I. Tổng quan về luận án tiến sĩ
Luận án tiến sĩ này tập trung vào việc giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại có yếu tố nước ngoài tại Tòa án Việt Nam. Nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn áp dụng, đồng thời đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống pháp lý. Luận án được thực hiện trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, đòi hỏi sự cải cách mạnh mẽ trong lĩnh vực pháp luật thương mại và giải quyết xung đột.
1.1. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích chính của luận án là làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn liên quan đến giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại quốc tế tại Tòa án Việt Nam. Nghiên cứu tập trung vào việc phân tích các quy định pháp luật hiện hành, đánh giá thực tiễn áp dụng, và so sánh với kinh nghiệm quốc tế. Nhiệm vụ cụ thể bao gồm hệ thống hóa lý luận, chỉ ra bất cập, và đề xuất giải pháp hoàn thiện pháp luật.
1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận án là các vấn đề liên quan đến giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại có yếu tố nước ngoài tại Tòa án Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu bao gồm việc xác định thẩm quyền của tòa án và pháp luật áp dụng, tập trung vào tranh chấp phát sinh từ hợp đồng và ngoài hợp đồng. Các vấn đề về thủ tục, quy trình, và thi hành phán quyết không thuộc phạm vi nghiên cứu.
II. Cơ sở lý luận về giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại quốc tế
Luận án đưa ra các khái niệm cơ bản về tranh chấp kinh doanh, thương mại có yếu tố nước ngoài và giải quyết tranh chấp tại Tòa án Việt Nam. Nghiên cứu phân loại tranh chấp và làm rõ các đặc điểm pháp lý, đồng thời đề cập đến các nguyên tắc cơ bản như bảo vệ chủ quyền quốc gia, ưu tiên áp dụng điều ước quốc tế, và tôn trọng quyền tự do thỏa thuận của các bên.
2.1. Khái niệm và phân loại tranh chấp
Tranh chấp kinh doanh, thương mại có yếu tố nước ngoài được định nghĩa là các xung đột phát sinh từ hoạt động kinh doanh, thương mại giữa các bên có quốc tịch khác nhau. Luận án phân loại tranh chấp thành hai nhóm chính: tranh chấp phát sinh từ hợp đồng và tranh chấp phát sinh ngoài hợp đồng. Mỗi loại tranh chấp có đặc điểm và cách thức giải quyết riêng biệt.
2.2. Nguyên tắc giải quyết tranh chấp
Các nguyên tắc cơ bản trong giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại quốc tế bao gồm bảo vệ chủ quyền quốc gia, ưu tiên áp dụng điều ước quốc tế, và tôn trọng quyền tự do thỏa thuận của các bên. Luận án nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cân bằng giữa quyền lợi của các bên tranh chấp và lợi ích quốc gia trong quá trình giải quyết tranh chấp.
III. Thẩm quyền của Tòa án Việt Nam trong giải quyết tranh chấp quốc tế
Luận án phân tích thẩm quyền của Tòa án Việt Nam trong việc giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại có yếu tố nước ngoài. Nghiên cứu tập trung vào thẩm quyền chung và thẩm quyền riêng biệt của tòa án đối với các tranh chấp phát sinh từ hợp đồng và ngoài hợp đồng. Luận án cũng chỉ ra các bất cập trong quy định pháp luật hiện hành và đề xuất hướng hoàn thiện.
3.1. Thẩm quyền đối với tranh chấp phát sinh từ hợp đồng
Tòa án Việt Nam có thẩm quyền giải quyết các tranh chấp kinh doanh, thương mại có yếu tố nước ngoài phát sinh từ hợp đồng khi có thỏa thuận lựa chọn tòa án hoặc khi các bên không có thỏa thuận. Luận án chỉ ra sự thiếu rõ ràng trong quy định về thẩm quyền và đề xuất cần làm rõ các điều kiện xác định thẩm quyền.
3.2. Thẩm quyền đối với tranh chấp phát sinh ngoài hợp đồng
Đối với các tranh chấp kinh doanh, thương mại có yếu tố nước ngoài phát sinh ngoài hợp đồng, Tòa án Việt Nam có thẩm quyền khi có yếu tố liên quan đến lãnh thổ Việt Nam. Luận án nhận định rằng quy định hiện hành còn nhiều bất cập và cần được hoàn thiện để đảm bảo tính minh bạch và công bằng.
IV. Pháp luật áp dụng trong giải quyết tranh chấp quốc tế
Luận án nghiên cứu các quy định về pháp luật áp dụng trong giải quyết tranh chấp kinh doanh, thương mại có yếu tố nước ngoài tại Tòa án Việt Nam. Nghiên cứu tập trung vào việc xác định pháp luật áp dụng khi các bên có thỏa thuận và khi không có thỏa thuận. Luận án cũng đánh giá thực tiễn áp dụng pháp luật nước ngoài và đề xuất các giải pháp hoàn thiện.
4.1. Pháp luật áp dụng khi có thỏa thuận
Khi các bên có thỏa thuận lựa chọn pháp luật áp dụng, Tòa án Việt Nam sẽ áp dụng pháp luật được lựa chọn để giải quyết tranh chấp. Luận án chỉ ra rằng quy định hiện hành cần làm rõ các điều kiện để thỏa thuận lựa chọn pháp luật có hiệu lực.
4.2. Pháp luật áp dụng khi không có thỏa thuận
Trường hợp các bên không có thỏa thuận lựa chọn pháp luật áp dụng, Tòa án Việt Nam sẽ áp dụng pháp luật Việt Nam hoặc pháp luật có mối liên hệ chặt chẽ nhất với tranh chấp. Luận án nhận định rằng quy định này cần được hoàn thiện để đảm bảo tính công bằng và phù hợp với thông lệ quốc tế.
