Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, nhu cầu giao tiếp tiếng Anh tại nơi làm việc ở Việt Nam trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Tại Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế, việc sử dụng tiếng Anh để trao đổi thông tin chuyên môn với đối tác nước ngoài là yêu cầu bắt buộc nhằm nâng cao hiệu quả công việc. Tuy nhiên, qua khảo sát 105 cán bộ nhân viên tại trung tâm, nhiều người vẫn gặp khó khăn trong kỹ năng nói tiếng Anh, đặc biệt là về ngữ pháp, vốn từ vựng, khả năng nghe hiểu và sự tự tin khi giao tiếp. Mục tiêu nghiên cứu nhằm điều tra các vấn đề cụ thể trong kỹ năng nói tiếng Anh mà nhân viên trung tâm gặp phải, đồng thời xác định các chiến lược giao tiếp phổ biến được sử dụng để vượt qua những khó khăn này. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 3 đến tháng 5 năm 2019 tại tỉnh Thừa Thiên Huế, với ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở dữ liệu thực tiễn giúp cải thiện năng lực giao tiếp tiếng Anh cho nhân viên, từ đó nâng cao hiệu quả công việc và phát triển nghề nghiệp.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về kỹ năng nói tiếng Anh và chiến lược giao tiếp. Kỹ năng nói được định nghĩa là khả năng sử dụng ngôn ngữ nói để truyền đạt ý tưởng, cảm xúc và thông tin một cách rõ ràng và hiệu quả. Hai đặc điểm chính của kỹ năng nói bao gồm sự lưu loát (fluency) và độ chính xác (accuracy), trong đó lưu loát đề cập đến khả năng nói liên tục, mạch lạc không bị gián đoạn, còn độ chính xác liên quan đến việc sử dụng ngữ pháp, từ vựng và phát âm đúng chuẩn. Các yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng nói bao gồm lo lắng, sợ mắc lỗi, thiếu tự tin, ngại ngùng, động lực học tập thấp, khả năng nghe kém, vấn đề văn hóa và giọng điệu (accent). Về chiến lược giao tiếp, nghiên cứu áp dụng phân loại của Bialystok và Dornyei & Scott, chia thành ba nhóm chính: chiến lược bù đắp (achievement/compensatory strategies), chiến lược tránh né (avoidance strategies) và chiến lược kéo dài thời gian (time-gaining strategies). Các chiến lược này giúp người nói vượt qua những hạn chế về ngôn ngữ để duy trì và hoàn thành giao tiếp hiệu quả.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp cả định lượng và định tính. Dữ liệu định lượng được thu thập qua bảng hỏi với 105 nhân viên, gồm các câu hỏi về các vấn đề gặp phải trong kỹ năng nói và tần suất sử dụng các chiến lược giao tiếp. Bảng hỏi được thiết kế dựa trên các nghiên cứu trước, gồm 46 mục chia thành các nhóm vấn đề và chiến lược, sử dụng thang đo Likert 5 điểm. Dữ liệu định tính được thu thập qua phỏng vấn bán cấu trúc với 10 nhân viên được chọn ngẫu nhiên, nhằm làm rõ hơn các khó khăn và chiến lược giao tiếp thực tế. Phân tích dữ liệu định lượng sử dụng phần mềm SPSS để tính toán điểm trung bình, độ lệch chuẩn và tỷ lệ phần trăm, trong khi dữ liệu phỏng vấn được phân tích theo phương pháp phân tích chủ đề (thematic analysis). Thời gian thu thập dữ liệu kéo dài gần 2 tháng, từ tháng 3 đến tháng 5 năm 2019.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Vấn đề về ngữ pháp chiếm tỷ lệ cao nhất: 94,2% nhân viên thừa nhận thường xuyên mắc lỗi ngữ pháp khi nói tiếng Anh, đặc biệt là sai về thì động từ và số nhiều của danh từ (điểm trung bình 4,27). Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sự tự tin và khả năng truyền đạt ý tưởng.
Khó khăn trong nghe hiểu và phát âm: 92,4% nhân viên gặp khó khăn trong việc nghe và hiểu các giọng điệu khác nhau của người nước ngoài (điểm trung bình 4,45). Ngoài ra, 75,3% gặp khó khăn khi nghe các thuật ngữ chuyên ngành và 63,6% không hiểu được các chủ đề lạ hoặc không quen thuộc.
Hạn chế về vốn từ vựng: 57,1% nhân viên thường xuyên sử dụng từ lặp lại do thiếu từ vựng đa dạng (điểm trung bình 3,91). Việc này làm giảm sự lưu loát và khả năng diễn đạt chính xác.
Yếu tố tâm lý ảnh hưởng: 90,5% nhân viên sợ mắc lỗi khi nói, dẫn đến ngại giao tiếp và thiếu tự tin (điểm trung bình 4,5). 42,8% cảm thấy thiếu tự tin và lo lắng khi nói tiếng Anh.
Chiến lược giao tiếp được sử dụng phổ biến: Các chiến lược như yêu cầu lặp lại (điểm trung bình 4,59), yêu cầu làm rõ (4,54), và hỏi xác nhận (4,52) được sử dụng thường xuyên nhằm đảm bảo hiểu đúng thông tin. Chiến lược kéo dài thời gian như lặp lại câu hỏi hoặc sử dụng các cụm từ như “Đó là câu hỏi hay” cũng được sử dụng rộng rãi (điểm trung bình trên 4,6).
Thảo luận kết quả
Ngữ pháp là rào cản lớn nhất trong kỹ năng nói của nhân viên, phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy lỗi ngữ pháp làm giảm sự tự tin và hiệu quả giao tiếp. Khó khăn trong nghe hiểu, đặc biệt là với các giọng điệu và thuật ngữ chuyên ngành, làm gián đoạn quá trình giao tiếp, dẫn đến việc sử dụng nhiều chiến lược bù đắp như hỏi lại và diễn giải lại. Hạn chế về vốn từ vựng cũng góp phần làm giảm lưu loát và khả năng diễn đạt chính xác. Yếu tố tâm lý như sợ mắc lỗi và thiếu tự tin là nguyên nhân phổ biến khiến nhân viên ngại giao tiếp, điều này được củng cố bởi tỷ lệ cao nhân viên thừa nhận lo lắng khi nói tiếng Anh. Việc sử dụng các chiến lược giao tiếp tích cực cho thấy nhân viên chủ động tìm cách duy trì cuộc hội thoại và tránh hiểu lầm, điều này có thể được minh họa qua biểu đồ tần suất sử dụng các chiến lược giao tiếp. So với các nghiên cứu tại các môi trường làm việc khác, kết quả này phản ánh đặc thù của nhân viên không chuyên tiếng Anh tại trung tâm bảo tồn di tích, đồng thời nhấn mạnh nhu cầu đào tạo tập trung vào kỹ năng nói và nghe chuyên ngành.
Đề xuất và khuyến nghị
Tổ chức các khóa đào tạo ngữ pháp thực hành: Tập trung vào các lỗi phổ biến như thì động từ và số nhiều, nhằm nâng cao độ chính xác trong giao tiếp. Thời gian thực hiện: 6 tháng; chủ thể: phòng đào tạo trung tâm.
Phát triển kỹ năng nghe chuyên ngành: Thiết kế các bài tập nghe với giọng điệu và thuật ngữ chuyên môn, giúp nhân viên làm quen với các dạng âm thanh và từ vựng chuyên ngành. Thời gian: 4 tháng; chủ thể: giáo viên tiếng Anh chuyên ngành.
Tăng cường vốn từ vựng và kỹ năng diễn đạt: Cung cấp tài liệu từ vựng chuyên ngành và các hoạt động thực hành nói nhằm mở rộng vốn từ và cải thiện lưu loát. Thời gian: liên tục; chủ thể: nhân viên tự học kết hợp với các buổi workshop.
Xây dựng môi trường giao tiếp tích cực, giảm lo lắng: Tổ chức các câu lạc bộ tiếng Anh, tạo không gian an toàn để nhân viên luyện tập, khuyến khích chia sẻ và sửa lỗi tích cực nhằm tăng sự tự tin. Thời gian: liên tục; chủ thể: ban lãnh đạo và phòng nhân sự.
Khuyến khích sử dụng chiến lược giao tiếp hiệu quả: Đào tạo nhân viên nhận biết và áp dụng các chiến lược như hỏi lại, diễn giải, kéo dài thời gian để duy trì cuộc hội thoại. Thời gian: 3 tháng; chủ thể: giáo viên và cán bộ đào tạo.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Nhân viên và cán bộ tại các trung tâm bảo tồn di tích: Giúp nhận diện và cải thiện các khó khăn trong giao tiếp tiếng Anh chuyên ngành, nâng cao hiệu quả công việc.
Giáo viên và cán bộ đào tạo tiếng Anh chuyên ngành: Cung cấp cơ sở dữ liệu thực tiễn để thiết kế chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu và khó khăn thực tế của người học.
Nhà quản lý và lãnh đạo doanh nghiệp: Hiểu rõ tầm quan trọng của kỹ năng giao tiếp tiếng Anh trong môi trường làm việc, từ đó xây dựng chính sách đào tạo và phát triển nguồn nhân lực.
Nghiên cứu sinh và học giả trong lĩnh vực ngôn ngữ và giáo dục: Tham khảo phương pháp nghiên cứu kết hợp định lượng và định tính, cũng như các phát hiện về chiến lược giao tiếp và yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng nói tiếng Anh.
Câu hỏi thường gặp
Những khó khăn chính nào mà nhân viên trung tâm gặp phải khi nói tiếng Anh?
Nhân viên chủ yếu gặp khó khăn về ngữ pháp, vốn từ vựng hạn chế, khả năng nghe hiểu kém, đặc biệt là với các giọng điệu và thuật ngữ chuyên ngành, cùng với yếu tố tâm lý như sợ mắc lỗi và thiếu tự tin.Chiến lược giao tiếp nào được sử dụng phổ biến nhất để vượt qua khó khăn?
Các chiến lược như yêu cầu lặp lại, hỏi làm rõ, hỏi xác nhận và kéo dài thời gian (như lặp lại câu hỏi) được sử dụng thường xuyên nhằm đảm bảo hiểu đúng và duy trì cuộc hội thoại.Yếu tố tâm lý ảnh hưởng thế nào đến kỹ năng nói tiếng Anh của nhân viên?
Sợ mắc lỗi và thiếu tự tin khiến nhiều nhân viên ngại giao tiếp, dẫn đến giảm cơ hội luyện tập và cải thiện kỹ năng nói, từ đó ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả giao tiếp.Làm thế nào để cải thiện kỹ năng nghe hiểu chuyên ngành cho nhân viên?
Cần tổ chức các bài tập nghe với nội dung chuyên ngành, đa dạng giọng điệu và tốc độ nói, kết hợp với việc mở rộng vốn từ vựng chuyên môn để nâng cao khả năng hiểu và phản hồi chính xác.Tại sao việc sử dụng chiến lược giao tiếp lại quan trọng trong môi trường làm việc?
Chiến lược giao tiếp giúp người nói vượt qua hạn chế về ngôn ngữ, tránh hiểu lầm và duy trì cuộc hội thoại hiệu quả, đặc biệt khi gặp khó khăn về từ vựng hoặc ngữ pháp, từ đó nâng cao chất lượng giao tiếp và hiệu quả công việc.
Kết luận
- Nghiên cứu đã xác định rõ các vấn đề chính trong kỹ năng nói tiếng Anh của nhân viên Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế, bao gồm ngữ pháp, vốn từ, nghe hiểu và yếu tố tâm lý.
- Chiến lược giao tiếp như hỏi lại, làm rõ và kéo dài thời gian được sử dụng phổ biến nhằm duy trì hiệu quả giao tiếp.
- Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở thực tiễn quan trọng để thiết kế các chương trình đào tạo phù hợp, nâng cao năng lực giao tiếp tiếng Anh cho nhân viên.
- Các giải pháp đề xuất tập trung vào đào tạo ngữ pháp, phát triển kỹ năng nghe chuyên ngành, mở rộng vốn từ và xây dựng môi trường giao tiếp tích cực.
- Bước tiếp theo là triển khai các khóa đào tạo và đánh giá hiệu quả cải thiện kỹ năng nói tiếng Anh trong vòng 6-12 tháng, đồng thời khuyến khích nhân viên áp dụng chiến lược giao tiếp hiệu quả trong thực tế.
Hành động ngay hôm nay để nâng cao kỹ năng giao tiếp tiếng Anh, góp phần phát triển sự nghiệp và nâng cao hiệu quả công việc tại Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế!