Luận án tiến sĩ: Hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng tái định cư Vạn Đò, Thừa Thiên Huế

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu

4. Câu hỏi nghiên cứu

5. Giả thuyết nghiên cứu

6. Ý nghĩa và đóng góp mới của luận án

7. Bố cục luận án

1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI

1.1. Các nghiên cứu về quan điểm và phương pháp hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng trong công tác xã hội

1.2. Các nghiên cứu về chính sách và huy động nguồn lực hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng

1.3. Các nghiên cứu về thiết kế mô hình và chương trình hoạt động hỗ trợ người cao tuổi dựa vào cộng đồng

1.4. Các nghiên cứu về yếu tố tác động đến năng lực tiếp cận, sử dụng các dịch vụ và hoạt động hỗ trợ của người cao tuổi tại cộng đồng

1.5. Các nghiên cứu về cộng đồng cư dân sống trên mặt nước và những giải pháp hỗ trợ

1.6. Các nghiên cứu về hoạt động công tác xã hội trong hỗ trợ cho người cao tuổi tại gia đình và cộng đồng

1.7. Những phát hiện chính

1.8. Tiểu kết chương 1

2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Cơ sở lý luận về người cao tuổi

2.2. Khái niệm người cao tuổi và người cao tuổi vạn đò sông Hương tái định cư

2.3. Đặc điểm và nhu cầu trợ giúp của người cao tuổi

2.4. Cơ sở lý luận về hoạt động hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng

2.5. Khái niệm hoạt động hỗ trợ

2.6. Khái niệm cộng đồng và cộng đồng tái định cư

2.7. Khái niệm hoạt động hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng

2.8. Yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng

2.9. Một số khái niệm liên quan khác

2.10. Tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản

2.11. Một số lý thuyết vận dụng

2.12. Lý thuyết nhu cầu của Maslow

2.13. Lý thuyết hệ thống sinh thái

2.14. Lý thuyết hoạt động của người cao tuổi

2.15. Khung phân tích

2.16. Các phương pháp nghiên cứu

2.17. Phương pháp phân tích tài liệu

2.18. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi cấu trúc

2.19. Phương pháp phỏng vấn sâu

2.20. Phương pháp hỏi ý kiến chuyên gia

2.21. Tiểu kết chương 2

3. ĐẶC ĐIỂM KHU TÁI ĐỊNH CƯ VÀ ĐẶC TRƯNG CỦA NGƯỜI CAO TUỔI VẠN ĐÒ SÔNG HƯƠNG TÁI ĐỊNH CƯ TẠI PHƯỜNG HƯƠNG SƠ VÀ PHƯỜNG PHÚ HẬU, THÀNH PHỐ HUẾ

3.1. Đặc điểm khu tái định cư cư dân vạn đò sông Hương tại phường Hương Sơ và phường Phú Hậu

3.2. Quá trình định cư của cư dân vạn đò sông Hương

3.3. Đặc điểm cộng đồng cư dân vạn đò sông Hương tại địa bàn nghiên cứu

3.4. Đặc trưng của người cao tuổi vạn đò sông Hương tại hai khu tái định cư Hương Sơ và Phú Hậu

3.5. Trình độ học vấn

3.6. Việc làm và thu nhập

3.7. Tình trạng cư trú và quan hệ xã hội

3.8. Tình trạng tiếp cận một số dịch vụ xã hội cơ bản của người cao tuổi vạn đò sông Hương tại địa bàn nghiên cứu

3.9. Nước sạch và vệ sinh môi trường

3.10. Bàn luận và Tiểu kết chương 3

4. THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG HỖ TRỢ NGƯỜI CAO TUỔI TẠI CỘNG ĐỒNG CƯ DÂN VẠN ĐÒ TÁI ĐỊNH CƯ Ở PHƯỜNG HƯƠNG SƠ VÀ PHƯỜNG PHÚ HẬU, THÀNH PHỐ HUẾ

4.1. Nhu cầu hỗ trợ của người cao tuổi vạn đò sông Hương tại hai khu tái định cư Hương Sơ và Phú Hậu

4.2. Nhu cầu hỗ trợ y tế và chăm sóc sức khỏe

4.3. Nhu cầu hỗ trợ việc làm và sinh kế

4.4. Nhu cầu hỗ trợ tham gia các hoạt động xã hội

4.5. Nhu cầu được tư vấn và hỗ trợ về luật pháp, chính sách

4.6. Một số hoạt động hỗ trợ người cao tuổi vạn đò sông Hương tại hai khu tái định cư Hương Sơ và Phú Hậu

4.7. Hoạt động trợ giúp y tế và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi

4.8. Hoạt động hỗ trợ tạo việc làm và sinh kế

4.9. Hỗ trợ tham gia các hoạt động xã hội

4.10. Hoạt động trợ giúp pháp lý

4.11. Hoạt động hỗ trợ giảm nhẹ thiên tai, dịch bệnh

4.12. Hệ thống cung cấp hoạt động hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng

4.13. Các hệ thống hỗ trợ chính thức và phi chính thức

4.14. Đặc điểm chủ thể các hệ thống hỗ trợ chính thức và phi chính thức

4.15. Đánh giá hiệu quả thực hiện và yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động hỗ trợ người cao tuổi vạn đò sông Hương tái định cư tại phường Hương Sơ và Phú Hậu

4.16. Những kết quả đạt được và hạn chế trong thực hiện các hoạt động hỗ trợ người cao tuổi vạn đò sông Hương tái định cư

4.17. Đánh giá một số yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hỗ trợ người cao tuổi vạn đò sông Hương tái định cư

4.18. Tiểu kết chương 4

5. THỰC NGHIỆM MÔ HÌNH HỖ TRỢ NGƯỜI CAO TUỔI TẠI CỘNG ĐỒNG CƯ DÂN VẠN ĐÒ TÁI ĐỊNH CƯ CỦA TỈNH THỪA THIÊN HUẾ

5.1. Cơ sở đề xuất tổ chức thực nghiệm hoạt động công tác xã hội nhóm với người cao tuổi theo mô hình tâm lý - xã hội

5.2. Cơ sở thực tiễn

5.3. Quy trình thực nghiệm

5.4. Chuẩn bị và thành lập nhóm người cao tuổi

5.5. Xây dựng kế hoạch hỗ trợ

5.6. Một số hoạt động can thiệp nhóm

5.7. Kết thúc và lượng giá hoạt động công tác xã hội nhóm

5.8. Đánh giá sự thay đổi của thành viên nhóm trước và sau thực nghiệm mô hình

5.9. Đề xuất giải pháp duy trì và nhân rộng “mô hình tâm lý xã hội sẻ chia”

5.10. Một số lưu ý trong quá trình tổ chức thực nghiệm mô hình

5.11. Đề xuất vai trò chuyên nghiệp của nhân viên công tác xã hội trong mô hình

5.12. Đề xuất biện pháp phát triển mô hình

5.13. Tiểu kết chương 5

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

DANH MỤC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

I. Giới thiệu về người cao tuổi tại cộng đồng tái định cư Vạn Đò

Người cao tuổi (NCT) tại cộng đồng tái định cư Vạn Đò, Thừa Thiên Huế, là một nhóm dân cư đặc biệt, chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ quá trình tái định cư. Họ đã sống nhiều năm trên mặt nước, và việc chuyển đổi sang môi trường sống mới đã tạo ra nhiều thách thức. NCT thường gặp khó khăn trong việc thích nghi với cuộc sống mới, từ việc tiếp cận dịch vụ xã hội đến việc duy trì các mối quan hệ xã hội. Theo nghiên cứu, NCT tại đây cần được hỗ trợ về nhiều mặt, bao gồm chăm sóc sức khỏe, tư vấn pháp lý và các hoạt động xã hội. "Chăm sóc người cao tuổi không chỉ là trách nhiệm của gia đình mà còn là của toàn xã hội".

1.1. Đặc điểm và nhu cầu của người cao tuổi

NCT tại Vạn Đò có những đặc điểm riêng biệt, bao gồm trình độ học vấn thấp và thu nhập không ổn định. Nhu cầu hỗ trợ của họ rất đa dạng, từ chăm sóc sức khỏe đến việc làm và sinh kế. NCT thường cảm thấy cô đơn và thiếu kết nối xã hội, điều này càng làm tăng nhu cầu về các hoạt động hỗ trợ xã hội. "Nhu cầu của người cao tuổi không chỉ dừng lại ở vật chất mà còn ở tinh thần".

II. Thực trạng hoạt động hỗ trợ người cao tuổi tại Vạn Đò

Hoạt động hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng cư dân Vạn Đò hiện nay đang diễn ra dưới nhiều hình thức khác nhau. Các tổ chức chính phủ và phi chính phủ đã triển khai nhiều chương trình nhằm đáp ứng nhu cầu của NCT. Tuy nhiên, thực tế cho thấy rằng không phải tất cả NCT đều được tiếp cận đầy đủ các dịch vụ này. "Chính sách xã hội cần phải được điều chỉnh để phù hợp hơn với nhu cầu thực tế của người cao tuổi". Các hoạt động hỗ trợ như chăm sóc sức khỏe, tư vấn pháp lý và hỗ trợ việc làm vẫn còn nhiều hạn chế.

2.1. Các hoạt động hỗ trợ hiện có

Các hoạt động hỗ trợ hiện có bao gồm chăm sóc sức khỏe, hỗ trợ việc làm và các hoạt động xã hội. Tuy nhiên, sự thiếu hụt về nguồn lực và sự phối hợp giữa các tổ chức vẫn là một vấn đề lớn. "Để hỗ trợ hiệu quả cho người cao tuổi, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các bên liên quan". NCT vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận các dịch vụ này, dẫn đến tình trạng thiếu thốn và cô đơn.

III. Đề xuất mô hình hỗ trợ người cao tuổi

Mô hình hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng cư dân Vạn Đò cần được xây dựng dựa trên nhu cầu thực tế của NCT. Mô hình này nên bao gồm các hoạt động chăm sóc sức khỏe, hỗ trợ tâm lý và các hoạt động xã hội nhằm tăng cường sự kết nối giữa NCT và cộng đồng. "Một mô hình hỗ trợ hiệu quả sẽ giúp người cao tuổi hòa nhập tốt hơn vào cuộc sống mới". Việc áp dụng các lý thuyết như lý thuyết nhu cầu của Maslow có thể giúp xác định các nhu cầu cơ bản của NCT.

3.1. Các giải pháp cụ thể

Các giải pháp cụ thể cho mô hình hỗ trợ bao gồm việc tổ chức các hoạt động giao lưu, tạo cơ hội cho NCT tham gia vào các hoạt động xã hội và cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe định kỳ. "Cần có các chương trình đào tạo cho nhân viên công tác xã hội để họ có thể hỗ trợ NCT một cách hiệu quả nhất". Sự tham gia của cộng đồng cũng rất quan trọng trong việc xây dựng một môi trường hỗ trợ cho NCT.

Luận án tiến sĩ về hoạt động hỗ trợ người cao tuổi tại cộng đồng tái định cư Vạn Đò, Thừa Thiên Huế