I. Luận án tiến sĩ ngữ văn
Luận án tiến sĩ ngữ văn của Nguyễn Thị Hòa tập trung vào nghiên cứu thơ đi sứ của hai tác giả Đoàn Nguyễn Thục và Đoàn Nguyễn Tuấn. Đây là công trình đầu tiên hệ thống hóa và phân tích sâu về thơ đi sứ của hai nhà thơ này, góp phần làm rõ giá trị văn học và lịch sử của bộ phận thơ ca này trong văn học Việt Nam. Luận án không chỉ khẳng định vị trí của hai tác giả trong dòng thơ đi sứ thời trung đại mà còn mở ra hướng nghiên cứu mới về di sản văn học của dòng họ Đoàn.
1.1. Mục tiêu và đóng góp
Mục tiêu chính của luận án là khẳng định giá trị và đóng góp của thơ đi sứ trong văn học Việt Nam, đặc biệt là thơ của Đoàn Nguyễn Thục và Đoàn Nguyễn Tuấn. Luận án đã giới thiệu và dịch 21 bài thơ của Đoàn Nguyễn Thục từ Hải An sứ vịnh và 25 bài thơ của Đoàn Nguyễn Tuấn từ Hải Ông thi tập. Đây là những tư liệu quý, góp phần làm phong phú thêm nguồn tư liệu nghiên cứu về thơ đi sứ.
1.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận án sử dụng các phương pháp so sánh văn học, phân tích – tổng hợp, và liên ngành để nghiên cứu thơ đi sứ. Phương pháp so sánh giúp làm rõ sự tương đồng và khác biệt giữa thơ của hai tác giả. Phương pháp phân tích – tổng hợp tập trung vào ngữ nghĩa trong thơ, hình tượng trong thơ, và nghệ thuật thơ. Phương pháp liên ngành kết hợp kiến thức từ văn hóa học, sử học, và tâm lý học để hiểu sâu hơn về bối cảnh lịch sử và văn hóa của thơ đi sứ.
II. Nghiên cứu thơ đi sứ
Nghiên cứu thơ đi sứ là trọng tâm của luận án, tập trung vào hai tác giả Đoàn Nguyễn Thục và Đoàn Nguyễn Tuấn. Thơ đi sứ không chỉ là sản phẩm của giao lưu văn hóa giữa Việt Nam và Trung Hoa mà còn phản ánh tư tưởng, tình cảm của các sứ thần. Luận án phân tích nội dung và hình thức nghệ thuật của thơ đi sứ, từ đó khẳng định giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật của bộ phận thơ ca này.
2.1. Nội dung thơ đi sứ
Nội dung thơ đi sứ của Đoàn Nguyễn Thục và Đoàn Nguyễn Tuấn bao gồm các chủ đề như thơ bang giao xướng họa, thơ đề vịnh thiên nhiên, và thơ vịnh sử. Thơ bang giao phản ánh mối quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Trung Hoa. Thơ đề vịnh thiên nhiên thể hiện tình yêu thiên nhiên và cảm hứng sáng tạo của các sứ thần. Thơ vịnh sử khắc họa lịch sử và văn hóa dân tộc.
2.2. Hình thức nghệ thuật
Hình thức nghệ thuật trong thơ đi sứ được thể hiện qua hệ thống thể thơ, điển cố, và thi liệu. Luận án chỉ ra rằng thơ đi sứ của hai tác giả sử dụng nhiều thể thơ truyền thống như thất ngôn bát cú và ngũ ngôn tứ tuyệt. Điển cố và thi liệu được sử dụng một cách tinh tế, làm tăng giá trị nghệ thuật và ý nghĩa của thơ.
III. Vị trí của Đoàn Nguyễn Thục và Đoàn Nguyễn Tuấn
Luận án khẳng định vị trí quan trọng của Đoàn Nguyễn Thục và Đoàn Nguyễn Tuấn trong dòng thơ đi sứ thời trung đại. Thơ của hai tác giả không chỉ phản ánh tư tưởng yêu nước và tự hào dân tộc mà còn thể hiện tài năng nghệ thuật và sự sáng tạo trong việc sử dụng ngôn ngữ và hình ảnh thơ ca.
3.1. Đoàn Nguyễn Thục
Đoàn Nguyễn Thục được coi là một trong những sứ thần tiêu biểu của thời Lê. Thơ của ông thể hiện tình yêu đất nước và niềm tự hào dân tộc. Luận án phân tích các bài thơ như Nam Quan vãn độ và Tế Hoàng Hà để làm rõ tư tưởng và nghệ thuật thơ của ông.
3.2. Đoàn Nguyễn Tuấn
Đoàn Nguyễn Tuấn là đại diện tiêu biểu của thơ đi sứ thời Tây Sơn. Thơ của ông mang tinh thần lạc quan và tình yêu quê hương đất nước. Luận án tập trung phân tích các bài thơ trong Hải Ông thi tập để khẳng định tài năng và đóng góp của ông đối với văn học Việt Nam.
