Huy động các nguồn lực xã hội trong xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn mới ở huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh

Nguồn lực xã hội trong xây dựng NTM bao gồm tất cả các nguồn lực không thuộc ngân sách nhà nước, mà được huy động từ cộng đồng, doanh nghiệp, các tổ chức xã hội, và cá nhân. Vai trò của nguồn lực xã hội là vô cùng quan trọng, giúp bổ sung nguồn vốn đầu tư, giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước, đồng thời phát huy tính chủ động, sáng tạo của cộng đồng trong xây dựng quê hương. Theo tài liệu gốc, việc huy động nguồn lực xã hội giúp huyện Tiên Du đạt được mục tiêu xây dựng làng, xã có cuộc sống ấm no, văn minh, môi trường trong sạch. Đóng góp của cộng đồng vào xây dựng nông thôn mới là yếu tố then chốt để đảm bảo tính bền vững của chương trình.

Huyện Tiên Du đang trong quá trình xây dựng và hoàn thiện các tiêu chí NTM. Nhu cầu về vốn đầu tư cho cơ sở hạ tầng nông thôn mới Tiên Du là rất lớn, trong khi nguồn vốn ngân sách còn hạn chế. Do đó, việc huy động nguồn lực xã hội là giải pháp tất yếu để đáp ứng nhu cầu vốn, đảm bảo tiến độ và chất lượng các công trình. Hơn nữa, việc huy động sự tham gia của cộng đồng còn giúp nâng cao ý thức trách nhiệm, tạo sự đồng thuận trong xã hội, góp phần xây dựng NTM một cách bền vững. Theo nghiên cứu, nguồn vốn huy động từ cộng đồng còn khiêm tốn, đòi hỏi huyện cần tìm ra giải pháp nhằm đẩy mạnh việc huy động các nguồn lực xã hội.

Các hình thức huy động nguồn lực xã hội phổ biến tại Tiên Du bao gồm: (1) Đóng góp bằng tiền mặt từ người dân, doanh nghiệp, và các tổ chức; (2) Đóng góp ngày công lao động để xây dựng các công trình công cộng; (3) Hiến đất để xây dựng đường giao thông, trường học, và các công trình khác; (4) Đóng góp vật liệu xây dựng, máy móc, và các tài sản khác. Mỗi hình thức đều có ưu điểm và hạn chế riêng, cần được vận dụng linh hoạt, phù hợp với điều kiện cụ thể của từng địa phương. Theo bảng số liệu, kết quả huy động đóng góp tài chính trong xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn mới ở huyện Tiên Du trong 4 năm 2012 – 2015 cho thấy sự biến động và cần có giải pháp ổn định.

Hiệu quả huy động nguồn lực xã hội tại Tiên Du còn chưa cao, thể hiện ở việc nguồn vốn huy động chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế, sự tham gia của một số thành phần trong xã hội còn hạn chế, và cơ chế chính sách chưa thực sự khuyến khích. Cần có những đánh giá khách quan, toàn diện về thực trạng này để có cơ sở đề xuất các giải pháp phù hợp. Mặc dù cơ sở hạ tầng đã được nâng cấp rõ rệt, tạo điều kiện cho sản xuất và sinh hoạt, nhưng vẫn cần đầu tư nhiều hơn nữa. Cần đánh giá kỹ lưỡng cơ cấu vốn huy động đóng góp xây dựng CSHT NTM để có những điều chỉnh phù hợp.

Chính sách của Đảng và Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng và tạo hành lang pháp lý cho công tác huy động nguồn lực xã hội. Các chính sách khuyến khích xã hội hóa đầu tư, ưu đãi cho doanh nghiệp tham gia xây dựng NTM, và hỗ trợ cho người dân đóng góp nguồn lực sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho quá trình này. Ngược lại, các chính sách chưa phù hợp, thiếu đồng bộ, hoặc không được thực thi hiệu quả sẽ gây cản trở. Cần rà soát, sửa đổi, và bổ sung các chính sách để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho việc huy động nguồn lực.

Nhận thức của người dân về vai trò và lợi ích của việc xây dựng NTM có ảnh hưởng lớn đến sự sẵn sàng tham gia đóng góp nguồn lực. Công tác tuyên truyền, vận động cần được thực hiện thường xuyên, sâu rộng, với nhiều hình thức đa dạng, phù hợp với từng đối tượng. Cần làm cho người dân hiểu rõ về mục tiêu, ý nghĩa của chương trình, cũng như quyền lợi và trách nhiệm của mình trong quá trình thực hiện. Theo kết quả nghiên cứu, đánh giá về nhận thức của cán bộ và người dân về việc triển khai xây dựng NTM tại địa phương còn nhiều hạn chế, cần được cải thiện.

Cần rà soát, sửa đổi, và bổ sung các cơ chế chính sách liên quan đến huy động nguồn lực xã hội, đảm bảo tính đồng bộ, minh bạch, và khả thi. Các chính sách cần tập trung vào việc khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, tạo điều kiện cho người dân tham gia đóng góp nguồn lực, và hỗ trợ các tổ chức xã hội thực hiện các dự án phát triển cộng đồng. Cần có cơ chế giám sát, đánh giá hiệu quả thực thi chính sách để kịp thời điều chỉnh, bổ sung.

Cần tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ làm công tác xây dựng NTM, đặc biệt là cán bộ cấp xã, thôn. Cần trang bị cho cán bộ những kiến thức, kỹ năng cần thiết để thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động, quản lý, và sử dụng nguồn lực. Đồng thời, cần nâng cao nhận thức, kiến thức cho người dân về vai trò và lợi ích của việc xây dựng NTM, tạo sự đồng thuận và tham gia tích cực của cộng đồng. Cần có giải pháp về nâng cao trình độ cán bộ quản lý để sử dụng có hiệu quả các nguồn lực huy động.

Cần tổng kết, đánh giá các mô hình huy động nguồn lực hiệu quả đã được triển khai tại Tiên Du, như mô hình xã hội hóa đầu tư vào cơ sở hạ tầng, mô hình liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân, và mô hình cộng đồng tự quản. Các mô hình này cần được nhân rộng, phát triển, và điều chỉnh phù hợp với điều kiện cụ thể của từng địa phương. Cần có cơ chế khuyến khích, hỗ trợ các mô hình hoạt động hiệu quả.

Quá trình huy động nguồn lực tại Tiên Du cho thấy vai trò quan trọng của sự tham gia của cộng đồng và doanh nghiệp. Cần tạo điều kiện thuận lợi để người dân và doanh nghiệp tham gia vào quá trình xây dựng NTM, từ khâu lập kế hoạch, triển khai thực hiện, đến giám sát, đánh giá. Cần có cơ chế chia sẻ lợi ích hợp lý để khuyến khích sự tham gia của các bên. Cần tăng cường huy động nguồn lực từ doanh nghiệp.

Các giải pháp chính để huy động nguồn lực xã hội bao gồm: (1) Hoàn thiện cơ chế chính sách khuyến khích xã hội hóa; (2) Nâng cao năng lực cán bộ và cộng đồng; (3) Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động; (4) Phát huy vai trò của các tổ chức xã hội; (5) Khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp; (6) Tăng cường kiểm tra, giám sát. Các giải pháp này cần được thực hiện đồng bộ, có hệ thống, và có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan.

Để phát triển nông thôn bền vững tại Tiên Du, cần có những kiến nghị cụ thể đối với Trung ương, tỉnh Bắc Ninh, huyện Tiên Du, và các xã trong huyện. Các kiến nghị cần tập trung vào việc tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân, bảo vệ môi trường, và tăng cường chính sách huy động nguồn lực xây dựng nông thôn mới. Cần có sự cam kết và hành động quyết liệt từ tất cả các cấp, các ngành để đạt được mục tiêu đề ra.