Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động đấu thầu cung cấp hàng hóa là một trong những lĩnh vực then chốt, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Theo báo cáo của ngành, trong giai đoạn 2017-2019, số lượng dự án đấu thầu tại Việt Nam tăng trưởng trung bình khoảng 10-15% mỗi năm, tạo ra môi trường cạnh tranh gay gắt giữa các nhà thầu. Công ty Cổ phần Đầu tư Insercom, với hơn 14 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực cung cấp thiết bị đào tạo nghề và máy móc thiết bị, đã và đang đối mặt với nhiều thách thức trong công tác tham dự thầu, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng trúng thầu và sự phát triển bền vững của công ty.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung phân tích thực trạng công tác tham dự thầu cung cấp hàng hóa của Công ty Insercom trong giai đoạn 2017-2019, đánh giá năng lực tài chính, nhân sự, kinh nghiệm và quy trình tổ chức đấu thầu. Trên cơ sở đó, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác đấu thầu, tăng tỷ lệ trúng thầu và cải thiện vị thế cạnh tranh của công ty trên thị trường. Phạm vi nghiên cứu giới hạn tại Công ty Cổ phần Đầu tư Insercom, tập trung vào các hoạt động đấu thầu mua sắm hàng hóa trong giai đoạn ba năm vừa qua.

Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hỗ trợ doanh nghiệp hoàn thiện quy trình đấu thầu, nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế địa phương và quốc gia thông qua việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư và giảm thiểu thất thoát trong hoạt động mua sắm công.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai khung lý thuyết chính: Lý thuyết quản trị dự án và Lý thuyết quản lý chuỗi cung ứng. Lý thuyết quản trị dự án giúp phân tích quy trình tổ chức và quản lý các hoạt động đấu thầu, từ khâu chuẩn bị hồ sơ đến ký kết hợp đồng và giám sát thực hiện. Lý thuyết quản lý chuỗi cung ứng tập trung vào việc đánh giá năng lực cung ứng hàng hóa, bao gồm năng lực tài chính, nhân lực, máy móc thiết bị và khả năng đáp ứng yêu cầu kỹ thuật.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm:

  • Đấu thầu rộng rãi, hạn chế và chỉ định thầu: Các hình thức lựa chọn nhà thầu theo quy định pháp luật.
  • Hồ sơ dự thầu (HSDT): Bao gồm hồ sơ pháp lý, năng lực tài chính, kinh nghiệm, giải pháp kỹ thuật và đề xuất tài chính.
  • Năng lực tài chính: Đánh giá dựa trên các chỉ tiêu như doanh thu, lợi nhuận, vốn chủ sở hữu và hệ số thanh toán ngắn hạn.
  • Năng lực nhân sự: Bao gồm số lượng, trình độ, kinh nghiệm và cơ cấu tổ chức của đội ngũ lao động.
  • Quy trình lập hồ sơ dự thầu: Các bước từ tiếp nhận thông tin, nghiên cứu hồ sơ mời thầu, lập và phê duyệt hồ sơ dự thầu đến nộp hồ sơ và nhận kết quả.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính. Dữ liệu chính được thu thập từ báo cáo tài chính, hồ sơ dự thầu, báo cáo hoạt động kinh doanh và các tài liệu nội bộ của Công ty Insercom trong giai đoạn 2017-2019. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các dự án đấu thầu mà công ty đã tham gia trong ba năm này, với tổng số dự án tham gia là 225 dự án.

Phương pháp chọn mẫu là phương pháp toàn bộ mẫu (census) nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác trong phân tích. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng các công cụ thống kê mô tả, so sánh tỷ lệ phần trăm tăng trưởng, và phân tích SWOT để đánh giá điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong công tác đấu thầu của công ty.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2020 đến tháng 12/2020, bao gồm các giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích, đánh giá và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng số lượng và tỷ lệ trúng thầu: Trong giai đoạn 2017-2019, tổng số dự án tham gia đấu thầu của Công ty Insercom tăng từ 57 lên 88 dự án, tương đương tăng 54,39%. Tỷ lệ trúng thầu cũng tăng từ 43,86% năm 2017 lên 54,55% năm 2019, cho thấy hiệu quả công tác đấu thầu được cải thiện rõ rệt.

  2. Năng lực tài chính ổn định và phát triển: Doanh thu bán hàng tăng từ 65,950 triệu đồng năm 2018 lên 84,350 triệu đồng năm 2019, tương đương tăng 28,93%. Lợi nhuận sau thuế tăng 53,24% trong cùng kỳ, đạt 2,458 triệu đồng năm 2019. Hệ số thanh toán ngắn hạn tăng từ 2,32 lên 2,52 lần, cho thấy khả năng thanh toán nợ ngắn hạn được cải thiện.

  3. Nguồn nhân lực phát triển cả về số lượng và chất lượng: Tổng số lao động tăng từ 92 người năm 2017 lên 118 người năm 2019, trong đó lao động nữ tăng 62,5%. Lao động có trình độ đại học và sau đại học tăng 10,5% trong giai đoạn này, góp phần nâng cao năng lực chuyên môn và hiệu quả công việc.

  4. Quy trình lập hồ sơ dự thầu được tổ chức chặt chẽ: Công ty đã xây dựng quy trình gồm 9 bước từ thu thập thông tin đến ký kết hợp đồng, với sự phân công rõ ràng giữa các phòng ban. Tỷ lệ hồ sơ dự thầu được phê duyệt và nộp đúng hạn đạt trên 95%, góp phần nâng cao tỷ lệ trúng thầu.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của sự cải thiện trong công tác đấu thầu là do công ty đã chú trọng nâng cao năng lực tài chính, mở rộng nguồn nhân lực có trình độ cao và hoàn thiện quy trình tổ chức đấu thầu. So với một số đối thủ trên địa bàn, Insercom có lợi thế về kinh nghiệm lâu năm (14 năm) và danh mục hàng hóa đa dạng, giúp công ty đáp ứng tốt các yêu cầu kỹ thuật và tài chính của chủ đầu tư.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng dự án tham gia và tỷ lệ trúng thầu qua các năm, bảng so sánh các chỉ tiêu tài chính và biểu đồ cơ cấu nguồn nhân lực theo trình độ và giới tính. So sánh với các nghiên cứu trong ngành cho thấy, việc duy trì tỷ lệ trúng thầu trên 50% là kết quả tích cực, phản ánh sự cạnh tranh hiệu quả trong môi trường đấu thầu ngày càng khốc liệt.

Tuy nhiên, công ty vẫn còn tồn tại một số hạn chế như chi phí quản lý kinh doanh tăng nhanh (tăng 29,23% năm 2019 so với 2018), và cơ cấu trình độ nhân sự chưa đồng đều, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác thi công và quản lý dự án.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng hồ sơ dự thầu: Tăng cường đào tạo chuyên sâu cho đội ngũ lập hồ sơ dự thầu về kỹ thuật và tài chính, áp dụng công nghệ thông tin để chuẩn hóa và rút ngắn thời gian lập hồ sơ. Mục tiêu đạt tỷ lệ hồ sơ được phê duyệt trên 98% trong vòng 12 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Phòng Kế hoạch - Kỹ thuật phối hợp Phòng Tài chính - Kế toán.

  2. Tăng cường năng lực tài chính: Đẩy mạnh huy động vốn ngắn hạn và dài hạn, tối ưu hóa quản lý dòng tiền để giảm chi phí tài chính. Mục tiêu tăng vốn lưu động lên 15% trong 2 năm tới nhằm đảm bảo khả năng ứng vốn cho các dự án lớn. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc và Phòng Tài chính - Kế toán.

  3. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Xây dựng chương trình đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng quản lý dự án và kỹ thuật thi công cho cán bộ chủ chốt và công nhân. Mục tiêu tăng tỷ lệ lao động có trình độ đại học và sau đại học lên 25% trong 3 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng Nhân sự phối hợp Phòng Kế hoạch - Kỹ thuật.

  4. Mở rộng quan hệ liên danh, liên kết: Thiết lập các liên minh chiến lược với các nhà thầu có năng lực bổ trợ để tăng sức cạnh tranh trong các gói thầu quy mô lớn và phức tạp. Mục tiêu ký kết ít nhất 3 hợp tác liên danh trong vòng 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc và Phòng Dự án.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Công ty Insercom: Nhận diện điểm mạnh, điểm yếu trong công tác đấu thầu, từ đó xây dựng chiến lược phát triển phù hợp và nâng cao hiệu quả hoạt động.

  2. Các phòng ban chuyên trách đấu thầu và kế hoạch kỹ thuật: Áp dụng các quy trình và giải pháp đề xuất để cải thiện chất lượng hồ sơ dự thầu, nâng cao tỷ lệ trúng thầu.

  3. Các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực cung cấp hàng hóa và dịch vụ: Tham khảo mô hình tổ chức, quy trình và kinh nghiệm quản lý đấu thầu để áp dụng vào thực tiễn, nâng cao năng lực cạnh tranh.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, quản lý dự án: Tài liệu tham khảo hữu ích về phương pháp nghiên cứu, phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp trong lĩnh vực đấu thầu mua sắm hàng hóa.

Câu hỏi thường gặp

  1. Công tác tham dự thầu có ảnh hưởng thế nào đến sự phát triển của công ty?
    Công tác tham dự thầu quyết định khả năng trúng thầu, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu và lợi nhuận của công ty. Ví dụ, tỷ lệ trúng thầu tăng 10% có thể giúp công ty tăng doanh thu hàng năm lên khoảng 15-20%.

  2. Năng lực tài chính được đánh giá qua những chỉ tiêu nào?
    Các chỉ tiêu chính gồm doanh thu, lợi nhuận sau thuế, vốn chủ sở hữu, hệ số thanh toán ngắn hạn và hệ số nợ. Ví dụ, hệ số thanh toán ngắn hạn của Insercom tăng từ 2,32 lên 2,52 cho thấy khả năng thanh toán nợ ngắn hạn được cải thiện.

  3. Quy trình lập hồ sơ dự thầu gồm những bước nào?
    Quy trình gồm 9 bước: thu thập thông tin, đăng ký dự thầu, nghiên cứu hồ sơ, lập hồ sơ dự thầu, đánh giá khả năng dự thầu, phê duyệt hồ sơ, hoàn thiện và nộp hồ sơ, tham gia đấu thầu, nhận kết quả và ký kết hợp đồng.

  4. Làm thế nào để nâng cao tỷ lệ trúng thầu?
    Cần nâng cao chất lượng hồ sơ dự thầu, đảm bảo năng lực tài chính, nhân sự và kỹ thuật, đồng thời xây dựng mối quan hệ liên danh, liên kết chiến lược. Ví dụ, Insercom đã tăng tỷ lệ trúng thầu từ 43,86% lên 54,55% nhờ cải tiến quy trình và nâng cao năng lực.

  5. Vai trò của nguồn nhân lực trong công tác đấu thầu là gì?
    Nguồn nhân lực có trình độ và kinh nghiệm giúp lập hồ sơ dự thầu chính xác, quản lý dự án hiệu quả và thi công đúng tiến độ, từ đó nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh của công ty.

Kết luận

  • Công ty Cổ phần Đầu tư Insercom đã có sự phát triển tích cực trong công tác tham dự thầu cung cấp hàng hóa giai đoạn 2017-2019 với tỷ lệ trúng thầu tăng đều qua các năm.
  • Năng lực tài chính và nguồn nhân lực của công ty được cải thiện rõ rệt, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động đấu thầu.
  • Quy trình tổ chức lập hồ sơ dự thầu được xây dựng chặt chẽ, phân công rõ ràng giữa các phòng ban, đảm bảo chất lượng và tiến độ.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào nâng cao chất lượng hồ sơ, tăng cường năng lực tài chính, phát triển nguồn nhân lực và mở rộng quan hệ liên danh, liên kết.
  • Nghiên cứu đề xuất các bước tiếp theo trong vòng 1-3 năm nhằm thực hiện các giải pháp, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp cùng ngành tham khảo để nâng cao năng lực cạnh tranh.

Call-to-action: Ban lãnh đạo và các phòng ban liên quan của Công ty Insercom nên nhanh chóng triển khai các giải pháp đề xuất nhằm duy trì và phát huy lợi thế cạnh tranh trong môi trường đấu thầu ngày càng khốc liệt.