Tổng quan nghiên cứu

Gãy xương là một trong những chấn thương phổ biến, ảnh hưởng chủ yếu đến nhóm tuổi lao động và có xu hướng gia tăng do sự phát triển của giao thông và công nghiệp hóa. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, tai nạn giao thông chiếm khoảng 50% nguyên nhân gây gãy xương. Tại Việt Nam, đặc biệt tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Cà Mau, việc chăm sóc người bệnh gãy xương sau phẫu thuật đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu biến chứng và thúc đẩy phục hồi chức năng. Nghiên cứu được thực hiện trong năm 2021 với 384 người bệnh tại khoa Chấn thương chỉnh hình nhằm mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và phân tích kết quả chăm sóc cùng các yếu tố liên quan. Mục tiêu chính là nâng cao chất lượng chăm sóc điều dưỡng, giảm biến chứng và rút ngắn thời gian nằm viện. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cải thiện quy trình chăm sóc, góp phần nâng cao hiệu quả điều trị và sự hài lòng của người bệnh tại các cơ sở y tế tương tự.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các học thuyết điều dưỡng nổi bật như:

  • Học thuyết Maslow: Xác định nhu cầu cơ bản của người bệnh sau phẫu thuật, từ nhu cầu sinh lý đến nhu cầu an toàn và tự thể hiện, giúp điều dưỡng xây dựng kế hoạch chăm sóc phù hợp.
  • Học thuyết Orem: Nhấn mạnh khả năng tự chăm sóc của người bệnh, phân loại mức độ chăm sóc từ hoàn toàn đến hỗ trợ một phần, từ đó hướng dẫn người bệnh tự quản lý sức khỏe sau mổ.
  • Học thuyết Nightingale: Tập trung vào môi trường chăm sóc như vệ sinh, thông khí, ánh sáng để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình hồi phục.
  • Học thuyết Newman: Xem xét con người như một hệ thống phức hợp chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố stress bên trong và bên ngoài, từ đó đề xuất các biện pháp phòng ngừa và hỗ trợ thích nghi.

Các khái niệm chính bao gồm: chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật, biến chứng gãy xương, liền xương, tự chăm sóc, và quy trình điều dưỡng 5 bước (nhận định, chẩn đoán, lập kế hoạch, thực hiện, đánh giá).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu mô tả tiến cứu được thực hiện từ tháng 01 đến tháng 12 năm 2021 tại khoa Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Cà Mau. Cỡ mẫu 384 người bệnh được chọn theo phương pháp thuận tiện dựa trên tiêu chuẩn lựa chọn: người bệnh ≥18 tuổi, gãy xương chi trên hoặc chi dưới được phẫu thuật. Người bệnh gãy cột sống, gãy xương do bệnh lý hoặc không tỉnh táo bị loại trừ.

Dữ liệu được thu thập qua phỏng vấn trực tiếp kết hợp với hồ sơ bệnh án vào các ngày thứ nhất, thứ ba và thứ năm sau phẫu thuật. Công cụ thu thập gồm bộ câu hỏi chuẩn hóa, thang điểm đánh giá đau VAS, và các chỉ số lâm sàng, cận lâm sàng. Phân tích số liệu sử dụng phần mềm SPSS với các phương pháp thống kê mô tả, kiểm định t-test, chi-square, và phân tích đơn biến. Sai số được kiểm soát bằng tập huấn nhóm thu thập và kiểm tra dữ liệu hàng ngày.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Đặc điểm nhân khẩu học: Nam giới chiếm 64,84%, nhóm tuổi 46-60 chiếm tỷ lệ cao nhất 39,32%. Đa số người bệnh sống tại nông thôn (79,17%) và có nghề nghiệp chủ yếu là nông dân (58,57%). Tỷ lệ người có bảo hiểm y tế đạt 97,9%.
  2. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng: Chỉ số BMI bình thường chiếm 54,42%, gầy chiếm 5,48%. Các triệu chứng đau sau mổ được đánh giá qua thang điểm VAS cho thấy phần lớn người bệnh có mức đau từ nhẹ đến vừa trong những ngày đầu.
  3. Kết quả chăm sóc: Tỷ lệ người bệnh không có biến chứng nhiễm khuẩn vết mổ đạt trên 90%. Thời gian nằm viện trung bình sau mổ là khoảng 5 ngày, với 70% người bệnh ra viện trong thời gian này.
  4. Sự hài lòng của người bệnh: Hơn 85% người bệnh hài lòng với hoạt động chăm sóc điều dưỡng, đặc biệt về tư vấn, giảm đau kịp thời và hỗ trợ vận động sớm.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy chăm sóc điều dưỡng tại khoa Chấn thương chỉnh hình Bệnh viện Đa khoa tỉnh Cà Mau đã đạt hiệu quả tích cực trong việc giảm biến chứng và nâng cao sự hài lòng người bệnh. Tỷ lệ nam giới và nhóm tuổi trung niên chiếm ưu thế phù hợp với đặc điểm tai nạn giao thông và lao động phổ biến trong khu vực. Việc áp dụng quy trình điều dưỡng 5 bước và các học thuyết điều dưỡng giúp nhân viên y tế nhận định chính xác tình trạng người bệnh, từ đó thực hiện chăm sóc toàn diện, bao gồm kiểm soát đau, theo dõi dấu hiệu sinh tồn và hướng dẫn tự chăm sóc.

So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, tỷ lệ biến chứng nhiễm khuẩn thấp hơn và thời gian nằm viện ngắn hơn cho thấy hiệu quả của quy trình chăm sóc hiện tại. Biểu đồ phân bố mức độ đau và tỷ lệ biến chứng có thể minh họa rõ ràng sự cải thiện theo thời gian sau phẫu thuật. Tuy nhiên, vẫn cần chú trọng hơn đến nhóm người bệnh có BMI thấp và các bệnh lý kèm theo để giảm nguy cơ biến chứng muộn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo chuyên môn cho điều dưỡng nhằm nâng cao kỹ năng theo dõi dấu hiệu sinh tồn và xử trí biến chứng, đặc biệt trong 48 giờ đầu sau mổ, nhằm giảm tỷ lệ nhiễm khuẩn và biến chứng sớm. Thời gian thực hiện: 6 tháng; chủ thể: Ban lãnh đạo khoa và phòng đào tạo bệnh viện.
  2. Xây dựng chương trình giáo dục sức khỏe cho người bệnh và gia đình về tự chăm sóc, tập vận động và dinh dưỡng hợp lý sau phẫu thuật để nâng cao khả năng tự quản lý và rút ngắn thời gian hồi phục. Thời gian: liên tục; chủ thể: điều dưỡng và bác sĩ khoa.
  3. Áp dụng hệ thống đánh giá đau và biến chứng chuẩn hóa sử dụng thang điểm VAS và bảng kiểm tra biến chứng để theo dõi sát sao, kịp thời điều chỉnh kế hoạch chăm sóc. Thời gian: 3 tháng; chủ thể: khoa Chấn thương chỉnh hình.
  4. Tăng cường đầu tư trang thiết bị hỗ trợ chăm sóc và phục hồi chức năng như thiết bị tập vận động, dụng cụ hỗ trợ vận động sớm nhằm giảm teo cơ và cứng khớp. Thời gian: 1 năm; chủ thể: Ban giám đốc bệnh viện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhân viên điều dưỡng và y tá: Nâng cao kiến thức và kỹ năng chăm sóc người bệnh gãy xương sau phẫu thuật, áp dụng quy trình điều dưỡng hiệu quả.
  2. Bác sĩ chuyên khoa chấn thương chỉnh hình: Tham khảo các yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc để phối hợp điều trị toàn diện.
  3. Quản lý bệnh viện và phòng đào tạo: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chương trình đào tạo và cải tiến quy trình chăm sóc.
  4. Sinh viên ngành điều dưỡng và y học: Là tài liệu tham khảo học thuật về chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật gãy xương, kết hợp lý thuyết và thực tiễn.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chăm sóc người bệnh gãy xương sau phẫu thuật cần lưu ý những gì?
    Chăm sóc tập trung vào kiểm soát đau, theo dõi dấu hiệu sinh tồn, phòng ngừa nhiễm khuẩn, hỗ trợ vận động sớm và giáo dục tự chăm sóc. Ví dụ, theo dõi huyết áp, mạch, nhiệt độ mỗi 30 phút trong 24 giờ đầu giúp phát hiện biến chứng kịp thời.

  2. Yếu tố nào ảnh hưởng đến kết quả chăm sóc người bệnh?
    Tuổi, tình trạng dinh dưỡng (BMI), mức độ đau, thời gian phẫu thuật và biến chứng kèm theo là các yếu tố quan trọng. Người bệnh có BMI bình thường thường hồi phục nhanh hơn.

  3. Làm thế nào để giảm đau hiệu quả cho người bệnh sau mổ?
    Sử dụng thuốc giảm đau theo y lệnh kết hợp thay đổi tư thế, động viên tinh thần và hướng dẫn tập vận động nhẹ nhàng giúp giảm đau và tăng cường phục hồi.

  4. Tại sao việc tập vận động sớm lại quan trọng?
    Tập vận động giúp duy trì sức mạnh cơ, ngăn ngừa teo cơ và cứng khớp, đồng thời thúc đẩy lưu thông máu, giảm nguy cơ biến chứng huyết khối.

  5. Người bệnh và gia đình cần được tư vấn những nội dung gì?
    Tư vấn về chế độ dinh dưỡng, cách tự chăm sóc vết mổ, tập vận động, nhận biết dấu hiệu biến chứng và tuân thủ thuốc, giúp người bệnh chủ động trong quá trình hồi phục.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã mô tả chi tiết đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả chăm sóc của 384 người bệnh gãy xương sau phẫu thuật tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Cà Mau năm 2021.
  • Tỷ lệ biến chứng nhiễm khuẩn thấp, thời gian nằm viện trung bình khoảng 5 ngày, và sự hài lòng của người bệnh đạt trên 85%.
  • Áp dụng các học thuyết điều dưỡng và quy trình chăm sóc khoa học góp phần nâng cao hiệu quả điều trị và phục hồi chức năng.
  • Đề xuất các giải pháp đào tạo, giáo dục sức khỏe, chuẩn hóa đánh giá và đầu tư trang thiết bị nhằm cải thiện hơn nữa chất lượng chăm sóc.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các khuyến nghị, mở rộng nghiên cứu trên phạm vi rộng hơn và theo dõi dài hạn kết quả chăm sóc người bệnh.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao chất lượng chăm sóc người bệnh gãy xương sau phẫu thuật tại cơ sở của bạn!