Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Bảo tồn tiếng Tày ở Định Hóa

• Tác giả: Hoàng Đức Trường
• Người hướng dẫn: GS. TSKH Nguyễn Văn Hộ
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
• Đề tài: Quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc Tày ở các trường trung học cơ sở huyện Định Hóa tỉnh Thái Nguyên
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Thái Nguyên

Mục lục chi tiết

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• MỞ ĐẦU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục đích nghiên cứu
• 1.3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
• 1.4. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 1.5. Giả thuyết khoa học
• 1.6. Phạm vi nghiên cứu
• 1.7. Phương pháp nghiên cứu
• 1.8. Cấu trúc luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ GIÁO DỤC BẢO TỒN TIẾNG MẸ ĐẺ CHO HỌC SINH DÂN TỘC TÀY Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
• 1.2. Những nghiên cứu ở nước ngoài
• 1.3. Những nghiên cứu ở trong nước
• 1.4. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến vấn đề nghiên cứu
• 1.4.1. Dân tộc Tày
• 1.4.2. Bảo tồn tiếng mẹ đẻ
• 1.4.3. Giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh
• 1.4.4. Quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc Tày
• 1.5. Một số vấn đề cơ bản về giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc Tày ở trường trung học cơ sở
• 1.5.1. Mối quan hệ giữa bảo tồn tiếng mẹ và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc
• 1.5.2. Giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc Tày ở trường trung học cơ sở
• 1.5.3. Quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc Tày ở trường trung học cơ sở
• 1.5.3.1. Lập kế hoạch quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc Tày ở trường trung học cơ sở
• 1.5.3.2. Tổ chức thực hiện quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc Tày ở trường trung học cơ sở
• 1.5.3.3. Chỉ đạo thực hiện quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc Tày ở trường trung học cơ sở
• 1.5.3.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc Tày ở trường trung học cơ sở
• 1.5.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc Tày ở trường trung học cơ sở
• 1.5.4.1. Điều kiện tự nhiên và xã hội của các vùng dân tộc thiểu số
• 1.5.4.2. Điều kiện kinh tế của các vùng dân tộc thiểu số
• 1.5.4.3. Chính sách ngôn ngữ dân tộc của Đảng và Nhà nước ta
• 1.5.4.4. Chương trình giáo dục và sách giáo khoa
• 1.5.4.5. Đội ngũ giáo viên
• 1.5.4.6. Cơ chế phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội
• 1.5.4.7. Đặc điểm của HS dân tộc thiểu số
• 1.6. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ GIÁO DỤC BẢO TỒN TIẾNG MẸ ĐẺ CHO HỌC SINH DÂN TỘC TÀY Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN ĐỊNH HÓA, TỈNH THÁI NGUYÊN
• 2.1. Khái quát về giáo dục cấp THCS huyện Định Hóa
• 2.2. Khảo sát về thực trạng
• 2.2.1. Mục đích khảo sát
• 2.2.2. Đối tượng khảo sát
• 2.2.3. Nội dung khảo sát
• 2.2.4. Phương pháp khảo sát và xử lý số liệu
• 2.2.5. Phương pháp xử lý số liệu
• 2.3. Thực trạng giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh người dân tộc Tày các trường trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên
• 2.3.1. Tầm quan trọng của công tác bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh người dân tộc Tày ở một số trường trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên
• 2.3.2. Nội dung thực hiện của công tác bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh người dân tộc Tày ở một số trường trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên
• 2.3.3. Hình thức thực hiện của công tác bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh người dân tộc Tày ở một số trường trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên
• 2.3.4. Hiệu quả của cách hình thức thực hiện công tác bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh người dân tộc Tày ở một số trường trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên
• 2.4. Thực trạng quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh người dân tộc Tày ở các trường trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên
• 2.4.1. Lập kế hoạch giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh người dân tộc Tày ở các trường trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên
• 2.4.2. Tổ chức giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh người dân tộc Tày ở các trường trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên
• 2.4.3. Chỉ đạo giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh người dân tộc Tày ở các trường trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên
• 2.4.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh người dân tộc Tày ở các trường trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên
• 2.4.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc Tày ở trường trung học cơ sở huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên
• 2.5. Đánh giá chung về công tác quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh người dân tộc Tày ở một số trường trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên
• 2.5.1. Kết quả đạt được
• 2.5.2. Nguyên nhân của hạn chế
• 2.6. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ GIÁO DỤC BẢO TỒN TIẾNG MẸ ĐẺ CHO HỌC SINH DÂN TỘC TÀY Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN ĐỊNH HÓA, TỈNH THÁI NGUYÊN
• 3.1. Những nguyên tắc chỉ đạo đề xuất biện pháp
• 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích
• 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn
• 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo sự phù hợp với đối tượng giáo dục
• 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi
• 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển
• 3.1.6. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ
• 3.2. Biện pháp quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh người dân tộc thiểu số ở trường THCS huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên
• 3.2.1. Tăng cường nhận thức cho CBQL, GV và các lực lượng tham gia về hoạt động bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc Tày ở trường THCS
• 3.2.2. Hoàn thiện công tác tổ chức sinh hoạt chuyên đề cho giáo viên theo hướng tiếp cận nội dung bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh THCS là người DTTS
• 3.2.3. Tăng cường sự phối hợp với giáo dục gia đình nhằm giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh THCS là người DTTS
• 3.2.4. Hoàn thiện những điều kiện pháp lý về giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh người DTTS ở trường THCS
• 3.2.5. Tăng cường đa dạng hóa các hình thức giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho HS người DTTS
• 3.2.6. Thực hiện truyền thông giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh THCS là người DTTS
• 3.3. Mối quan hệ các biện pháp
• 3.4. Khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
• 3.4.1. Đối tượng khảo sát
• 3.4.2. Cách thức tiến hành khảo sát
• 3.4.3. Mục đích, nội dung khảo sát
• 3.4.4. Kết quả khảo sát
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tóm tắt

I. Tổng Quan Về Bảo Tồn Tiếng Tày Cho Học Sinh THCS

Việt Nam là quốc gia đa dân tộc, đa ngôn ngữ. Mỗi dân tộc thiểu số (DTTS) có ngôn ngữ riêng, tiếng Việt là ngôn ngữ giao tiếp chung. Hội nhập quốc tế tạo nguy cơ suy giảm ngôn ngữ DTTS. Vấn đề ngôn ngữ, giáo dục ngôn ngữ ở vùng đồng bào DTTS được đặt ra từ lâu. Thống nhất ý chí, củng cố đoàn kết dân tộc, thể hiện bình đẳng giữa các dân tộc là yêu cầu cấp thiết. Bảo tồn và phát triển bản sắc văn hóa truyền thống của mỗi DTTS là cần thiết. Ngôn ngữ là yếu tố cơ bản của văn hóa, biểu hiện giá trị nhân văn. Ngôn ngữ là phương tiện hình thành và lưu truyền các hình thái văn hóa tinh thần. Điều này góp phần bảo tồn và phát triển sự đa dạng văn hóa Việt Nam. Vấn đề giáo dục ngôn ngữ, sử dụng ngôn ngữ ở vùng đồng bào DTTS cần được bàn luận. Đây là vấn đề của ngành ngôn ngữ học, giáo dục, dân tộc học, văn học, văn hóa dân gian, tâm lý học, nhà hoạch định chính sách, và người dân. Vấn đề mai một tiếng mẹ đẻ của DTTS được quan tâm.

1.1. Ý nghĩa của việc bảo tồn tiếng Tày ở Định Hóa

Bảo tồn tiếng Tày không chỉ là giữ gìn một ngôn ngữ. Đó còn là bảo tồn văn hóa Tày, bản sắc văn hóa của một cộng đồng. Trường THCS Định Hóa đóng vai trò quan trọng trong việc này. Việc bảo tồn giúp học sinh dân tộc Tày thêm tự hào về nguồn gốc của mình. Nó cũng giúp tăng cường sự gắn kết cộng đồng. Bảo tồn văn hóa là yếu tố quan trọng trong sự phát triển bền vững.

1.2. Thực trạng sử dụng tiếng Tày hiện nay

Số người nói tiếng Tày không nhiều so với tiếng Việt. Người nói thành thạo thường ở độ tuổi trung niên và cao tuổi. Thanh niên biết tiếng mẹ đẻ ít hơn, trẻ em thậm chí không biết. Các ngôn ngữ ít người nói, phân tán, ít độ tuổi sử dụng dễ mai một. Hiện nay, quá nửa số DTTS ở Việt Nam có chữ viết, nhưng phạm vi sử dụng hẹp. Ngôn ngữ DTTS ít được truyền dạy có tổ chức, chủ yếu truyền dạy tự phát trong gia đình, làng bản.

II. Thách Thức Trong Bảo Tồn Tiếng Tày Tại Trường THCS

Đồng bào DTTS trân trọng bản sắc văn hóa, trong đó có tiếng mẹ đẻ. Tuy nhiên, vì lý do kinh tế, cha mẹ hướng con cái học tiếng Việt và ngoại ngữ để tìm kiếm việc làm. Huyện Định Hóa, Thái Nguyên có 14 dân tộc chung sống. Đồng bào DTTS chiếm phần lớn dân số. Người Tày chiếm tỷ lệ đáng kể. Giáo dục và Đào tạo của huyện nhận được nhiều quan tâm. Các chính sách, dự án nước ngoài thực hiện công tác giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh DTTS. Tuy nhiên, chủ yếu dừng lại ở bậc Mầm non và Tiểu học. Chưa thực sự quan tâm duy trì và phát triển ở các cấp học cao hơn. Cần có giải pháp để khắc phục tình trạng này.

2.1. Sự mai một tiếng Tày trong giới trẻ

Thế hệ trẻ dân tộc Tày ngày càng ít sử dụng tiếng Tày. Ảnh hưởng của tiếng Việt và các ngôn ngữ khác là một nguyên nhân. Môi trường giao tiếp chủ yếu sử dụng tiếng Việt. Thiếu tài liệu học tập và giảng dạy tiếng Tày phù hợp. Cần có các biện pháp khuyến khích học tiếng Tày cho thế hệ trẻ.

2.2. Thiếu nguồn lực và chính sách hỗ trợ

Nguồn lực dành cho việc dạy tiếng Tày còn hạn chế. Giáo viên tiếng Tày còn thiếu và chưa được đào tạo bài bản. Sách giáo khoa tiếng Tày và các tài liệu tiếng Tày còn ít. Chính sách bảo tồn cần được quan tâm và đầu tư hơn nữa. Cần có sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng.

2.3. Ảnh hưởng của văn hóa đại chúng

Văn hóa đại chúng, đặc biệt là từ internet và truyền hình, có ảnh hưởng lớn đến giới trẻ. Điều này dẫn đến việc sử dụng tiếng Tày ít hơn trong giao tiếp hàng ngày. Cần có các chương trình, hoạt động văn hóa để thu hút giới trẻ sử dụng tiếng Tày. Sử dụng tiếng Tày trên mạng xã hội cũng là một giải pháp.

III. Giải Pháp Quản Lý Giáo Dục Bảo Tồn Tiếng Tày Hiệu Quả

Cần có giải pháp quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc Tày tại các trường THCS huyện Định Hóa. Mục tiêu là nâng cao chất lượng giáo dục, tăng tính hiệu quả. Đẩy mạnh hoạt động giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc thiểu số. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc Tày ở trường trung học cơ sở. Đánh giá thực trạng quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc Tày tại các trường THCS. Đề xuất biện pháp quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh trung học cơ sở người dân tộc Tày.

3.1. Nâng cao nhận thức về bảo tồn tiếng Tày

Tăng cường tuyên truyền về tầm quan trọng của việc bảo tồn tiếng Tày. Tổ chức các buổi nói chuyện, hội thảo về văn hóa Tày và ngôn ngữ Tày. Khuyến khích học sinh sử dụng tiếng Tày trong các hoạt động ngoại khóa. Tạo môi trường học tiếng Tày thân thiện và hiệu quả.

3.2. Phát triển chương trình và tài liệu dạy tiếng Tày

Xây dựng chương trình dạy tiếng Tày phù hợp với học sinh THCS. Biên soạn sách giáo khoa tiếng Tày và các bài tập tiếng Tày hấp dẫn. Sử dụng công nghệ thông tin để tạo ra các tài liệu tiếng Tày đa phương tiện. Tổ chức các lớp dạy tiếng Tày miễn phí cho học sinh.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Mô Hình Bảo Tồn Tiếng Tày Tại Định Hóa

Đề tài tập trung nghiên cứu quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ (tiếng Tày) cho học sinh dân tộc thiểu số trong phạm vi nhà trường. Khảo sát tại các trường THCS trên địa bàn huyện Định Hóa. Sử dụng phương pháp nghiên cứu lý luận và thực tiễn. Phân tích và tổng hợp tài liệu khoa học. Phân loại, hệ thống hóa lý thuyết. Quan sát các hoạt động bảo tồn tiếng Tày. Điều tra giáo dục bằng bảng hỏi. Phỏng vấn cán bộ quản lý, giáo viên. Xin ý kiến chuyên gia. Tổng kết kinh nghiệm giáo dục. Sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý số liệu.

4.1. Các hoạt động ngoại khóa sử dụng tiếng Tày

Tổ chức các câu lạc bộ tiếng Tày cho học sinh. Tổ chức các cuộc thi hát tiếng Tày, kể chuyện tiếng Tày. Tổ chức các buổi giao lưu văn hóa với người lớn tuổi biết tiếng Tày. Khuyến khích học sinh sử dụng tiếng Tày trong các hoạt động vui chơi, giải trí.

4.2. Sử dụng tiếng Tày trong giảng dạy các môn học khác

Lồng ghép tiếng Tày vào các bài giảng về lịch sử, văn hóa địa phương. Sử dụng tiếng Tày để giải thích các khái niệm khó hiểu. Khuyến khích học sinh đặt câu hỏi và trả lời bằng tiếng Tày. Tạo điều kiện cho học sinh sử dụng tiếng Tày trong các bài thuyết trình.

V. Vai Trò Của Gia Đình Và Cộng Đồng Trong Bảo Tồn Tiếng Tày

Gia đình và cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn tiếng Tày. Cha mẹ nên khuyến khích con cái sử dụng tiếng Tày trong gia đình. Cộng đồng nên tổ chức các hoạt động văn hóa sử dụng tiếng Tày. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng. Vai trò của gia đình, nhà trường và cộng đồng là vô cùng quan trọng. Cần có sự chung tay của tất cả mọi người để bảo tồn tiếng Tày.

5.1. Khuyến khích sử dụng tiếng Tày trong gia đình

Cha mẹ nên nói chuyện với con cái bằng tiếng Tày. Kể chuyện cổ tích Tày cho con nghe. Dạy con hát các bài hát Tày. Tạo môi trường gia đình sử dụng tiếng Tày thường xuyên.

5.2. Tổ chức các hoạt động văn hóa cộng đồng bằng tiếng Tày

Tổ chức các lễ hội truyền thống của người Tày. Tổ chức các buổi biểu diễn văn nghệ Tày. Mở các lớp dạy tiếng Tày cho người lớn. Khuyến khích sử dụng tiếng Tày trong các hoạt động giao tiếp cộng đồng.

VI. Kết Luận Hướng Tới Tương Lai Của Tiếng Tày Ở Định Hóa

Bảo tồn tiếng Tày là nhiệm vụ quan trọng và cấp thiết. Cần có sự chung tay của nhà trường, gia đình, cộng đồng và các cấp chính quyền. Các biện pháp quản lý giáo dục cần được triển khai đồng bộ và hiệu quả. Hy vọng rằng, với sự nỗ lực của tất cả mọi người, tiếng Tày sẽ được bảo tồn và phát triển bền vững. Thế hệ trẻ dân tộc Tày sẽ tự hào về ngôn ngữ và văn hóa của mình.

6.1. Đề xuất chính sách hỗ trợ bảo tồn tiếng Tày

Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ tài chính cho việc bảo tồn tiếng Tày. Ưu tiên đào tạo giáo viên tiếng Tày. Cấp học bổng cho học sinh học giỏi tiếng Tày. Hỗ trợ các hoạt động văn hóa sử dụng tiếng Tày.

6.2. Ứng dụng công nghệ trong bảo tồn tiếng Tày

Xây dựng các ứng dụng học tiếng Tày trên điện thoại. Tạo ra các trang web, diễn đàn về tiếng Tày. Số hóa các tài liệu cổ về văn hóa Tày. Sử dụng mạng xã hội để quảng bá tiếng Tày.

Nội dung chính

## Tổng quan nghiên cứu

Việt Nam là quốc gia đa dân tộc với 54 dân tộc và hơn 90 ngôn ngữ khác nhau, trong đó tiếng Việt là ngôn ngữ giao tiếp chung. Tuy nhiên, sự hội nhập quốc tế và các yếu tố xã hội đang đe dọa sự tồn tại của tiếng mẹ đẻ các dân tộc thiểu số, đặc biệt là tiếng Tày tại huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên. Theo số liệu, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 70,13% dân số huyện, trong đó người Tày chiếm 49,2%. Mặc dù có nhiều chính sách và dự án hỗ trợ giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ, công tác này chủ yếu tập trung ở bậc mầm non và tiểu học, còn ở trung học cơ sở chưa được quan tâm đúng mức.

Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc Tày tại các trường trung học cơ sở huyện Định Hóa, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ, góp phần bảo tồn văn hóa dân tộc và phát triển giáo dục vùng dân tộc thiểu số. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào 23 trường trung học cơ sở với 30 cán bộ quản lý và 115 giáo viên tham gia khảo sát trong giai đoạn 2016-2018.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo tồn đa dạng ngôn ngữ và văn hóa dân tộc, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục vùng dân tộc thiểu số, góp phần phát triển bền vững kinh tế - xã hội địa phương.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

- **Lý thuyết quản lý giáo dục:** Quản lý giáo dục được hiểu là các tác động có tổ chức, có định hướng của chủ thể quản lý (hiệu trưởng, cán bộ quản lý) đến đối tượng quản lý (giáo viên, học sinh) nhằm đảm bảo sự vận động và phát triển của hệ thống giáo dục theo mục tiêu đề ra. Quản lý giáo dục bao gồm các chức năng: lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, chỉ đạo điều hành và kiểm tra đánh giá.

- **Lý thuyết bảo tồn ngôn ngữ:** Bảo tồn tiếng mẹ đẻ là quá trình lưu giữ và phát triển tiếng nói, chữ viết của một dân tộc nhằm duy trì sự đa dạng ngôn ngữ và văn hóa. Ngôn ngữ là yếu tố cấu thành văn hóa, là công cụ tư duy và phương tiện giao tiếp, do đó bảo tồn tiếng mẹ đẻ góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc.

- **Khái niệm giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ:** Là quá trình tổ chức các hoạt động giáo dục nhằm duy trì và phát triển việc sử dụng tiếng mẹ đẻ trong phạm vi nhà trường, giúp học sinh dân tộc thiểu số nhận thức và sử dụng thành thạo tiếng mẹ đẻ, đồng thời giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

- **Khái niệm giáo dục song ngữ:** Giáo dục sử dụng hai ngôn ngữ để dạy học, trong đó tiếng mẹ đẻ được duy trì song song với tiếng phổ thông nhằm giúp học sinh dân tộc thiểu số vừa hòa nhập chương trình giáo dục quốc gia vừa bảo tồn tiếng mẹ đẻ.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu:** Thu thập từ 23 trường trung học cơ sở huyện Định Hóa, với 30 cán bộ quản lý và 115 giáo viên tham gia khảo sát. Dữ liệu bao gồm bảng hỏi, phỏng vấn sâu, quan sát thực tế và ý kiến chuyên gia.

- **Phương pháp phân tích:** Sử dụng phương pháp thống kê mô tả và phân tích định lượng trên phần mềm Excel để xử lý số liệu khảo sát. Phân tích so sánh các chỉ số về nhận thức, thái độ, năng lực sử dụng tiếng mẹ đẻ và hiệu quả quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ.

- **Timeline nghiên cứu:** Nghiên cứu được tiến hành trong giai đoạn 2016-2018, bao gồm thu thập dữ liệu, xử lý số liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Nhận thức về tầm quan trọng của bảo tồn tiếng mẹ đẻ:** 85% cán bộ quản lý và giáo viên đánh giá công tác bảo tồn tiếng mẹ đẻ là rất quan trọng đối với học sinh dân tộc Tày. Tuy nhiên, chỉ khoảng 60% học sinh thể hiện nhận thức đầy đủ về vai trò của tiếng mẹ đẻ trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa.

- **Thực trạng tổ chức giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ:** 70% trường đã xây dựng kế hoạch giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ, nhưng chỉ 45% kế hoạch được thực hiện đầy đủ và hiệu quả. Các hình thức giáo dục chủ yếu là dạy tiếng Tày như môn học phụ trợ và tổ chức các hoạt động ngoại khóa.

- **Hiệu quả quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ:** Khoảng 55% giáo viên cho rằng công tác quản lý còn nhiều hạn chế do thiếu nguồn lực, đội ngũ giáo viên chuyên môn chưa đáp ứng yêu cầu và thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội.

- **Yếu tố ảnh hưởng:** Điều kiện kinh tế xã hội, chính sách ngôn ngữ của Nhà nước, chương trình giáo dục và đội ngũ giáo viên là những yếu tố ảnh hưởng lớn đến hiệu quả quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ.

### Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy công tác quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc Tày tại các trường trung học cơ sở huyện Định Hóa còn nhiều hạn chế, chủ yếu do thiếu nguồn lực và sự phối hợp chưa đồng bộ. So với các nghiên cứu ở các quốc gia đa ngôn ngữ như Mỹ, Trung Quốc, việc duy trì giáo dục song ngữ mạnh mẽ giúp bảo tồn tiếng mẹ đẻ hiệu quả hơn. Việc tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, câu lạc bộ bảo tồn tiếng mẹ đẻ và sử dụng tiếng Tày trong giao tiếp hàng ngày là những biện pháp cần được đẩy mạnh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh về tầm quan trọng của bảo tồn tiếng mẹ đẻ; bảng so sánh mức độ thực hiện kế hoạch giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ giữa các trường; biểu đồ tròn phân bố các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Tăng cường nhận thức cho cán bộ quản lý và giáo viên:** Tổ chức các khóa đào tạo, sinh hoạt chuyên đề về bảo tồn tiếng mẹ đẻ nhằm nâng cao nhận thức và năng lực chuyên môn. Mục tiêu đạt 90% cán bộ quản lý và giáo viên được đào tạo trong vòng 1 năm.

- **Hoàn thiện kế hoạch và chương trình giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ:** Xây dựng kế hoạch chi tiết, phù hợp với đặc điểm địa phương và lứa tuổi học sinh, tích hợp nội dung bảo tồn tiếng mẹ đẻ vào chương trình chính khóa và ngoại khóa. Thực hiện trong 2 năm tới với sự tham gia của các chuyên gia và nhà quản lý giáo dục.

- **Tăng cường phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội:** Thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ để tạo môi trường sử dụng tiếng mẹ đẻ rộng rãi, khuyến khích học sinh sử dụng tiếng Tày trong sinh hoạt hàng ngày. Triển khai ngay và duy trì liên tục.

- **Đầu tư nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên:** Tuyển dụng và bồi dưỡng giáo viên có năng lực dạy tiếng mẹ đẻ, đặc biệt là giáo viên song ngữ. Mục tiêu tăng 30% số giáo viên có chuyên môn trong 3 năm tới.

- **Đa dạng hóa hình thức giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ:** Phát triển các câu lạc bộ, hoạt động ngoại khóa, truyền thông giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ nhằm thu hút học sinh tham gia tích cực. Thực hiện trong năm học tiếp theo.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Cán bộ quản lý giáo dục vùng dân tộc thiểu số:** Nhận diện thực trạng và các giải pháp quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ, từ đó áp dụng vào thực tiễn quản lý tại địa phương.

- **Giáo viên dạy tiếng dân tộc thiểu số:** Nắm bắt các phương pháp, hình thức giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ hiệu quả, nâng cao năng lực giảng dạy và tổ chức hoạt động giáo dục.

- **Nhà hoạch định chính sách giáo dục:** Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng và hoàn thiện chính sách giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ phù hợp với đặc điểm vùng dân tộc thiểu số.

- **Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục, ngôn ngữ học:** Tham khảo các lý thuyết, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn về quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ, phục vụ cho nghiên cứu và học tập.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao cần bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc thiểu số?**  
Bảo tồn tiếng mẹ đẻ giúp giữ gìn bản sắc văn hóa, phát triển tư duy và khả năng học tập của học sinh, đồng thời góp phần duy trì sự đa dạng ngôn ngữ và văn hóa của quốc gia.

2. **Các hình thức giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ phổ biến là gì?**  
Bao gồm giáo dục song ngữ, dạy tiếng dân tộc như môn học phụ trợ, tổ chức câu lạc bộ, hoạt động ngoại khóa và sử dụng tiếng mẹ đẻ trong giao tiếp hàng ngày.

3. **Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu quả quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ?**  
Nguồn lực về đội ngũ giáo viên, chính sách ngôn ngữ, sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội, cùng điều kiện kinh tế xã hội địa phương.

4. **Làm thế nào để nâng cao nhận thức của học sinh về bảo tồn tiếng mẹ đẻ?**  
Thông qua giáo dục nhận thức, tổ chức các hoạt động ngoại khóa, hội thi, tọa đàm và lồng ghép nội dung bảo tồn tiếng mẹ đẻ vào các môn học phù hợp.

5. **Chính sách giáo dục hiện nay hỗ trợ bảo tồn tiếng mẹ đẻ như thế nào?**  
Chính sách khuyến khích giáo dục song ngữ, xây dựng chương trình và sách giáo khoa tiếng dân tộc, hỗ trợ đào tạo giáo viên và các dự án thí điểm giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ.

## Kết luận

- Quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ cho học sinh dân tộc Tày tại huyện Định Hóa còn nhiều hạn chế do thiếu nguồn lực và sự phối hợp chưa đồng bộ.  
- Giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ góp phần quan trọng trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa và phát triển giáo dục vùng dân tộc thiểu số.  
- Cần tăng cường đào tạo cán bộ quản lý, giáo viên và hoàn thiện kế hoạch, chương trình giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ.  
- Phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội là yếu tố then chốt để nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn.  
- Đề xuất các biện pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả quản lý giáo dục bảo tồn tiếng mẹ đẻ trong giai đoạn tiếp theo.

Các cơ quan quản lý giáo dục và nhà trường cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá để điều chỉnh phù hợp với thực tiễn. Để biết thêm chi tiết và áp dụng hiệu quả, quý độc giả và nhà quản lý giáo dục có thể tham khảo toàn văn luận văn này.