Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh ngành giấy Việt Nam phát triển mạnh mẽ, việc lập kế hoạch sản xuất theo đơn hàng trở thành yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả sản xuất và cạnh tranh trên thị trường. Công ty Cổ phần Giấy Sài Gòn Miền Trung, thành lập năm 2005, với năng lực sản xuất giấy xeo cuộn đạt khoảng 70 tấn/ngày, đang đối mặt với nhiều thách thức như cạnh tranh gay gắt, công nghệ tiên tiến của đối thủ và các vấn đề trong công tác lập kế hoạch sản xuất. Từ năm 2014 đến 2016, tốc độ tăng trưởng doanh thu của công ty có sự biến động, năm 2015 giảm 4,7% nhưng năm 2016 tăng 8,5%, trong khi lợi nhuận sau thuế cũng có xu hướng giảm nhẹ. Những khó khăn này xuất phát từ việc chưa có kế hoạch sản xuất bài bản, dẫn đến lãng phí năng lực, giao hàng chậm trễ và tồn kho lớn gây tốn kém chi phí.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc phân tích thực trạng công tác lập kế hoạch sản xuất theo đơn hàng tại công ty, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất sản phẩm giấy xeo cuộn trong giai đoạn 2017-2020. Phạm vi nghiên cứu bao gồm dữ liệu từ năm 2014 đến 2016, tập trung tại trụ sở công ty ở Khu công nghiệp Điện Nam - Điện Ngọc, Quảng Nam. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện năng lực quản trị sản xuất, giảm chi phí tồn kho và nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng, góp phần tăng trưởng bền vững cho công ty trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị sản xuất và hoạch định sản xuất hiện đại, trong đó có:

  • Lý thuyết quản trị sản xuất: Nhấn mạnh vai trò của quản trị sản xuất trong việc thiết kế, hoạch định, tổ chức và kiểm soát hệ thống sản xuất nhằm tối ưu hóa nguồn lực và đáp ứng nhu cầu khách hàng.
  • Mô hình hoạch định tổng hợp (Aggregate Planning): Là kế hoạch trung hạn từ 12-18 tháng, nhằm cân bằng cung cầu, tối thiểu hóa chi phí tồn kho và chi phí sản xuất, đồng thời đảm bảo sử dụng hiệu quả công suất.
  • Khái niệm lập kế hoạch sản xuất theo đơn hàng (Make-to-Order Production Planning): Tập trung vào việc sản xuất dựa trên đơn đặt hàng cụ thể của khách hàng, giúp giảm tồn kho và tăng tính linh hoạt.
  • Các khái niệm chính bao gồm: năng lực sản xuất (công suất thiết kế, công suất thực tế), dự báo nhu cầu sản xuất, hoạch định nhu cầu nguyên vật liệu (MRP), điều độ sản xuất và các chiến lược hoạch định tổng hợp như thay đổi tồn kho, thay đổi nhân lực, hợp đồng phụ, và tác động đến cầu.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính, báo cáo sản xuất, quản lý chất lượng của công ty giai đoạn 2014-2016; phỏng vấn chuyên gia trong lĩnh vực lập kế hoạch sản xuất và quản trị doanh nghiệp.
  • Phương pháp phân tích: Thống kê mô tả, phân tích SWOT, so sánh các chỉ số công suất, tồn kho, năng lực lao động và thiết bị; áp dụng các mô hình hoạch định tổng hợp và lập kế hoạch sản xuất theo đơn hàng.
  • Cỡ mẫu: Dữ liệu toàn bộ hoạt động sản xuất của công ty trong 3 năm, phỏng vấn 3 chuyên gia quản lý sản xuất.
  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu từ 2014-2016, đề xuất giải pháp và kế hoạch áp dụng cho giai đoạn 2017-2020.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả sử dụng công suất máy móc: Công suất thiết kế của dây chuyền sản xuất giấy xeo cuộn là khoảng 70 tấn/ngày, tuy nhiên hệ số sử dụng công suất trong giai đoạn 2014-2016 chỉ đạt trung bình khoảng 75-80%, cho thấy còn tồn tại lãng phí năng lực sản xuất.
  2. Tồn kho nguyên vật liệu và thành phẩm: Tồn kho nguyên vật liệu năm 2015-2016 duy trì ở mức cao, gây ra chi phí bảo quản và vốn lưu động lớn. Tồn kho sản phẩm thành phẩm cũng kéo dài thời gian lưu kho, ảnh hưởng đến chi phí kho bãi.
  3. Tốc độ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận không ổn định: Doanh thu tăng trưởng 8,5% năm 2016 sau khi giảm 4,7% năm 2015; lợi nhuận sau thuế có xu hướng giảm nhẹ, phản ánh sự chưa ổn định trong hoạt động sản xuất và kinh doanh.
  4. Nguồn nhân lực và trình độ chuyên môn: Tổng số lao động năm 2016 là 156 người, trong đó lao động nam chiếm 82%, trình độ đại học và cao đẳng chiếm khoảng 43%, cho thấy công ty có đội ngũ lao động tương đối đáp ứng yêu cầu sản xuất nhưng cần nâng cao trình độ chuyên môn để thích ứng với công nghệ hiện đại.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các vấn đề trên là do công tác lập kế hoạch sản xuất chưa bài bản và thiếu sự phối hợp đồng bộ giữa các bộ phận. Việc dự báo nhu cầu khách hàng chưa chính xác dẫn đến năng lực sản xuất không được khai thác tối ưu, gây ra tình trạng tồn kho lớn và giao hàng chậm trễ. So với các nghiên cứu trong ngành sản xuất theo đơn hàng, việc áp dụng các mô hình hoạch định tổng hợp và MRP có thể giúp công ty cải thiện hiệu quả sản xuất. Ví dụ, việc sử dụng phần mềm lập kế hoạch sản xuất như PMS Plus có thể hỗ trợ điều độ sản xuất và giảm thiểu thời gian chờ đợi.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ hệ số sử dụng công suất theo năm, bảng tồn kho nguyên vật liệu và sản phẩm thành phẩm, cũng như biểu đồ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận để minh họa xu hướng và các điểm cần cải thiện. Kết quả nghiên cứu cho thấy việc hoàn thiện công tác lập kế hoạch sản xuất theo đơn hàng sẽ giúp công ty giảm chi phí tồn kho, nâng cao năng suất lao động và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng hệ thống dự báo nhu cầu chính xác hơn: Áp dụng các phương pháp dự báo định lượng kết hợp với phân tích thị trường để nâng cao độ chính xác dự báo, giảm thiểu sai số trong lập kế hoạch sản xuất. Thời gian thực hiện: 2017-2018; Chủ thể: Phòng Kế hoạch và Kinh doanh.
  2. Hoạch định năng lực sản xuất linh hoạt: Điều chỉnh công suất máy móc và nhân lực theo nhu cầu thực tế, kết hợp sử dụng lao động bán thời gian và hợp đồng phụ để giảm chi phí và tăng tính linh hoạt. Thời gian: 2017-2019; Chủ thể: Ban Giám đốc và Phòng Nhân sự.
  3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong lập kế hoạch và điều độ sản xuất: Triển khai phần mềm quản lý sản xuất (PMS Plus) để tự động hóa quy trình lập kế hoạch, theo dõi tiến độ và điều chỉnh kịp thời. Thời gian: 2017-2018; Chủ thể: Phòng Công nghệ và Kế hoạch.
  4. Tối ưu hóa quản lý tồn kho nguyên vật liệu và thành phẩm: Áp dụng phương pháp MRP để lập kế hoạch nguyên vật liệu chính xác, giảm tồn kho và chi phí bảo quản. Thời gian: 2017-2020; Chủ thể: Phòng Kho và Sản xuất.
  5. Nâng cao trình độ và kỹ năng cho đội ngũ lao động: Tổ chức đào tạo chuyên môn, kỹ thuật cho công nhân và cán bộ quản lý nhằm đáp ứng yêu cầu công nghệ hiện đại và nâng cao năng suất. Thời gian: liên tục từ 2017; Chủ thể: Phòng Nhân sự và Đào tạo.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý sản xuất các doanh nghiệp ngành giấy và bao bì: Giúp hiểu rõ về quy trình lập kế hoạch sản xuất theo đơn hàng, từ đó áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất.
  2. Chuyên viên lập kế hoạch và điều độ sản xuất: Cung cấp kiến thức về các phương pháp dự báo, hoạch định năng lực và quản lý tồn kho, hỗ trợ công tác lập kế hoạch chính xác và hiệu quả.
  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị Kinh doanh, Quản trị Sản xuất: Là tài liệu tham khảo thực tiễn về ứng dụng lý thuyết quản trị sản xuất trong doanh nghiệp Việt Nam.
  4. Các nhà tư vấn quản lý và công nghệ thông tin: Tham khảo để phát triển các giải pháp phần mềm quản lý sản xuất phù hợp với đặc thù ngành giấy và sản xuất theo đơn hàng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Lập kế hoạch sản xuất theo đơn hàng có ưu điểm gì so với sản xuất để dự trữ?
    Lập kế hoạch theo đơn hàng giúp giảm tồn kho, giảm chi phí bảo quản và tăng tính linh hoạt đáp ứng nhu cầu khách hàng chính xác hơn. Ví dụ, công ty giấy có thể sản xuất đúng số lượng theo đơn đặt hàng, tránh dư thừa sản phẩm không bán được.

  2. Phương pháp dự báo nhu cầu nào phù hợp cho ngành giấy?
    Phương pháp dự báo định lượng dựa trên chuỗi thời gian kết hợp với phân tích thị trường được đánh giá hiệu quả, giúp dự báo chính xác nhu cầu sản phẩm giấy trong các giai đoạn khác nhau.

  3. Làm thế nào để tối ưu hóa công suất máy móc trong sản xuất giấy?
    Cần điều chỉnh kế hoạch sản xuất linh hoạt theo nhu cầu, sử dụng các chiến lược như làm thêm giờ, hợp đồng phụ và phân bổ công việc hợp lý để nâng cao hệ số sử dụng công suất.

  4. Tại sao tồn kho nguyên vật liệu lại ảnh hưởng lớn đến chi phí sản xuất?
    Tồn kho lớn gây ra chi phí bảo quản, hao hụt và vốn lưu động bị chiếm dụng, làm tăng tổng chi phí sản xuất và giảm hiệu quả tài chính của doanh nghiệp.

  5. Công nghệ thông tin hỗ trợ như thế nào trong lập kế hoạch sản xuất?
    Phần mềm quản lý sản xuất giúp tự động hóa quy trình lập kế hoạch, theo dõi tiến độ, điều chỉnh kịp thời và giảm thiểu sai sót, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và sản xuất.

Kết luận

  • Lập kế hoạch sản xuất theo đơn hàng là giải pháp thiết yếu giúp Công ty Cổ phần Giấy Sài Gòn Miền Trung nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm tồn kho và tăng khả năng cạnh tranh.
  • Nghiên cứu đã phân tích thực trạng công tác lập kế hoạch sản xuất giai đoạn 2014-2016, chỉ ra các điểm yếu như sử dụng công suất chưa tối ưu, tồn kho lớn và dự báo nhu cầu chưa chính xác.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể bao gồm nâng cao dự báo nhu cầu, hoạch định năng lực linh hoạt, ứng dụng công nghệ thông tin và đào tạo nhân lực.
  • Kế hoạch áp dụng các giải pháp trong giai đoạn 2017-2020 nhằm cải thiện hiệu quả sản xuất và phát triển bền vững.
  • Khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất theo đơn hàng tham khảo và áp dụng mô hình quản trị sản xuất phù hợp để nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường.

Hãy bắt đầu triển khai các giải pháp lập kế hoạch sản xuất theo đơn hàng ngay hôm nay để tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao hiệu quả kinh doanh!