc đẩy các phong trào thi đua yêu nước. Đặc biệt, trong chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, truyền thông cơ sở đã phát huy vai trò tập hợp sức mạnh của cả hệ thống chính trị và nội lực của nhân dân, giúp 5/12 xã đạt chuẩn “xã nông thôn mới”. Hoạt động này được triển khai đồng bộ qua nhiều kênh như đài truyền thanh huyện Châu Thành, cổng thông tin điện tử, bản tin, và đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên. Nhờ đó, các thông điệp về phát triển kinh tế - xã hội địa phương được lan tỏa mạnh mẽ, góp phần thay đổi diện mạo nông thôn và cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho người dân.
1.1. Vai trò của truyền thông cơ sở trong phát triển địa phương
Truyền thông cơ sở là một công cụ thiết yếu, có ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả quản lý nhà nước về thông tin và sự phát triển toàn diện của xã hội. Tại Châu Thành, hệ thống này được xem là cầu nối vững chắc giữa chính quyền và người dân. Nó không chỉ đơn thuần truyền đạt thông tin một chiều mà còn tạo ra cơ chế đối thoại, giúp chính quyền nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của nhân dân. Thông qua các kênh như hệ thống truyền thanh, bản tin, hay các buổi tuyên truyền miệng, các chủ trương, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước được cụ thể hóa, phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương. Điều này góp phần quan trọng vào việc thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Đặc biệt, nó đóng vai trò trung tâm trong việc vận động nhân dân tham gia các chương trình lớn như xây dựng nông thôn mới và các phong trào thi đua yêu nước.
1.2. Nền tảng pháp lý thực hiện chính sách thông tin cơ sở
Việc thực hiện chính sách thông tin cơ sở tại Châu Thành dựa trên một nền tảng pháp lý vững chắc và sự chỉ đạo xuyên suốt từ trung ương đến địa phương. Các văn kiện Đại hội Đảng, Hiến pháp, và các chỉ thị như Chỉ thị số 07-CT/TW của Ban Bí thư đã nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác này. Cụ thể hóa các chủ trương đó, Sở Thông tin và Truyền thông An Giang cùng UBND tỉnh đã ban hành các đề án, kế hoạch chi tiết. Tại huyện Châu Thành, UBND huyện đã ban hành Kế hoạch 326/KH-UBND ngày 29/12/2017 về “Thực hiện Đề án tổ chức, hoạt động thông tin cơ sở trên địa bàn huyện Châu Thành giai đoạn 2018 - 2020, định hướng đến năm 2030”. Các văn bản này không chỉ xác định mục tiêu, nhiệm vụ mà còn phân công rõ trách nhiệm cho từng cơ quan, đơn vị, tạo ra một cơ chế phối hợp đồng bộ để đưa chính sách vào cuộc sống, đảm bảo hiệu quả hoạt động thông tin.
II. Thách thức trong việc thực hiện chính sách thông tin cơ sở
Mặc dù đạt được nhiều thành tựu quan trọng, việc thực hiện chính sách thông tin cơ sở trên địa bàn huyện Châu Thành vẫn đối mặt với không ít thách thức và hạn chế. Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ 4.0 và mạng xã hội đã làm thay đổi thói quen tiếp nhận thông tin của người dân. Các kênh truyền thông truyền thống như đài truyền thanh, bản tin in đang dần mất đi vị thế trước các thiết bị thông minh. Đây là một trong những rào cản lớn nhất, đòi hỏi hệ thống thông tin cơ sở phải có sự chuyển mình mạnh mẽ. Bên cạnh đó, thực trạng và giải pháp cho vấn đề này còn liên quan đến những yếu kém nội tại. Cơ sở vật chất, kỹ thuật của nhiều đài truyền thanh xã đã xuống cấp, trang thiết bị lạc hậu, thường xuyên hư hỏng nhưng không có kinh phí duy tu, bảo dưỡng kịp thời. Nguồn nhân lực thông tin cơ sở cũng là một điểm nghẽn lớn. Đội ngũ cán bộ phụ trách đa phần là kiêm nhiệm, chưa được đào tạo bài bản về nghiệp vụ báo chí, truyền thông. Chế độ phụ cấp thấp khiến họ không mặn mà và thiếu tâm huyết với công việc, dẫn đến tình trạng biến động nhân sự liên tục. Nội dung thông tin tuy đã có cải thiện nhưng đôi khi còn nghèo nàn, thiếu hấp dẫn, chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu đa dạng của công chúng. Những hạn chế này làm giảm hiệu quả hoạt động thông tin, cần có những giải pháp đồng bộ để khắc phục trong thời gian tới.
2.1. Hạn chế về cơ sở vật chất kỹ thuật và nhân lực
Một trong những khó khăn lớn nhất là tình trạng cơ sở vật chất, kỹ thuật chưa đáp ứng được yêu cầu. Nhiều hệ thống truyền thanh được đầu tư từ lâu, đã xuống cấp nghiêm trọng. Theo báo cáo, gần 50% hệ thống cũ chưa được tái đầu tư, nâng cấp. Về nguồn nhân lực thông tin cơ sở, đội ngũ cán bộ tại các xã, thị trấn còn mỏng và yếu về chuyên môn. Đa số cán bộ phụ trách đài truyền thanh đều kiêm nhiệm nhiều công việc khác, không được đào tạo đúng chuyên ngành báo chí. Phụ cấp thấp (1,5/người/tháng) và kinh phí hoạt động hạn hẹp (18.000.000 đồng/năm/đài xã) không đủ để khuyến khích và giữ chân người làm nghề, gây ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng công tác thông tin tuyên truyền.
2.2. Áp lực cạnh tranh từ các phương tiện truyền thông mới
Sự bùng nổ của Internet, mạng xã hội (Facebook, Zalo, YouTube) và các thiết bị di động thông minh đã tạo ra một môi trường thông tin đa dạng nhưng cũng đầy cạnh tranh. Người dân, đặc biệt là giới trẻ, có xu hướng tìm kiếm thông tin trên các nền tảng số thay vì nghe đài truyền thanh hay đọc bản tin tại các điểm thông tin công cộng. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về chuyển đổi số trong thông tin cơ sở. Nếu không đổi mới về nội dung và hình thức, các kênh truyền thông truyền thống sẽ khó thu hút được sự quan tâm của công chúng, từ đó làm giảm vai trò và ảnh hưởng trong việc định hướng dư luận và nâng cao nhận thức người dân.
III. Phương pháp củng cố hệ thống thông tin cơ sở toàn diện
Để vượt qua các thách thức, huyện Châu Thành đã và đang triển khai nhiều phương pháp nhằm củng cố và hiện đại hóa hệ thống thông tin cơ sở. Trọng tâm là việc đầu tư nâng cấp đồng bộ hạ tầng kỹ thuật và đa dạng hóa các kênh truyền thông. Giai đoạn 2016-2020, huyện đã đầu tư hơn 1 tỷ đồng để nâng cấp trang thiết bị cho đài truyền thanh huyện Châu Thành và 13 đài xã. Nhờ đó, tỷ lệ phủ sóng tăng từ 53% (năm 2015) lên 88,6% (năm 2019), đảm bảo thông tin thiết yếu đến được với hơn 35.000 hộ dân. Bên cạnh kênh truyền thanh truyền thống, huyện chú trọng phát triển các nền tảng số. Cổng thông tin điện tử của huyện được vận hành chuyên nghiệp với Ban Biên tập và quy chế hoạt động rõ ràng. Đặc biệt, việc thành lập trang fanpage Facebook “Ubnd Huyện Châu Thành” là một bước đi chiến lược, thu hút hàng ngàn lượt theo dõi, trở thành kênh tương tác hiệu quả để phổ biến chủ trương, chính sách và quảng bá hình ảnh địa phương. Các điểm thông tin cơ sở tại 13 xã, thị trấn cũng được trang bị máy tính kết nối internet, tủ sách pháp luật, phục vụ nhu cầu tra cứu của người dân. Sự kết hợp giữa các phương thức truyền thống và hiện đại đang tạo ra một mạng lưới truyền thông cơ sở đa kênh, tiếp cận được nhiều đối tượng khác nhau, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động thông tin.
3.1. Hiện đại hóa đài truyền thanh và bảng tin công cộng
Giải pháp ưu tiên hàng đầu là hiện đại hóa hạ tầng truyền thanh. Huyện đã đầu tư nâng cấp hệ thống loa, tăng âm, và dây truyền dẫn tại 64/64 ấp. Mục tiêu không chỉ là mở rộng vùng phủ sóng mà còn là cải thiện chất lượng âm thanh, đảm bảo thông tin rõ ràng. Bên cạnh đó, việc phát triển các bảng tin công cộng điện tử tại các khu vực trung tâm cũng được xem xét. Đây là hình thức tuyên truyền trực quan, sinh động, dễ dàng cập nhật các thông tin ngắn gọn, cấp bách. Việc hiện đại hóa các thiết bị này là nền tảng cho sự ra đời của hệ thống phát thanh thông minh trong tương lai, một phần của kế hoạch chuyển đổi số trong thông tin cơ sở.
3.2. Tối ưu hóa cổng thông tin điện tử và mạng xã hội
Cổng thông tin điện tử huyện Châu Thành và trang fanpage Facebook đã chứng tỏ được hiệu quả trong việc cung cấp thông tin nhanh chóng và tương tác với công chúng. Để tối ưu hóa các kênh này, Ban Biên tập cần thường xuyên cập nhật nội dung phong phú, đa dạng, không chỉ là tin tức hành chính mà còn bao gồm các thông tin về khoa học kỹ thuật, mô hình kinh tế hiệu quả, văn hóa địa phương. Việc tích hợp trang thông tin điện tử của các xã vào cổng thông tin của huyện là một giải pháp hay, tạo ra một hệ thống thông tin thống nhất, liền mạch. Tăng cường sử dụng các định dạng hấp dẫn như video, infographic trên mạng xã hội sẽ giúp công tác thông tin tuyên truyền tiếp cận hiệu quả hơn với thế hệ trẻ.
IV. Bí quyết nâng cao hiệu quả công tác thông tin tuyên truyền
Để chính sách thông tin cơ sở thực sự đi vào cuộc sống, việc nâng cao hiệu quả nội dung và chất lượng nguồn nhân lực là yếu tố quyết định. Bí quyết không nằm ở việc đầu tư bao nhiêu trang thiết bị, mà là cách thức vận hành chúng. Huyện Châu Thành đã xác định hai hướng đi chiến lược: đổi mới nội dung tuyên truyền và đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ. Về nội dung, thay vì chỉ phát các thông báo hành chính khô khan, hệ thống thông tin cơ sở đã bám sát hơn vào các vấn đề thời sự, những chủ đề người dân quan tâm như phòng chống dịch bệnh, biến đổi khí hậu, kỹ thuật nông nghiệp mới, an ninh trật tự. Các bản tin được xây dựng với hình thức đa dạng, ngôn ngữ gần gũi, dễ hiểu. Về con người, huyện thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ viết tin, bài, kỹ thuật truyền thanh cho hàng trăm lượt cán bộ. Giai đoạn 2015-2020, đã có 03 lớp tập huấn được tổ chức, đồng thời cử 110 lượt cán bộ tham gia các khóa đào tạo do Sở Thông tin và Truyền thông An Giang và Đài PTTH An Giang tổ chức. Đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên cấp huyện và xã được củng cố, duy trì sinh hoạt định kỳ hàng tháng, trở thành lực lượng nòng cốt trong việc tuyên truyền miệng, trực tiếp giải đáp thắc mắc, góp phần nâng cao nhận thức người dân và tạo sự đồng thuận xã hội.
4.1. Đổi mới nội dung để nâng cao nhận thức người dân
Nội dung là “linh hồn” của hoạt động truyền thông. Thay vì chỉ trích lược từ báo chí, các đài truyền thanh cơ sở cần chủ động xây dựng các bản tin riêng, phản ánh tình hình thực tế tại địa phương. Nội dung cần tập trung giải quyết các vấn đề thiết thực với đời sống người dân, ví dụ như hướng dẫn kỹ thuật sản xuất nông nghiệp, cảnh báo thiên tai, phổ biến chủ trương, chính sách mới một cách dễ hiểu. Việc lồng ghép các câu chuyện người thật, việc thật, các mô hình làm kinh tế giỏi sẽ làm cho chương trình trở nên hấp dẫn và đáng tin cậy hơn. Đổi mới nội dung chính là chìa khóa để thu hút sự chú ý của công chúng và thực hiện tốt mục tiêu nâng cao nhận thức người dân.
4.2. Đào tạo chuyên sâu nguồn nhân lực thông tin cơ sở
Đầu tư cho con người là đầu tư bền vững nhất. Cần xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực thông tin cơ sở một cách bài bản và dài hạn. Các chương trình tập huấn không chỉ dừng lại ở kỹ năng viết tin, bài cơ bản mà cần mở rộng sang các kỹ năng sản xuất chương trình phát thanh hiện đại, quản trị trang tin điện tử, truyền thông trên mạng xã hội. Bên cạnh đó, cần có cơ chế, chính sách đãi ngộ hợp lý hơn về phụ cấp, nhuận bút để động viên, khuyến khích đội ngũ cán bộ tâm huyết, gắn bó lâu dài với công việc. Một đội ngũ chuyên nghiệp, vững vàng về chính trị và nghiệp vụ là yếu tố đảm bảo cho hiệu quả hoạt động thông tin.
V. Kết quả thực tiễn chính sách thông tin cơ sở tại Châu Thành
Việc triển khai đồng bộ chính sách thông tin cơ sở đã mang lại những kết quả thực tiễn, có tác động tích cực và sâu rộng đến mọi mặt đời sống tại huyện Châu Thành. Hiệu quả hoạt động thông tin không chỉ được đo lường bằng các con số về tỷ lệ phủ sóng hay lượt truy cập, mà còn thể hiện qua sự chuyển biến trong nhận thức và hành động của người dân. Thông tin kịp thời về khoa học kỹ thuật đã giúp nông dân áp dụng các mô hình sản xuất mới, nâng cao năng suất và thu nhập. Công tác tuyên truyền về pháp luật đã góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Đặc biệt, truyền thông cơ sở là động lực quan trọng thúc đẩy chương trình xây dựng nông thôn mới. Nhờ tuyên truyền, vận động hiệu quả, huyện đã huy động được các nguồn lực xã hội hóa đáng kể, với hàng ngàn mô hình “Dân vận khéo” trị giá trên 81 tỷ đồng, quỹ “Vì người nghèo” đạt gần 100 tỷ đồng. Những nguồn lực này đã được dùng để xây dựng hàng ngàn căn nhà đại đoàn kết, sửa chữa cầu, đường nông thôn, làm thay đổi bộ mặt làng quê. Thành công này khẳng định vai trò không thể thiếu của công tác thông tin tuyên truyền trong việc phát triển kinh tế - xã hội địa phương và củng cố niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và chính quyền.
5.1. Tác động đến phát triển kinh tế xã hội địa phương
Những kết quả cụ thể trong 5 năm qua là minh chứng rõ nét nhất. Tốc độ tăng trưởng kinh tế đạt trên 105%, thu nhập bình quân đầu người tăng lên hơn 50 triệu đồng/năm. Huyện đã đầu tư nâng cấp 668 công trình phục vụ sản xuất nông nghiệp, làm mới hàng chục km đường giao thông, xây dựng và sửa chữa hàng trăm cây cầu, cống. Tất cả những thành tựu này đều có sự đóng góp quan trọng của chính sách thông tin cơ sở. Việc phổ biến chủ trương, chính sách kịp thời đã tạo ra môi trường đầu tư thuận lợi, khuyến khích người dân mạnh dạn thay đổi tư duy sản xuất, kinh doanh, góp phần vào sự phát triển chung của toàn huyện.
5.2. Đóng góp vào thành công của xây dựng nông thôn mới
Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới là một ví dụ điển hình về hiệu quả hoạt động thông tin. Thông qua hệ thống thông tin cơ sở, các tiêu chí, mục tiêu của chương trình đã được triển khai sâu rộng đến từng người dân. Từ đó, phát huy được vai trò chủ thể của nhân dân, huy động được nguồn lực to lớn từ cộng đồng. Đến nay, Châu Thành có 05/12 xã được công nhận đạt chuẩn “xã nông thôn mới”, tăng 04 xã so với năm 2015. Kết quả này cho thấy, khi thông tin thông suốt, chủ trương đúng đắn gặp được sự đồng lòng của người dân, mọi mục tiêu dù khó khăn đến đâu cũng có thể thực hiện thành công.
VI. Hướng đi tương lai Chuyển đổi số trong thông tin cơ sở
Để hệ thống thông tin cơ sở không bị tụt hậu và tiếp tục phát huy vai trò trong bối cảnh mới, chuyển đổi số trong thông tin cơ sở là hướng đi tất yếu và mang tính chiến lược. Tương lai của truyền thông cơ sở tại Châu Thành sẽ gắn liền với việc ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông đa phương tiện. Mục tiêu là xây dựng một hệ thống thông minh, hiện đại, có khả năng cung cấp thông tin hai chiều. Người dân không chỉ tiếp nhận thông tin mà còn có thể phản ánh ý kiến, kiến nghị về hiệu quả thực thi chính sách đến cơ quan quản lý. Điều này phù hợp với tinh thần của Quyết định số 135/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về “Đề án nâng cao hiệu quả hoạt động thông tin cơ sở dựa trên ứng dụng công nghệ thông tin”. Các giải pháp trọng tâm bao gồm việc xây dựng hệ thống truyền thanh ứng dụng công nghệ thông tin - viễn thông (phát thanh thông minh), phát triển ứng dụng trên thiết bị di động, và số hóa nguồn thông tin cơ sở. Quá trình này đòi hỏi sự đầu tư đồng bộ về hạ tầng, công nghệ và đặc biệt là nâng cao năng lực cho nguồn nhân lực thông tin cơ sở để có thể làm chủ các công cụ mới. Đây là một chặng đường dài, nhưng là con đường duy nhất để chính sách thông tin cơ sở thực sự hiệu quả và bền vững.
6.1. Xây dựng lộ trình ứng dụng công nghệ thông tin cụ thể
Lộ trình chuyển đổi số trong thông tin cơ sở cần được xây dựng một cách cụ thể, theo từng giai đoạn. Giai đoạn đầu có thể tập trung vào việc thí điểm hệ thống phát thanh thông minh tại một vài xã, thị trấn; nâng cấp toàn diện cổng thông tin điện tử để tương thích với thiết bị di động; và xây dựng cơ sở dữ liệu số về các văn bản chính sách, tài liệu tuyên truyền. Giai đoạn tiếp theo sẽ nhân rộng các mô hình thành công, phát triển một ứng dụng di động riêng cho huyện Châu Thành để người dân có thể truy cập thông tin và tương tác với chính quyền. Việc triển khai theo lộ trình sẽ đảm bảo tính khả thi và hiệu quả hoạt động thông tin.
6.2. Các giải pháp bền vững cho truyền thông cơ sở tương lai
Để đảm bảo sự phát triển bền vững, cần có các giải pháp đồng bộ. Thứ nhất, về tài chính, cần có cơ chế phân bổ ngân sách rõ ràng cho việc duy tu, bảo dưỡng và nâng cấp cơ sở vật chất, kỹ thuật hàng năm. Thứ hai, về nhân lực, cần có chính sách thu hút và đãi ngộ xứng đáng, kết hợp với chương trình đào tạo liên tục để cập nhật kiến thức công nghệ mới. Thứ ba, về nội dung, cần khuyến khích sự sáng tạo, đa dạng hóa các sản phẩm truyền thông. Cuối cùng, tăng cường cơ chế phối hợp giữa các ban, ngành, đoàn thể trong công tác thông tin tuyên truyền sẽ tạo ra sức mạnh tổng hợp, giúp chính sách thông tin cơ sở thực sự trở thành nền tảng vững chắc cho sự phát triển của địa phương.
