Kiểm Soát Hành Vi Lạm Dụng Thị Trường Tại Việt Nam: Nghiên Cứu Luận Án Tiến Sĩ

LỜI CAM ĐOAN

1. MỞ ĐẦU

2. PHẦN TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU

3. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÁP LUẬT KIỂM SOÁT HÀNH VI LẠM DỤNG VỊ TRÍ THỐNG LĨNH THỊ TRƯỜNG

3.1. Kiếm soát hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường

3.2. Khái niệm, đặc điểm hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường

3.3. Khái niệm, đặc điểm và mục đích của kiểm soát hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường

3.4. Các công cụ kiểm soát hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường

4. PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT HÀNH VI LẠM DỤNG VỊ TRÍ THỐNG LĨNH THỊ TRƯỜNG

4.1. Khái niệm pháp luật về kiểm soát hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường

4.2. Mục tiêu kiểm soát hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường của pháp luật cạnh tranh

4.3. Các cách tiếp cận về kiểm soát hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường

4.4. Cấu trúc pháp luật về kiểm soát hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường

4.5. Mô hình kiểm soát hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường theo pháp luật cạnh tranh các nước

4.5.1. Kinh nghiệm của EU

4.5.2. Kinh nghiệm của Hoa Kỳ

4.5.3. Kinh nghiệm của Nhật Bản

5. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT HÀNH VI LẠM DỤNG VỊ TRÍ THỐNG LĨNH THỊ TRƯỜNG VÀ THỰC TIỄN THI HÀNH TẠI VIỆT NAM

5.1. Thực trạng pháp luật Việt Nam về kiểm soát hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường

5.2. Quy định về nhận diện doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường

5.3. Quy định về xác định hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường

5.4. Quy định về thẩm quyền, trình tự, thủ tục xử lý hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường

5.5. Hậu quả pháp lý của hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường

5.6. Thực trạng lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường và thực tiễn thi hành pháp luật về kiểm soát hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường

5.6.1. Thực trạng lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường để hạn chế cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam

5.6.2. Thực tiễn thi hành pháp luật về kiểm soát hành vi lạm dụng của doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường ở Việt Nam

5.7. Nguyên nhân của những bất cập, hạn chế trong việc thi hành pháp luật về kiểm soát hành vi lạm dụng của doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường

6. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT CẠNH TRANH VỀ KIỂM SOÁT HÀNH VI LẠM DỤNG VỊ TRÍ THỐNG LĨNH THỊ TRƯỜNG Ở VIỆT NAM

6.1. Phương hướng hoàn thiện

6.1.1. Đáp ứng các yêu cầu trong xu thế hội nhập kinh tế, thích ứng với môi trường kinh doanh toàn cầu và phù hợp với các cam kết quốc tế

6.1.2. Duy trì và bảo vệ môi trường cạnh tranh bình đẳng, hiệu quả nhưng không cản trở mục tiêu đổi mới và tăng trưởng của mỗi doanh nghiệp

6.1.3. Thể hiện rõ hơn yêu cầu về kết hợp chặt chẽ giữa tư duy kinh tế và tư duy pháp lý

6.1.4. Xác định rõ mối liên hệ giữa Luật cạnh tranh và các Luật chuyên ngành, đảm bảo chính sách điều tiết ngành trong những lĩnh vực nhất định

6.2. Giải pháp hoàn thiện quy định của pháp luật về kiểm soát hành vi lạm dụng của doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường của Việt Nam

6.2.1. Hiện đại hóa phương pháp tiếp cận trong việc xây dựng các quy định về kiểm soát hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường

6.2.2. Hoàn thiện quy định về xác định thị trường liên quan

6.2.3. Hoàn thiện quy định về xác định vị trí thống lĩnh thị trường

6.2.4. Hoàn thiện quy định về xác định hành vi lạm dụng

6.2.5. Hoàn thiện quy định về các biện pháp xử lý hành vi lạm dụng

6.2.6. Hoàn thiện quy định về cơ chế thực thi

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về kiểm soát hành vi lạm dụng thị trường

Kiểm soát hành vi lạm dụng thị trường là một vấn đề quan trọng trong pháp luật cạnh tranh tại Việt Nam. Kiểm soát hành vi này nhằm ngăn chặn các doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường lạm dụng quyền lực của mình để gây thiệt hại cho người tiêu dùng và làm méo mó thị trường. Các hành vi lạm dụng này có thể bao gồm việc áp đặt giá cả không hợp lý, hạn chế sản xuất hoặc phân phối hàng hóa. Để thực hiện nghiên cứu thị trường, cần có các công cụ pháp lý hiệu quả nhằm bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và duy trì sự cạnh tranh lành mạnh. Theo đó, chính sách kinh tế và quản lý thị trường cần được điều chỉnh để phù hợp với thực tiễn và yêu cầu phát triển kinh tế. Việc áp dụng các quy định pháp luật hiện hành về kiểm soát hành vi lạm dụng cần được xem xét và cải thiện để đảm bảo tính hiệu quả trong thực tiễn.

1.1. Khái niệm và đặc điểm hành vi lạm dụng

Hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường được định nghĩa là các hành vi của doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh nhằm khai thác quyền lực thị trường để thu lợi bất chính. Đặc điểm của hành vi này bao gồm việc sử dụng quyền lực để áp đặt các điều kiện không công bằng cho người tiêu dùng và đối thủ cạnh tranh. Các hành vi này không chỉ gây thiệt hại cho người tiêu dùng mà còn làm giảm động lực cạnh tranh trong nền kinh tế. Việc nhận diện và xử lý các hành vi này là một thách thức lớn đối với các cơ quan quản lý nhà nước. Do đó, cần có các quy định pháp lý rõ ràng và cụ thể để xác định hành vi lạm dụng và các biện pháp xử lý thích hợp.

1.2. Các công cụ kiểm soát hành vi lạm dụng

Để kiểm soát hành vi lạm dụng, pháp luật cạnh tranh Việt Nam đã đưa ra nhiều công cụ khác nhau. Các công cụ này bao gồm việc xác định rõ ràng các hành vi bị cấm, quy định về thẩm quyền xử lý và các biện pháp chế tài đối với hành vi lạm dụng. Pháp luật Việt Nam hiện hành đã có những quy định cụ thể về việc nhận diện doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường và các hành vi lạm dụng. Tuy nhiên, việc thực thi các quy định này vẫn còn nhiều hạn chế. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và doanh nghiệp để đảm bảo việc thực thi hiệu quả các quy định pháp luật.

II. Thực trạng pháp luật về kiểm soát hành vi lạm dụng

Thực trạng pháp luật về kiểm soát hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường tại Việt Nam hiện nay cho thấy nhiều bất cập. Mặc dù Luật cạnh tranh 2018 đã có nhiều sửa đổi tích cực, nhưng việc áp dụng các quy định này trong thực tiễn vẫn gặp khó khăn. Các cơ quan chức năng như Cục Quản lý Cạnh tranh đã thụ lý một số vụ việc, nhưng số lượng vụ việc được xử lý còn hạn chế. Điều này cho thấy sự cần thiết phải cải thiện quy trình và thủ tục xử lý các hành vi lạm dụng. Hơn nữa, việc nhận diện doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường cũng cần được làm rõ hơn để tránh những hiểu lầm và khó khăn trong việc áp dụng pháp luật.

2.1. Quy định về nhận diện doanh nghiệp

Quy định về nhận diện doanh nghiệp có vị trí thống lĩnh thị trường là một trong những vấn đề quan trọng trong pháp luật cạnh tranh. Các tiêu chí để xác định vị trí thống lĩnh cần được quy định rõ ràng và cụ thể. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc áp dụng các tiêu chí này còn nhiều khó khăn. Các doanh nghiệp thường có xu hướng lách luật để duy trì vị thế của mình. Do đó, cần có các biện pháp mạnh mẽ hơn để đảm bảo việc nhận diện và xử lý các hành vi lạm dụng một cách hiệu quả.

2.2. Thực tiễn thi hành pháp luật

Thực tiễn thi hành pháp luật về kiểm soát hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường tại Việt Nam cho thấy nhiều hạn chế. Các vụ việc lạm dụng thường không được phát hiện kịp thời, dẫn đến việc người tiêu dùng và các doanh nghiệp khác bị thiệt hại. Hơn nữa, sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong việc xử lý các vụ việc lạm dụng còn yếu. Cần có sự cải cách trong quy trình xử lý và tăng cường năng lực cho các cơ quan quản lý để đảm bảo việc thực thi pháp luật hiệu quả hơn.

III. Giải pháp hoàn thiện pháp luật cạnh tranh

Để hoàn thiện pháp luật cạnh tranh về kiểm soát hành vi lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường, cần có những giải pháp cụ thể. Trước hết, cần nâng cao nhận thức của các doanh nghiệp về pháp luật cạnh tranh và các hành vi bị cấm. Đồng thời, cần cải thiện quy trình và thủ tục xử lý các vụ việc lạm dụng để đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Việc xây dựng các quy định pháp lý rõ ràng và cụ thể sẽ giúp các doanh nghiệp dễ dàng nhận diện và tuân thủ pháp luật. Hơn nữa, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và doanh nghiệp để đảm bảo việc thực thi pháp luật hiệu quả.

3.1. Nâng cao nhận thức về pháp luật

Nâng cao nhận thức về pháp luật cạnh tranh là một trong những giải pháp quan trọng để kiểm soát hành vi lạm dụng. Các doanh nghiệp cần được đào tạo và hướng dẫn về các quy định pháp luật liên quan đến kiểm soát hành vi lạm dụng. Việc tổ chức các hội thảo, khóa đào tạo sẽ giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong việc tuân thủ pháp luật.

3.2. Cải thiện quy trình xử lý

Cải thiện quy trình xử lý các vụ việc lạm dụng là cần thiết để đảm bảo tính hiệu quả trong thực thi pháp luật. Cần xây dựng một quy trình rõ ràng, minh bạch và công bằng để các doanh nghiệp có thể dễ dàng tiếp cận và thực hiện. Hơn nữa, cần tăng cường năng lực cho các cơ quan chức năng để họ có thể xử lý các vụ việc một cách nhanh chóng và hiệu quả.

Luận Án Tiến Sĩ Về Kiểm Soát Hành Vi Lạm Dụng Vị Trí Thống Lĩnh Thị Trường Theo Pháp Luật Cạnh Tranh Ở Việt Nam