I. Tổng quan về hợp đồng mua bán nhà ở thương mại
Luận án tiến sĩ "Pháp luật về hợp đồng mua bán nhà ở thương mại ở Việt Nam từ thực tiễn thành phố Hồ Chí Minh" của Lê Thị Hồng Thơm tập trung nghiên cứu về hợp đồng mua bán nhà ở thương mại (HĐMBNOTM) dưới góc độ pháp lý và thực tiễn tại Tp.HCM. Luận án chỉ ra tầm quan trọng của nhà ở thương mại không chỉ là tài sản kinh tế mà còn là nhu cầu thiết yếu của mỗi cá nhân, hộ gia đình. Việc mua bán nhà ở, đặc biệt là nhà ở hình thành trong tương lai (NOTMHTTTL), đáp ứng nhu cầu của cả người mua và chủ đầu tư. Người mua có thể chưa đủ tài chính để mua đứt, trong khi chủ đầu tư cần huy động vốn. Tuy nhiên, việc huy động vốn này tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt khi dự án chưa hình thành. Luật Nhà ở 2014 và Luật Kinh doanh Bất động sản 2014 đã tạo bước tiến quan trọng trong việc thừa nhận và tạo hành lang pháp lý cho giao dịch nhà ở thương mại. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế, đặc biệt là trong HĐMBNOTM, tạo kẽ hở cho một số chủ đầu tư lợi dụng. Tp.HCM, với đặc thù là trung tâm kinh tế, thu hút đông đảo dân cư, nên thị trường nhà ở thương mại rất sôi động. Tuy nhiên, việc thực hiện pháp luật về HĐMBNOTM tại đây cũng gặp nhiều khó khăn, thể hiện qua các vi phạm như chậm bàn giao, chất lượng kém, v.v. Luận án nhấn mạnh việc nghiên cứu thực tiễn tại Tp.HCM là cần thiết để hoàn thiện pháp luật về HĐMBNOTM, đảm bảo công bằng cho các bên, ổn định kinh tế - xã hội, và thúc đẩy thị trường bất động sản.
II. Nội dung nghiên cứu và phương pháp luận
Luận án tập trung vào HĐMBNOTM giữa người tiêu dùng và chủ đầu tư, không bao gồm giao dịch giữa các chủ thể kinh doanh bất động sản, condotel, officetel, hay nhà ở xã hội. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các văn bản pháp luật từ năm 2014 liên quan đến HĐMBNOTM, đặc biệt là Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh Bất động sản, và Bộ luật Dân sự. Luận án sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và lịch sử, kết hợp với các phương pháp nghiên cứu như tiếp cận hệ thống, phân tích, so sánh, bình luận, thu thập thông tin. Mục đích của luận án là làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn về HĐMBNOTM, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật, nâng cao hiệu quả thực hiện. Luận án có nhiều đóng góp mới, bao gồm: nghiên cứu tổng thể, hệ thống về HĐMBNOTM; xác lập khung lý thuyết về chuyển giao quyền sở hữu; phân tích pháp luật liên quan và thực tiễn tại Tp.HCM; nhận diện đặc điểm của nhà ở thương mại; và đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật.
III. Tổng quan tình hình nghiên cứu hiện tại
Chương 1 của luận án tập trung vào tổng quan các nghiên cứu hiện có về HĐMBNOTM. Các nghiên cứu được phân thành ba nhóm chính: (i) nghiên cứu về HĐMBNOTM nói chung, (ii) nghiên cứu về hợp đồng mua bán căn hộ chung cư, và (iii) nghiên cứu về HĐMB NOTMHTTTL. Luận án đã khảo sát các công trình nghiên cứu về HĐMBNOTM của các tác giả như Vũ Hồng Hoa, Nguyễn Khánh Vũ và Nguyễn Thị Hồng Nhung. Các nghiên cứu này đã đạt được sự thống nhất nhất định về lý luận và đặc trưng của quan hệ mua bán nhà ở thương mại, đặc biệt là mục đích sinh lời thông qua việc chuyển giao nhà ở cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, các nghiên cứu hiện có chưa đi sâu phân tích nguyên nhân của các bất cập, hạn chế trong thực tiễn áp dụng pháp luật về HĐMBNOTM. Luận án của Lê Thị Hồng Thơm sẽ kế thừa những kết quả nghiên cứu này và tập trung vào việc phân tích sâu hơn các vấn đề thực tiễn tại Tp.HCM để đề xuất các giải pháp cụ thể, phù hợp với tình hình phát triển của thị trường bất động sản.
IV. Đóng góp và ý nghĩa của luận án
Luận án được kỳ vọng sẽ đóng góp cả về mặt lý luận và thực tiễn. Về lý luận, luận án góp phần hoàn thiện cơ sở lý luận cho pháp luật về HĐMBNOTM, đảm bảo tính thống nhất và đồng bộ trong hệ thống pháp luật về hợp đồng. Về thực tiễn, các kiến nghị và giải pháp được đề xuất có thể làm tài liệu tham khảo cho các nhà lập pháp, cơ quan quản lý, và các bên tham gia giao dịch. Luận án cũng phân tích thực trạng pháp luật về HĐMBNOTM tại Tp.HCM, từ đó đưa ra các định hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật. Việc tập trung vào thực tiễn Tp.HCM giúp luận án có tính ứng dụng cao, đáp ứng nhu cầu thực tế của thị trường bất động sản sôi động tại đây. Kết quả nghiên cứu của luận án có thể góp phần nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật, bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia giao dịch, và thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường bất động sản.
