Tổng quan nghiên cứu

Việc sử dụng giới từ trong tiếng Anh, đặc biệt là cụm giới từ với giới từ "by", luôn là một thách thức lớn đối với người học tiếng Anh như ngôn ngữ thứ hai, nhất là với người Việt Nam. Theo ước tính, khoảng 100 sinh viên năm hai ngành tiếng Anh tại Trường Đại học Kinh tế Kỹ thuật Công nghiệp (UNETI) đã được khảo sát để đánh giá khả năng sử dụng và hiểu biết về cụm giới từ "by". Nghiên cứu tập trung vào việc phân tích các đặc điểm cú pháp và ngữ nghĩa của cụm giới từ "by" cũng như các tương đương trong tiếng Việt, nhằm nâng cao nhận thức và khả năng sử dụng chính xác của người học trong giao tiếp thực tế.

Mục tiêu chính của nghiên cứu là mô tả chi tiết các đặc điểm ngữ pháp và ý nghĩa của cụm giới từ "by" và đề xuất các giải pháp giúp người học tiếng Anh tại UNETI vượt qua khó khăn trong việc tiếp thu loại cấu trúc này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào sinh viên năm hai ngành tiếng Anh tại UNETI, với dữ liệu thu thập trong năm 2013 tại Hà Nội. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cải thiện chỉ số thành thạo sử dụng giới từ "by" trong giao tiếp tiếng Anh, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ tại các trường đại học kỹ thuật và kinh tế.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết ngôn ngữ học về giới từ và cụm giới từ trong tiếng Anh, bao gồm:

  • Lý thuyết về chức năng ngữ pháp của giới từ: Quirk và Greenbaum (1973) nhấn mạnh vai trò của giới từ trong việc thiết lập các mối quan hệ ngữ pháp giữa các thành phần câu, đặc biệt là trong các cụm giới từ.
  • Lý thuyết về ngữ nghĩa của giới từ: Charles Fillmore (1968) coi giới từ như các yếu tố xác định các trường hợp (case) của danh từ, giúp làm rõ các mối quan hệ ngữ nghĩa trong câu.
  • Phân loại giới từ theo chức năng: Giới từ được phân thành các nhóm như giới từ chỉ thời gian, nơi chốn, phương tiện, cách thức, nguyên nhân và nhượng bộ, với nhiều nghĩa đa dạng tùy theo ngữ cảnh.

Các khái niệm chính được nghiên cứu bao gồm: giới từ đơn và phức, cụm giới từ, chức năng cú pháp của cụm giới từ (đầu cụm, bổ ngữ danh từ, bổ ngữ động từ, trạng ngữ), và tương đương giới từ trong tiếng Việt.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp các phương pháp mô tả, so sánh và thống kê nhằm phân tích đặc điểm cú pháp và ngữ nghĩa của cụm giới từ "by" và các tương đương tiếng Việt. Dữ liệu được thu thập từ:

  • Các tài liệu ngữ pháp tiếng Anh và tiếng Việt uy tín, bao gồm sách giáo khoa, từ điển và truyện ngắn tiếng Anh, truyện ngắn tiếng Việt.
  • Khảo sát thực nghiệm với 100 sinh viên năm hai ngành tiếng Anh tại UNETI, sử dụng bảng câu hỏi dưới dạng bài kiểm tra đánh giá khả năng nhận biết và sử dụng cụm giới từ "by".

Cỡ mẫu gồm 100 sinh viên được chọn ngẫu nhiên từ hai lớp học, đảm bảo tính đại diện. Phương pháp phân tích dữ liệu bao gồm thống kê mô tả (tỷ lệ phần trăm câu trả lời đúng/sai), phân tích lỗi và so sánh đối chiếu với các nghiên cứu trước. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 1 đến tháng 10 năm 2013, gồm các giai đoạn chuẩn bị đề cương, thu thập dữ liệu và phân tích kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Đặc điểm cú pháp của cụm giới từ "by": Cụm giới từ "by" thường đứng trước danh từ hoặc đại từ, có thể xuất hiện trong các cấu trúc cố định như "by chance" (tình cờ), "by mistake" (nhầm lẫn), "by oneself" (một mình). Ví dụ, 62% sinh viên trả lời đúng các bài tập về vị trí cú pháp của cụm giới từ "by".

  2. Khó khăn về cú pháp: Trong bài tập sắp xếp câu có sử dụng cụm giới từ "by", chỉ 41% sinh viên hoàn thành đúng, cho thấy nhiều người gặp khó khăn trong việc nhận biết cấu trúc câu đúng với giới từ này.

  3. Đặc điểm ngữ nghĩa của cụm giới từ "by": Cụm giới từ "by" có nhiều nghĩa như chỉ thời gian (ví dụ: "by 5 o’clock" – không muộn hơn 5 giờ), chỉ phương tiện (ví dụ: "by bus" – bằng xe buýt), chỉ tác nhân trong câu bị động (ví dụ: "written by Beethoven"), chỉ cách thức hoặc mức độ (ví dụ: "by the week" – theo tuần). Trong các bài tập về ngữ nghĩa, chỉ có 34% sinh viên trả lời đúng các câu hỏi liên quan đến các cụm giới từ cố định với "by".

  4. Khó khăn về ngữ nghĩa: Bài tập yêu cầu viết lại câu với cụm giới từ "by" theo nghĩa cho trước có tỷ lệ sai lên đến 74%, cho thấy sinh viên còn hạn chế trong việc vận dụng linh hoạt các nghĩa của "by" trong ngữ cảnh khác nhau.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những khó khăn trên xuất phát từ sự khác biệt về hệ thống giới từ giữa tiếng Anh và tiếng Việt, cũng như sự đa nghĩa và tính cố định của nhiều cụm giới từ "by". So với các nghiên cứu trước đây, kết quả khảo sát tại UNETI cho thấy sinh viên có khả năng nhận biết vị trí cú pháp tốt hơn so với việc hiểu và vận dụng nghĩa của cụm giới từ "by". Điều này phản ánh xu hướng chung trong việc học ngoại ngữ, khi người học thường chú trọng ngữ pháp hơn ngữ nghĩa.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ phần trăm câu trả lời đúng theo từng loại bài tập (cú pháp và ngữ nghĩa), hoặc bảng tổng hợp kết quả chi tiết từng câu hỏi. Việc hiểu rõ các đặc điểm này giúp xây dựng các chương trình giảng dạy tập trung vào những điểm khó, từ đó nâng cao hiệu quả học tập.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường giảng dạy về ngữ nghĩa đa dạng của cụm giới từ "by": Tổ chức các buổi học chuyên đề giải thích các nghĩa khác nhau của "by" kèm theo ví dụ minh họa cụ thể, nhằm nâng cao nhận thức ngữ nghĩa cho sinh viên trong vòng 1 học kỳ, do giảng viên bộ môn tiếng Anh thực hiện.

  2. Phát triển bài tập thực hành đa dạng và tương tác: Thiết kế các bài tập sắp xếp câu, viết lại câu và dịch thuật có sử dụng cụm giới từ "by" để sinh viên luyện tập thường xuyên, giúp cải thiện kỹ năng vận dụng trong 6 tháng tới, do giáo viên phụ trách môn tiếng Anh đảm nhiệm.

  3. Ứng dụng công nghệ hỗ trợ học tập: Sử dụng phần mềm học ngôn ngữ hoặc ứng dụng di động có chức năng luyện tập giới từ và cụm giới từ, giúp sinh viên tự học và kiểm tra kiến thức mọi lúc mọi nơi, triển khai trong năm học tiếp theo, phối hợp giữa nhà trường và các đơn vị công nghệ giáo dục.

  4. Tổ chức các buổi hội thảo, trao đổi kinh nghiệm giảng dạy: Mời các chuyên gia ngôn ngữ và giáo viên có kinh nghiệm chia sẻ phương pháp giảng dạy giới từ hiệu quả, nhằm nâng cao năng lực giảng dạy cho đội ngũ giáo viên, thực hiện định kỳ hàng năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giảng viên tiếng Anh tại các trường đại học và cao đẳng: Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn giúp giảng viên hiểu sâu về giới từ "by" và cách giảng dạy phù hợp, từ đó nâng cao chất lượng đào tạo.

  2. Sinh viên ngành ngôn ngữ Anh và sư phạm tiếng Anh: Tài liệu giúp sinh viên nắm vững kiến thức về giới từ, đặc biệt là các khó khăn thường gặp và cách khắc phục, hỗ trợ cho việc học tập và nghiên cứu chuyên sâu.

  3. Nhà nghiên cứu ngôn ngữ học ứng dụng: Luận văn cung cấp dữ liệu thực nghiệm và phân tích chi tiết về giới từ trong ngôn ngữ thứ hai, làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo về ngôn ngữ học so sánh và giảng dạy ngoại ngữ.

  4. Người học tiếng Anh là người Việt: Thông qua các phân tích và đề xuất, người học có thể nhận thức rõ hơn về sự khác biệt ngôn ngữ và cách sử dụng giới từ "by" chính xác trong giao tiếp hàng ngày.

Câu hỏi thường gặp

  1. Cụm giới từ "by" có những chức năng cú pháp nào trong câu?
    Cụm giới từ "by" thường đứng trước danh từ hoặc đại từ, có thể làm đầu cụm, bổ ngữ cho danh từ, động từ hoặc trạng ngữ chỉ thời gian, nơi chốn, phương tiện, cách thức. Ví dụ: "He goes to school by bus" (phương tiện).

  2. Tại sao người học tiếng Việt gặp khó khăn khi sử dụng cụm giới từ "by"?
    Nguyên nhân chính là sự khác biệt về hệ thống giới từ giữa tiếng Anh và tiếng Việt, cùng với tính đa nghĩa và các cụm cố định của "by" khiến người học khó vận dụng linh hoạt.

  3. Làm thế nào để phân biệt khi nào dùng "by" và "on" với phương tiện giao thông?
    "By" được dùng với phương tiện chung như "by bus", "by car" (không có mạo từ), còn "on" dùng khi nói về phương tiện cụ thể có mạo từ hoặc tính chất cụ thể, ví dụ "on the bus" (trên xe buýt).

  4. Các cụm giới từ cố định với "by" phổ biến là gì?
    Một số cụm phổ biến gồm "by chance" (tình cờ), "by mistake" (nhầm lẫn), "by accident" (vô tình), "by oneself" (một mình), giúp diễn đạt các trạng thái hoặc cách thức đặc biệt.

  5. Làm thế nào để cải thiện khả năng sử dụng cụm giới từ "by" cho người học?
    Nên luyện tập qua các bài tập đa dạng như sắp xếp câu, viết lại câu, dịch thuật, đồng thời học qua ví dụ thực tế và các tình huống giao tiếp để nâng cao nhận thức ngữ nghĩa và cú pháp.

Kết luận

  • Luận văn đã mô tả chi tiết các đặc điểm cú pháp và ngữ nghĩa của cụm giới từ "by" trong tiếng Anh và tương đương trong tiếng Việt.
  • Khảo sát với 100 sinh viên UNETI cho thấy sinh viên gặp nhiều khó khăn trong việc vận dụng ngữ nghĩa và cấu trúc của cụm giới từ "by".
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp giảng dạy và học tập nhằm nâng cao hiệu quả tiếp thu loại cấu trúc này.
  • Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng trong đào tạo tiếng Anh tại các trường đại học kỹ thuật và kinh tế.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất và mở rộng nghiên cứu sang các giới từ khác để hoàn thiện chương trình giảng dạy.

Hãy áp dụng những kiến thức và giải pháp từ nghiên cứu này để nâng cao kỹ năng sử dụng giới từ "by" trong tiếng Anh, góp phần cải thiện hiệu quả giao tiếp và học tập ngoại ngữ.