Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển du lịch ngày càng đa dạng và cạnh tranh, việc khai thác các giá trị văn hóa truyền thống trở thành một hướng đi quan trọng nhằm tạo ra sản phẩm du lịch độc đáo và bền vững. Lưu vực sông Thái Bình, với nền văn hóa dân gian phong phú, đặc biệt là các trò chơi dân gian, được xem là nguồn tài nguyên văn hóa phi vật thể quý giá có tiềm năng phát triển du lịch. Theo khảo sát xã hội học, có tới 97% khách du lịch trong nước biết đến trò chơi dân gian và 93% mong muốn tham gia trải nghiệm, trong khi 57% khách nước ngoài biết và 94% sẵn sàng tham gia nếu có cơ hội. Điều này cho thấy sức hấp dẫn lớn của trò chơi dân gian đối với cả khách nội địa và quốc tế.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá khả năng khai thác trò chơi dân gian phục vụ phát triển du lịch tại lưu vực sông Thái Bình, đồng thời đề xuất các giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào ba trò chơi dân gian tiêu biểu là Đèn trời, Diều sáo và Pháo đất, được khảo sát và đánh giá trên cơ sở các tiêu chí về tính hấp dẫn, khả năng cung ứng và tính bền vững. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển sản phẩm du lịch mới, góp phần bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể và thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

  • Lý thuyết nhu cầu Maslow: Áp dụng để phân tích các nấc thang nhu cầu của con người khi đi du lịch, từ nhu cầu sinh lý, an toàn đến nhu cầu tình cảm và tự hoàn thiện bản thân. Trò chơi dân gian được xem là yếu tố kích thích nhu cầu tình cảm và nhu cầu tự thể hiện của du khách.
  • Lý thuyết về tài nguyên du lịch: Phân loại tài nguyên du lịch thành tài nguyên tự nhiên và tài nguyên văn hóa (vật thể và phi vật thể). Trò chơi dân gian thuộc tài nguyên văn hóa phi vật thể, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên sản phẩm du lịch đặc sắc.
  • Mô hình đánh giá khả năng khai thác du lịch: Xây dựng hệ thống chỉ tiêu đánh giá gồm nhóm chỉ tiêu cấp 1 (tính hấp dẫn, tính liên kết, tính bền vững) và nhóm chỉ tiêu cấp 2 (thời gian tổ chức, vị trí, tính an toàn, cơ sở hạ tầng, sức chứa khách du lịch).

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Tổng hợp từ tài liệu nghiên cứu trước, khảo sát thực địa, điều tra bảng hỏi với 250 khách du lịch trong và ngoài nước, thu thập dữ liệu về các trò chơi dân gian tại lưu vực sông Thái Bình.
  • Phương pháp phân tích: Phân tích định tính và định lượng, sử dụng thang điểm đánh giá các chỉ tiêu theo trọng số đã xác định, so sánh mức độ hấp dẫn và khả năng cung ứng của từng trò chơi dân gian.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong năm 2012, bao gồm giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  • Tính hấp dẫn của trò chơi dân gian: 97% khách nội địa biết và 93% mong muốn tham gia; 57% khách quốc tế biết và 94% sẵn sàng tham gia. Các tiêu chí hấp dẫn gồm: phát huy tính cộng đồng (84%), rèn luyện sức khỏe (79%), tính giải trí (78%), mô tả đời sống sinh hoạt (55%) và tính đặc sắc vùng miền (55%).
  • Khả năng cung ứng dịch vụ du lịch: Ba trò chơi Đèn trời, Diều sáo và Pháo đất được đánh giá có khả năng cung ứng tốt với điểm số từ 30-40, cho thấy có thể phục vụ khách du lịch ngay hoặc cần đầu tư thêm.
  • Tính liên kết và bền vững: Các trò chơi dân gian có sự liên kết với nhiều tài nguyên du lịch khác trong vùng, tạo nên sức hút tổng thể. Ý thức bảo tồn của cộng đồng địa phương được đánh giá khá cao, góp phần bảo đảm tính bền vững của tài nguyên.
  • Điều kiện hạ tầng và an toàn: Cơ sở hạ tầng du lịch tại các điểm có trò chơi dân gian được đánh giá từ trung bình đến tốt, tuy nhiên vẫn cần cải thiện để đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Tình hình an ninh trật tự được kiểm soát tốt, tạo môi trường an toàn cho du khách.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy trò chơi dân gian không chỉ là tài nguyên văn hóa phi vật thể có giá trị mà còn là nhân tố quan trọng trong việc phát triển sản phẩm du lịch đặc sắc, thu hút cả khách nội địa và quốc tế. So với các nghiên cứu về khai thác di sản văn hóa phi vật thể ở các quốc gia như Hàn Quốc, việc khai thác trò chơi dân gian tại lưu vực sông Thái Bình có nhiều điểm tương đồng về cách thức bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Việc xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá khả năng khai thác giúp các nhà quản lý và kinh doanh du lịch có cơ sở khoa học để định hướng phát triển sản phẩm phù hợp, đồng thời góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo tồn di sản văn hóa.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ tỷ lệ khách du lịch biết và tham gia trò chơi dân gian, bảng điểm đánh giá khả năng cung ứng và thu hút khách của từng trò chơi, giúp minh họa rõ nét hiệu quả khai thác và tiềm năng phát triển.

Đề xuất và khuyến nghị

  • Xây dựng sản phẩm du lịch đặc thù: Phát triển các tour, điểm du lịch gắn liền với trò chơi dân gian Đèn trời, Diều sáo và Pháo đất, nhằm tăng tính hấp dẫn và trải nghiệm văn hóa cho du khách. Thời gian thực hiện: 1-2 năm; chủ thể: các doanh nghiệp du lịch và chính quyền địa phương.
  • Đầu tư cơ sở hạ tầng và vật chất kỹ thuật: Nâng cấp hệ thống giao thông, nhà nghỉ, khu vui chơi giải trí tại các điểm có trò chơi dân gian để đáp ứng tiêu chuẩn phục vụ khách du lịch. Thời gian: 2-3 năm; chủ thể: chính quyền địa phương và nhà đầu tư.
  • Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên môn cho hướng dẫn viên, nhân viên phục vụ du lịch về văn hóa dân gian và kỹ năng giao tiếp, ngoại ngữ. Thời gian: liên tục; chủ thể: các trường đào tạo du lịch và doanh nghiệp.
  • Xúc tiến, quảng bá và xây dựng thương hiệu: Tăng cường truyền thông, tổ chức sự kiện văn hóa dân gian, quảng bá trên các phương tiện truyền thông để nâng cao nhận thức và thu hút khách du lịch. Thời gian: liên tục; chủ thể: Sở Du lịch, các tổ chức truyền thông.
  • Quản lý nhà nước và bảo tồn văn hóa: Ban hành chính sách hỗ trợ bảo tồn trò chơi dân gian, kiểm soát hoạt động du lịch để đảm bảo phát triển bền vững. Thời gian: 1-2 năm; chủ thể: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, chính quyền địa phương.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  • Nhà quản lý du lịch và văn hóa: Có thể sử dụng hệ thống tiêu chí đánh giá để hoạch định chính sách phát triển du lịch văn hóa, bảo tồn di sản phi vật thể.
  • Doanh nghiệp du lịch: Áp dụng các giải pháp xây dựng sản phẩm du lịch mới dựa trên trò chơi dân gian, nâng cao chất lượng dịch vụ và thu hút khách.
  • Nhà nghiên cứu và học viên ngành du lịch, văn hóa: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, khung lý thuyết và kết quả đánh giá để phát triển các đề tài liên quan.
  • Cộng đồng địa phương và các tổ chức bảo tồn văn hóa: Nâng cao nhận thức về giá trị văn hóa dân gian, tham gia bảo tồn và phát huy di sản thông qua hoạt động du lịch.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao trò chơi dân gian lại quan trọng trong phát triển du lịch?
    Trò chơi dân gian là tài nguyên văn hóa phi vật thể độc đáo, giúp tạo trải nghiệm văn hóa đặc sắc, kích thích nhu cầu du lịch và góp phần bảo tồn di sản văn hóa truyền thống.

  2. Làm thế nào để đánh giá khả năng khai thác du lịch của trò chơi dân gian?
    Sử dụng hệ thống tiêu chí gồm tính hấp dẫn, tính liên kết, tính bền vững, thời gian tổ chức, vị trí, cơ sở hạ tầng, sức chứa và tính an toàn, được đánh giá bằng thang điểm có trọng số.

  3. Ba trò chơi dân gian nào được đánh giá có tiềm năng phát triển du lịch tại lưu vực sông Thái Bình?
    Đèn trời, Diều sáo và Pháo đất là ba trò chơi tiêu biểu được lựa chọn dựa trên các tiêu chí đánh giá khả năng thu hút và cung ứng du lịch.

  4. Các giải pháp chính để phát triển du lịch dựa trên trò chơi dân gian là gì?
    Xây dựng sản phẩm du lịch đặc thù, đầu tư cơ sở hạ tầng, đào tạo nhân lực, xúc tiến quảng bá và quản lý nhà nước nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa.

  5. Làm thế nào để đảm bảo sự bền vững trong khai thác trò chơi dân gian phục vụ du lịch?
    Bảo tồn ý thức cộng đồng, thực hiện các biện pháp bảo vệ di sản, kiểm soát hoạt động du lịch và phát triển đồng bộ các dịch vụ hỗ trợ.

Kết luận

  • Trò chơi dân gian là tài nguyên văn hóa phi vật thể có sức hấp dẫn lớn đối với khách du lịch trong và ngoài nước.
  • Hệ thống tiêu chí đánh giá khả năng khai thác du lịch giúp xác định tiềm năng và hạn chế của từng trò chơi dân gian.
  • Ba trò chơi Đèn trời, Diều sáo và Pháo đất có tiềm năng phát triển sản phẩm du lịch đặc thù tại lưu vực sông Thái Bình.
  • Các giải pháp phát triển cần tập trung vào xây dựng sản phẩm, đầu tư hạ tầng, đào tạo nhân lực và quảng bá thương hiệu.
  • Nghiên cứu góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân gian, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế du lịch bền vững.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan quản lý và doanh nghiệp du lịch cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đa dạng hóa sản phẩm du lịch văn hóa dựa trên trò chơi dân gian.