I. Tổng quan về luận án tiến sĩ
Luận án tiến sĩ này tập trung nghiên cứu vấn đề bảo đảm quyền con người trong thi hành án tù tại Việt Nam. Luận án được thực hiện bởi Nguyễn Thị Thanh Trâm dưới sự hướng dẫn của PGS. Đinh Thị Mai và PGS. Nghiêm Xuân Minh. Mục tiêu chính của luận án là phân tích lý luận và thực tiễn, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả bảo đảm quyền con người trong thi hành án tù.
1.1. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Luận án nhằm làm sáng tỏ các vấn đề lý luận và thực tiễn về bảo đảm quyền con người trong thi hành án tù, đồng thời đề xuất các giải pháp cụ thể. Nhiệm vụ chính bao gồm tổng hợp tình hình nghiên cứu, phân tích quy định pháp luật, đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp hoàn thiện.
1.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là các quy định pháp luật và thực tiễn thi hành án tù tại các trại giam thuộc Bộ Công an. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào giai đoạn từ năm 2010 đến năm 2018, với trọng tâm là các quyền của phạm nhân trong quá trình chấp hành án.
II. Lý luận về bảo đảm quyền con người trong thi hành án tù
Luận án xây dựng hệ thống lý luận về bảo đảm quyền con người trong thi hành án tù, bao gồm khái niệm, nội dung và cơ chế bảo đảm. Các quyền cơ bản của phạm nhân được phân tích dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế và pháp luật Việt Nam.
2.1. Khái niệm quyền con người trong thi hành án tù
Quyền con người trong thi hành án tù được hiểu là các quyền cơ bản mà phạm nhân được hưởng trong quá trình chấp hành án, bao gồm quyền được đối xử nhân đạo, quyền y tế, giáo dục và tái hòa nhập xã hội.
2.2. Cơ chế bảo đảm quyền con người
Cơ chế bảo đảm bao gồm các quy định pháp luật, hệ thống tổ chức và giám sát thực thi. Luận án nhấn mạnh vai trò của hệ thống tư pháp và các cơ quan quản lý trại giam trong việc thực hiện các quyền này.
III. Thực trạng bảo đảm quyền con người trong thi hành án tù tại Việt Nam
Luận án phân tích thực trạng bảo đảm quyền con người trong thi hành án tù tại Việt Nam, chỉ ra những kết quả đạt được và những hạn chế còn tồn tại. Các vấn đề như điều kiện nhà tù, chế độ ăn uống, y tế và giáo dục được đánh giá chi tiết.
3.1. Quy định pháp luật hiện hành
Các quy định pháp luật về bảo đảm quyền con người trong thi hành án tù đã được cải thiện đáng kể, đặc biệt là sau khi Luật Thi hành án hình sự 2019 được ban hành. Tuy nhiên, vẫn còn một số bất cập trong việc thực thi.
3.2. Thực trạng thực thi
Thực tế cho thấy, việc thực hiện các quyền của phạm nhân còn nhiều hạn chế, đặc biệt là ở các trại giam nhỏ. Các vấn đề như thiếu nhân lực, cơ sở vật chất yếu kém và thiếu giám sát đã ảnh hưởng đến chất lượng bảo đảm quyền con người.
IV. Giải pháp bảo đảm quyền con người trong thi hành án tù
Luận án đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả bảo đảm quyền con người trong thi hành án tù, bao gồm hoàn thiện pháp luật, tăng cường giám sát và nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý trại giam.
4.1. Hoàn thiện pháp luật
Cần bổ sung và sửa đổi các quy định pháp luật để phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế về quyền con người. Đặc biệt, cần có các văn bản hướng dẫn chi tiết để thực hiện thống nhất.
4.2. Tăng cường giám sát
Cần thiết lập cơ chế giám sát độc lập để đảm bảo các quyền của phạm nhân được thực hiện đầy đủ. Các tổ chức xã hội và quốc tế cũng cần được khuyến khích tham gia vào quá trình giám sát.
