Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh xã hội hiện đại, tiếng Anh ngày càng trở nên thiết yếu trong nhiều lĩnh vực quan trọng. Việc học tiếng Anh không chỉ dừng lại ở kỹ năng nghe, nói, đọc mà kỹ năng viết cũng đóng vai trò then chốt trong việc giao tiếp và thể hiện ý tưởng. Tuy nhiên, kỹ năng viết tiếng Anh được đánh giá là một trong những kỹ năng khó khăn nhất đối với người học, đặc biệt là đối với sinh viên không chuyên ngành tiếng Anh tại các trường đại học Việt Nam. Tại Trường Đại học Nội vụ Hà Nội (cơ sở phía Nam), sinh viên năm nhất không chuyên ngành tiếng Anh phải đạt chứng chỉ tiếng Anh B1 hoặc B2 theo Khung tham chiếu chung châu Âu (CEFR), trong đó kỹ năng viết bài luận học thuật là phần bắt buộc. Qua quan sát thực tế, nhiều sinh viên gặp khó khăn trong việc tổ chức ý tưởng, sử dụng ngữ pháp và từ vựng, cũng như thiếu tự tin khi thực hiện các bài viết. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu xác định các yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng viết của sinh viên năm nhất không chuyên ngành tiếng Anh tại trường, đồng thời so sánh nhận thức giữa giảng viên và sinh viên về các yếu tố này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào sinh viên năm nhất tại cơ sở phía Nam của trường trong năm học 2019-2020, với tổng số 80 sinh viên và 5 giảng viên tham gia khảo sát. Kết quả nghiên cứu dự kiến sẽ góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập kỹ năng viết tiếng Anh, đồng thời cung cấp cơ sở dữ liệu cho các giải pháp cải thiện kỹ năng viết trong môi trường giáo dục đại học.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên bốn nhóm yếu tố chính ảnh hưởng đến kỹ năng viết tiếng Anh của người học: (1) Yếu tố tâm lý, bao gồm động lực, sự tự tin và cảm xúc khi viết; (2) Yếu tố ngôn ngữ, gồm kiến thức ngữ pháp, vốn từ vựng, thói quen đọc và thực hành viết; (3) Yếu tố sư phạm, liên quan đến chiến lược giảng dạy và phản hồi của giáo viên; (4) Yếu tố văn hóa xã hội, bao gồm kinh nghiệm học tập trước đây, ảnh hưởng của môi trường học tập, loại bài viết và văn hóa ngôn ngữ mẹ đẻ (L1). Các lý thuyết về quá trình viết (process approach), phương pháp tiếp cận thể loại (genre approach) và các mô hình phát triển kỹ năng viết được sử dụng để phân tích sâu sắc các khía cạnh của kỹ năng viết và các khó khăn mà người học gặp phải.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng thiết kế phương pháp hỗn hợp (mixed-method) kết hợp thu thập và phân tích dữ liệu định lượng và định tính nhằm tăng độ tin cậy và tính toàn diện của kết quả. Dữ liệu định lượng được thu thập qua bảng câu hỏi Likert 5 mức độ với 80 sinh viên năm nhất không chuyên ngành tiếng Anh, tập trung vào các yếu tố tâm lý, ngôn ngữ, sư phạm và văn hóa xã hội ảnh hưởng đến kỹ năng viết. Dữ liệu định tính được thu thập qua phỏng vấn bán cấu trúc với 5 giảng viên và 5 sinh viên tình nguyện, nhằm làm rõ hơn các quan điểm và nhận thức về các yếu tố ảnh hưởng. Mẫu nghiên cứu được chọn theo phương pháp thuận tiện (convenience sampling) từ 4 lớp học với tổng số 160 sinh viên, trong đó 80 sinh viên tham gia khảo sát và 5 giảng viên tham gia phỏng vấn. Phân tích dữ liệu định lượng sử dụng phần mềm SPSS phiên bản 20, trong khi dữ liệu phỏng vấn được mã hóa và phân tích nội dung định tính. Độ tin cậy của bảng câu hỏi được kiểm tra bằng hệ số Cronbach’s alpha đạt mức 0.70, đảm bảo tính nhất quán nội bộ.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Yếu tố tâm lý: Sinh viên gặp khó khăn do thiếu tự tin, lo lắng khi viết và động lực học tập thấp. Khoảng 65% sinh viên dành dưới 1 giờ mỗi tuần để luyện viết, cho thấy sự thiếu thực hành và quan tâm đến kỹ năng này.
Yếu tố ngôn ngữ: Thiếu kiến thức ngữ pháp và vốn từ vựng là nguyên nhân chính gây ra lỗi trong bài viết. 38,3% sinh viên thừa nhận không thường xuyên viết các dạng bài như email, đoạn văn hay bài luận, dẫn đến hạn chế trong việc phát triển kỹ năng.
Yếu tố sư phạm: Giảng viên nhận định rằng phương pháp giảng dạy chưa thực sự hiệu quả trong việc khuyến khích và hỗ trợ sinh viên luyện viết. Phản hồi của giáo viên chưa cân bằng giữa sửa lỗi và khích lệ, ảnh hưởng đến động lực của sinh viên.
Yếu tố văn hóa xã hội: Kinh nghiệm học tập trước đây và ảnh hưởng của ngôn ngữ mẹ đẻ làm hạn chế khả năng tổ chức ý tưởng và sử dụng cấu trúc câu phù hợp trong tiếng Anh. Sự khác biệt về phong cách viết giữa L1 và L2 cũng là rào cản lớn.
Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy các yếu tố tâm lý và ngôn ngữ đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành kỹ năng viết của sinh viên. Việc sinh viên dành ít thời gian luyện tập viết và thiếu tự tin dẫn đến hiệu quả học tập thấp, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về ảnh hưởng của động lực và thực hành đến thành tích viết. Yếu tố sư phạm cũng được xác định là một trong những nguyên nhân khiến sinh viên gặp khó khăn, đặc biệt là khi phương pháp giảng dạy chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển kỹ năng viết toàn diện. Ngoài ra, ảnh hưởng của văn hóa và ngôn ngữ mẹ đẻ làm tăng thêm độ phức tạp trong việc học viết tiếng Anh, đòi hỏi sự can thiệp có hệ thống từ phía nhà trường và giáo viên. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố thời gian luyện viết hàng tuần và bảng so sánh nhận thức giữa sinh viên và giảng viên về các yếu tố ảnh hưởng.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường thực hành viết: Tổ chức các buổi luyện viết thường xuyên trong và ngoài giờ học, nhằm nâng cao thời gian và chất lượng luyện tập, đặt mục tiêu tăng số giờ luyện viết trung bình lên ít nhất 3 giờ/tuần trong vòng 1 học kỳ, do giảng viên và nhà trường phối hợp thực hiện.
Cải tiến phương pháp giảng dạy: Áp dụng các phương pháp dạy viết theo quá trình (process approach) và thể loại (genre approach), kết hợp phản hồi tích cực và xây dựng, giúp sinh viên phát triển kỹ năng tổ chức ý tưởng và sử dụng ngôn ngữ chính xác, triển khai trong năm học tiếp theo bởi đội ngũ giảng viên tiếng Anh.
Tăng cường đào tạo giáo viên: Tổ chức các khóa bồi dưỡng nâng cao năng lực giảng dạy kỹ năng viết và kỹ thuật phản hồi hiệu quả, nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy, thực hiện trong vòng 6 tháng tới bởi phòng đào tạo và các chuyên gia ngoại ngữ.
Khuyến khích đọc và mở rộng vốn từ: Xây dựng thư viện tài liệu đọc phong phú và tổ chức các câu lạc bộ đọc sách tiếng Anh, giúp sinh viên cải thiện vốn từ và hiểu biết về cấu trúc ngôn ngữ, triển khai trong năm học hiện tại với sự hỗ trợ của thư viện và giảng viên.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Giảng viên tiếng Anh tại các trường đại học: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để cải tiến phương pháp giảng dạy kỹ năng viết, giúp nâng cao hiệu quả đào tạo.
Sinh viên không chuyên ngành tiếng Anh: Giúp nhận thức rõ các yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng viết, từ đó chủ động cải thiện và phát triển kỹ năng này.
Nhà quản lý giáo dục và các cơ quan đào tạo ngoại ngữ: Cung cấp dữ liệu thực tiễn để xây dựng chính sách và chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu thực tế của sinh viên.
Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực ngôn ngữ và giáo dục: Là tài liệu tham khảo quan trọng để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về kỹ năng viết và các yếu tố ảnh hưởng trong môi trường học tiếng Anh như ngoại ngữ.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao kỹ năng viết tiếng Anh lại khó đối với sinh viên không chuyên?
Viết tiếng Anh đòi hỏi sự kết hợp của nhiều kỹ năng như ngữ pháp, từ vựng, tổ chức ý tưởng và sự tự tin. Sinh viên không chuyên thường thiếu thực hành và kiến thức nền tảng, dẫn đến khó khăn trong việc biểu đạt ý tưởng một cách mạch lạc.Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến kỹ năng viết của sinh viên?
Theo nghiên cứu, yếu tố tâm lý như động lực và sự tự tin, cùng với yếu tố ngôn ngữ như kiến thức ngữ pháp và vốn từ vựng, là những nguyên nhân chính ảnh hưởng đến khả năng viết của sinh viên.Làm thế nào để giảng viên có thể giúp sinh viên cải thiện kỹ năng viết?
Giảng viên nên áp dụng phương pháp dạy viết theo quá trình, cung cấp phản hồi tích cực và xây dựng, đồng thời tạo điều kiện cho sinh viên luyện tập thường xuyên và phát triển kỹ năng tổ chức ý tưởng.Vai trò của văn hóa và ngôn ngữ mẹ đẻ trong việc học viết tiếng Anh là gì?
Văn hóa và ngôn ngữ mẹ đẻ ảnh hưởng đến cách sinh viên tổ chức ý tưởng và sử dụng cấu trúc câu. Sự khác biệt này có thể gây ra lỗi và khó khăn trong việc thích nghi với phong cách viết tiếng Anh.Sinh viên nên làm gì để nâng cao kỹ năng viết ngoài giờ học?
Sinh viên nên tăng cường đọc các tài liệu tiếng Anh, luyện viết thường xuyên, tham gia các câu lạc bộ viết và tìm kiếm phản hồi từ giảng viên hoặc bạn bè để cải thiện kỹ năng.
Kết luận
- Kỹ năng viết tiếng Anh là một trong những kỹ năng khó khăn nhất đối với sinh viên không chuyên ngành, chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố tâm lý, ngôn ngữ, sư phạm và văn hóa xã hội.
- Việc thiếu thực hành viết và động lực học tập là những nguyên nhân chính dẫn đến hiệu quả học tập thấp.
- Phương pháp giảng dạy và phản hồi của giáo viên đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ sinh viên phát triển kỹ năng viết.
- Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao kỹ năng viết, bao gồm tăng cường luyện tập, cải tiến phương pháp giảng dạy, đào tạo giáo viên và khuyến khích đọc.
- Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, đánh giá hiệu quả và mở rộng nghiên cứu sang các đối tượng khác để nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh tại các trường đại học.
Hành động ngay hôm nay: Giảng viên và nhà quản lý giáo dục nên áp dụng các khuyến nghị từ nghiên cứu để cải thiện chương trình đào tạo và hỗ trợ sinh viên phát triển kỹ năng viết tiếng Anh hiệu quả hơn.