Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, tiếng Anh đã trở thành ngôn ngữ quốc tế quan trọng với khoảng 2 tỷ người sử dụng thường xuyên. Đặc biệt, trong ngành du lịch – một trong những ngành phát triển nhanh nhất và đóng góp lớn vào GDP nhiều quốc gia, kỹ năng nói tiếng Anh giữ vai trò then chốt trong giao tiếp và phục vụ khách quốc tế. Tại Khoa Du lịch, Đại học Huế, sinh viên năm hai chuyên ngành du lịch được đào tạo tiếng Anh chuyên ngành nhằm đáp ứng nhu cầu nghề nghiệp trong tương lai. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều sinh viên gặp khó khăn trong việc luyện tập kỹ năng nói tiếng Anh, ảnh hưởng đến sự tự tin và hiệu quả giao tiếp khi làm việc với khách nước ngoài.
Mục tiêu nghiên cứu nhằm điều tra những khó khăn trong luyện tập kỹ năng nói tiếng Anh của sinh viên năm hai ngành du lịch tại Khoa Du lịch, Đại học Huế, đồng thời đề xuất các giải pháp giúp cải thiện hiệu quả luyện tập. Nghiên cứu được thực hiện trong phạm vi sinh viên và giảng viên Khoa Du lịch, Đại học Huế, với dữ liệu thu thập năm 2019. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp thông tin thực tiễn giúp nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập tiếng Anh nói, góp phần nâng cao năng lực giao tiếp tiếng Anh cho sinh viên ngành du lịch, từ đó tăng cơ hội việc làm và phát triển nghề nghiệp.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về ngôn ngữ học và giảng dạy tiếng Anh, bao gồm:
Lý thuyết về kỹ năng nói tiếng Anh: Theo Brown (1994) và Bygate (1998), kỹ năng nói là quá trình tương tác, sản xuất và tiếp nhận thông tin bằng lời nói, đòi hỏi sự kết hợp giữa phát âm, ngữ pháp, từ vựng và các thiết bị biểu cảm như ngữ điệu, trọng âm. Hammer (2001) nhấn mạnh vai trò của phát âm liên kết, thiết bị biểu cảm và ngôn ngữ đàm phán trong giao tiếp hiệu quả.
Lý thuyết về thực hành ngôn ngữ: Ur (1991) định nghĩa thực hành là quá trình luyện tập nhằm củng cố kiến thức và nâng cao hiệu suất sử dụng ngôn ngữ, bao gồm các đặc điểm như tính hợp lệ, khối lượng, sự hỗ trợ của giáo viên và sự hứng thú. Bygate (1987, 1996) đề xuất mô hình tích hợp giữa độ trôi chảy, chính xác và phức tạp trong luyện tập.
Khó khăn trong luyện tập kỹ năng nói: Ur (2012) và Rababa’h (2005) chỉ ra các trở ngại như sự ngại ngùng, thiếu tự tin, hạn chế từ vựng, động lực thấp, thiếu môi trường thực hành và sự phụ thuộc vào ngôn ngữ mẹ đẻ.
Các khái niệm chính bao gồm: kỹ năng nói tiếng Anh, thực hành ngôn ngữ, tiếng Anh chuyên ngành du lịch, từ vựng chuyên ngành, và các yếu tố ảnh hưởng đến việc luyện tập.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp cả tiếp cận định tính và định lượng nhằm thu thập dữ liệu toàn diện. Cỡ mẫu gồm 30 sinh viên năm hai ngành du lịch và 5 giảng viên Khoa Du lịch, Đại học Huế. Sinh viên có độ tuổi từ 18-23, đã học tiếng Anh trên 4 năm; giảng viên có kinh nghiệm từ 3-10 năm.
Dữ liệu được thu thập qua:
Bảng hỏi (26 câu hỏi) dành cho sinh viên, bao gồm câu hỏi đóng và mở, tập trung vào nhận thức về kỹ năng nói, khó khăn trong luyện tập và giải pháp.
Phỏng vấn sâu (6 câu hỏi) với giảng viên nhằm làm rõ quan điểm về tầm quan trọng, khó khăn và đề xuất giải pháp.
Quy trình thu thập dữ liệu gồm thiết kế, thử nghiệm, điều chỉnh bảng hỏi và phỏng vấn, thu thập dữ liệu chính thức, ghi âm và phiên mã phỏng vấn. Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm Word, Excel để xử lý số liệu định lượng và phân tích nội dung định tính từ phỏng vấn, đối chiếu với lý thuyết và nghiên cứu trước.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Nhận thức về tầm quan trọng của kỹ năng nói tiếng Anh: 100% sinh viên cho rằng kỹ năng nói tiếng Anh rất cần thiết, trong đó 76,3% đánh giá là "rất cần thiết". 80% sinh viên nhận thức việc luyện tập kỹ năng nói tiếng Anh chuyên ngành du lịch là "rất cần thiết". Giảng viên cũng đồng thuận với quan điểm này.
Khó khăn về thời gian và tổ chức luyện tập: 60% sinh viên cho biết thời gian luyện tập kỹ năng nói trong lớp học ít hơn 1 tiết, 66,7% thường chỉ được luyện tập vào cuối bài học, gây hạn chế thời gian thực hành. 60% sinh viên chủ yếu luyện tập trong lớp, 56,6% luyện tập với bạn cùng lớp, rất ít có cơ hội luyện tập với người nước ngoài.
Khó khăn về kiến thức và kỹ năng: 70% sinh viên gặp khó khăn khi luyện tập tiếng Anh chuyên ngành du lịch, 53,3% cho rằng hạn chế về kiến thức văn hóa, xã hội và du lịch ảnh hưởng đến khả năng nói. Về kỹ năng con, 40% gặp khó khăn trong trả lời câu hỏi, 36,7% trong việc đặt câu hỏi. Về cảm xúc, 53,3% cảm thấy lo lắng, 60% không hài lòng với kết quả luyện tập.
Khó khăn về tài liệu và môi trường luyện tập: 63,3% sinh viên chủ yếu sử dụng sách giáo khoa, chỉ 26,7% sử dụng thêm tài liệu bổ trợ. 73,3% gặp khó khăn khi nói về các chủ đề trong sách giáo khoa. Về các vấn đề chung, 63,7% sinh viên thiếu thời gian luyện tập, 56,3% thiếu bài tập thực hành, 60% thiếu môi trường luyện tập, 53,3% thiếu từ vựng.
Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy sinh viên nhận thức rõ tầm quan trọng của kỹ năng nói tiếng Anh, nhất là trong ngành du lịch, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về vai trò thiết yếu của kỹ năng nói trong giao tiếp và nghề nghiệp. Tuy nhiên, thời gian luyện tập hạn chế và tổ chức chưa hợp lý khiến sinh viên không có đủ cơ hội thực hành, dẫn đến cảm giác lo lắng và thiếu tự tin.
Việc chủ yếu luyện tập trong lớp và với bạn cùng lớp phản ánh thực trạng thiếu môi trường giao tiếp thực tế, hạn chế khả năng vận dụng tiếng Anh trong các tình huống thực tế. Hạn chế về kiến thức chuyên ngành và văn hóa cũng là rào cản lớn, đồng nhất với quan điểm rằng ngôn ngữ gắn liền với văn hóa và kiến thức xã hội.
Khó khăn về tài liệu và chủ đề luyện tập cho thấy cần đa dạng hóa nguồn học liệu và thiết kế bài tập phù hợp hơn với thực tế ngành du lịch. Các biểu đồ so sánh tỷ lệ khó khăn theo từng khía cạnh (thời gian, đối tác luyện tập, chủ đề, cảm xúc) sẽ minh họa rõ nét hơn các điểm nghẽn trong quá trình luyện tập.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng thời lượng luyện tập kỹ năng nói trong lớp học: Giảng viên cần phân bổ thời gian hợp lý, ưu tiên luyện tập nói trong mỗi tiết học, chiếm ít nhất 50% thời gian, giảm bớt phần lý thuyết không cần thiết. Thời gian này nên được phân bổ đều trong các giai đoạn bài học để tăng cơ hội thực hành.
Tổ chức các hoạt động ngoại khóa và hợp tác với doanh nghiệp du lịch: Khoa Du lịch nên phối hợp với các công ty du lịch, khách sạn để tạo điều kiện cho sinh viên thực hành giao tiếp tiếng Anh trong môi trường thực tế, qua các chuyến thực tập, workshop hoặc câu lạc bộ tiếng Anh chuyên ngành.
Đa dạng hóa tài liệu học tập và phương tiện hỗ trợ: Giáo viên cần cung cấp thêm tài liệu bổ trợ, sử dụng công nghệ như video, phần mềm học tiếng Anh, ứng dụng di động để sinh viên có thể luyện tập linh hoạt và hấp dẫn hơn. Nội dung tài liệu nên tập trung vào từ vựng chuyên ngành, tình huống giao tiếp thực tế.
Phát triển kiến thức văn hóa, xã hội và kỹ năng mềm: Sinh viên cần được trang bị kiến thức về văn hóa, xã hội và đặc điểm ngành du lịch để nâng cao khả năng giao tiếp hiệu quả, tránh hiểu lầm. Các buổi thuyết trình, thảo luận nhóm về chủ đề văn hóa nên được tổ chức thường xuyên.
Khuyến khích sinh viên chủ động luyện tập và xây dựng môi trường hỗ trợ: Sinh viên nên tích cực tham gia câu lạc bộ tiếng Anh, tìm kiếm cơ hội giao tiếp với người nước ngoài, sử dụng các ứng dụng học tập để tăng cường luyện tập tại nhà. Giảng viên cần tạo môi trường thân thiện, khích lệ sự tự tin và giảm bớt áp lực khi nói.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Sinh viên ngành du lịch và các ngành liên quan: Giúp nhận diện khó khăn thực tế trong luyện tập kỹ năng nói tiếng Anh, từ đó có kế hoạch học tập hiệu quả hơn, nâng cao năng lực giao tiếp phục vụ nghề nghiệp.
Giảng viên và nhà quản lý giáo dục tiếng Anh chuyên ngành: Cung cấp cơ sở dữ liệu thực tiễn để điều chỉnh phương pháp giảng dạy, thiết kế chương trình phù hợp với nhu cầu và khó khăn của sinh viên.
Các tổ chức, doanh nghiệp trong ngành du lịch: Hiểu rõ năng lực tiếng Anh của nguồn nhân lực trẻ, từ đó phối hợp đào tạo, tạo môi trường thực hành phù hợp, nâng cao chất lượng dịch vụ.
Nhà nghiên cứu và sinh viên nghiên cứu về giảng dạy tiếng Anh: Tham khảo mô hình nghiên cứu kết hợp định tính và định lượng, cũng như các phát hiện về khó khăn và giải pháp trong luyện tập kỹ năng nói tiếng Anh chuyên ngành.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao kỹ năng nói tiếng Anh lại quan trọng đối với sinh viên ngành du lịch?
Kỹ năng nói giúp sinh viên giao tiếp hiệu quả với khách quốc tế, phục vụ công việc trong ngành du lịch – lĩnh vực đòi hỏi giao tiếp trực tiếp và linh hoạt. Nghiên cứu cho thấy 100% sinh viên và giảng viên đánh giá kỹ năng này là rất cần thiết.Những khó khăn chính sinh viên gặp phải khi luyện tập kỹ năng nói là gì?
Sinh viên thường thiếu thời gian luyện tập, ít cơ hội thực hành với người nước ngoài, hạn chế về từ vựng chuyên ngành và kiến thức văn hóa, cùng với cảm giác lo lắng, thiếu tự tin khi nói.Làm thế nào để cải thiện thời gian và chất lượng luyện tập kỹ năng nói trong lớp học?
Giảng viên nên tăng thời lượng luyện tập nói trong mỗi tiết học, giảm bớt phần lý thuyết, tổ chức các hoạt động tương tác đa dạng và khuyến khích sinh viên tham gia tích cực.Vai trò của tài liệu bổ trợ và công nghệ trong luyện tập kỹ năng nói?
Tài liệu bổ trợ và công nghệ giúp sinh viên tiếp cận nhiều nguồn học liệu phong phú, luyện tập linh hoạt, tăng hứng thú và hiệu quả học tập, đặc biệt là các video, ứng dụng học từ vựng và giao tiếp.Sinh viên có thể tự luyện tập kỹ năng nói tiếng Anh hiệu quả như thế nào ngoài giờ học?
Sinh viên nên tham gia câu lạc bộ tiếng Anh, tìm kiếm cơ hội giao tiếp với người nước ngoài, sử dụng các ứng dụng học tập, luyện nói qua các tình huống thực tế và tự tạo môi trường luyện tập tích cực.
Kết luận
- Sinh viên ngành du lịch tại Đại học Huế nhận thức rõ tầm quan trọng của kỹ năng nói tiếng Anh và mong muốn được luyện tập nhiều hơn.
- Thời gian luyện tập hạn chế, môi trường thực hành chưa đa dạng và kiến thức chuyên ngành còn yếu là những khó khăn chính.
- Cảm xúc lo lắng, thiếu tự tin ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả luyện tập.
- Giải pháp bao gồm tăng thời gian luyện tập, tổ chức hoạt động thực tế, đa dạng hóa tài liệu và phát triển kiến thức văn hóa, xã hội.
- Các bước tiếp theo cần triển khai hợp tác với doanh nghiệp du lịch, xây dựng môi trường luyện tập đa dạng và khuyến khích sinh viên chủ động học tập.
Hành động ngay hôm nay: Giảng viên và sinh viên hãy cùng phối hợp thực hiện các giải pháp đề xuất để nâng cao kỹ năng nói tiếng Anh, góp phần phát triển nghề nghiệp và đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế trong ngành du lịch.