Nghiên cứu hoạt động sinh kế của hộ dân tộc thiểu số tại xã Vi Hương, huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn trong bối cảnh biến đổi khí hậu

• Tác giả: Hà Diệu Hương
• Người hướng dẫn: Th.S Đặng Thị Bích Huệ
• Trường học: Đại học Nông Lâm Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Phát triển nông thôn
• Đề tài: Hoạt động sinh kế của hộ dân tộc thiểu số xã Vi Hương, huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn trong bối cảnh biến đổi khí hậu
• Loại tài liệu: Khóa luận tốt nghiệp đại học
• Năm xuất bản: 2018
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỂU ĐỒ
• DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT
• MỤC LỤC
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
• 1.2.1. Mục tiêu chung
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. Ý nghĩa của đề tài
• 1.3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học
• 1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 1. MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
• 1.2.1. Mục tiêu chung
• 1.2.2. Mục tiêu cụ thể
• 1.3. Ý nghĩa của đề tài
• 1.3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học
• 1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn
• 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 2.1. Một số vấn đề cơ bản về biến đổi khí hậu
• 2.1.1. Khái niệm khí hậu, thời tiết, BĐKH
• 2.1.2. Nguyên nhân BĐKH
• 2.1.2.1. Nguyên nhân do tự nhiên
• 2.1.2.2. Nguyên nhân do các hoạt động con người
• 2.1.3. Biểu hiện của BĐKH
• 2.1.4. Tác động của BĐKH
• 2.1.4.1. Sức khỏe
• 2.1.4.2. Đến tài nguyên nước
• 2.1.4.3. Đến môi trường
• 2.1.4.4. Đến nông lâm ngư nghiệp và an ninh lương thực
• 2.2. Một số vấn đề cơ bản về sinh kế
• 2.2.1. Khái niệm sinh kế
• 2.2.2. Các nguồn vốn sinh kế
• 2.2.2.1. Nguồn nhân lực
• 2.2.2.2. Nguồn lực xã hội
• 2.2.2.3. Nguồn lực tự nhiên
• 2.2.2.4. Nguồn lực vật chất
• 2.2.2.5. Nguồn lực tài chính
• 2.2.3. Khung sinh kế bền vững
• 3. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 3.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 3.1.2. Phạm vi nghiên cứu
• 3.1.3. Địa điểm thực tập và thời gian thực hiện
• 3.2. Nội dung nghiên cứu
• 3.3. Phương pháp nghiên cứu
• 3.3.1. Phương pháp điều tra thu thập số liệu
• 3.3.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu
• 3.3.3. Phương pháp thống kê mô tả
• 4. KẾT QUẢ THỰC TẬP
• 4.1. Điều kiện tự nhiên – kinh tế - xã hội của xã Vi Hương
• 4.1.1. Vị trí địa lý
• 4.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội
• 4.1.3. Thống kê diễn biến BĐKH trên địa bàn xã Vi Hương
• 4.1.3.1. Diễn biến nhiệt độ, độ ẩm, lượng mưa trung bình giai đoạn 2007 - 2017
• 4.2. Thiệt hại của hộ do các yếu tố ảnh hưởng
• 4.3. Thực trạng hoạt động sinh kế của hộ dân tộc thiểu số trong bối cảnh BĐKH tại địa bàn nghiên cứu
• 4.3.1. Các nguồn lực sinh kế hộ dân tộc thiểu số
• 4.3.2. Các hoạt động sinh kế của hộ điều tra
• 4.3.3. Thu nhập từ các hoạt động sinh kế của hộ
• 4.3.4. Ảnh hưởng của BĐKH đến hoạt động sinh kế của hộ
• 4.3.5. Những khả năng thay đổi trong hoạt động sinh kế khi phải đối mặt với BĐKH
• 4.4. Một số giải pháp nhằm nâng cao khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, giúp phần phát triển kinh tế bền vững cho hộ dân tộc thiểu số tại xã Vi Hương
• 4.4.1. Giải pháp về đất đai
• 4.4.2. Giải pháp về nguồn nhân lực
• 4.4.3. Giải pháp về việc làm
• 4.4.4. Giải pháp về vốn
• 4.4.5. Giải pháp về giáo dục, sức khỏe và truyền thông
• 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 5.1. Đối với Chính quyền và đoàn thể địa phương
• 5.2. Đối với người dân địa phương
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Giới thiệu và bối cảnh nghiên cứu

Nghiên cứu tập trung vào hoạt động sinh kế của các hộ dân tộc thiểu số tại xã Vi Hương, huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Biến đổi khí hậu đã gây ra nhiều tác động tiêu cực đến nông nghiệp, lâm nghiệp, và chăn nuôi, đặc biệt là ở các vùng nông thôn miền núi. Nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất các giải pháp thích ứng để phát triển bền vững.

1.1. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu chung của nghiên cứu là đánh giá tác động của biến đổi khí hậu đến hoạt động kinh tế của các hộ dân tộc thiểu số tại xã Vi Hương. Mục tiêu cụ thể bao gồm hệ thống hóa cơ sở lý luận, thống kê diễn biến biến đổi khí hậu, và đề xuất các giải pháp thích ứng.

1.2. Ý nghĩa nghiên cứu

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để các địa phương xây dựng chính sách hỗ trợ người dân thích ứng với biến đổi khí hậu. Đồng thời, nghiên cứu cũng góp phần nâng cao nhận thức về quản lý rủi ro và phát triển bền vững.

II. Tổng quan về biến đổi khí hậu và sinh kế

Biến đổi khí hậu là sự thay đổi trạng thái khí hậu do các hoạt động của con người và tự nhiên. Nó gây ra các hiện tượng thời tiết cực đoan như lũ lụt, hạn hán, và bão, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nông nghiệp, lâm nghiệp, và thủy sản. Sinh kế được định nghĩa là các hoạt động và nguồn lực mà người dân sử dụng để kiếm sống, bao gồm nông nghiệp, chăn nuôi, và lâm nghiệp.

2.1. Tác động của biến đổi khí hậu

Biến đổi khí hậu làm suy thoái tài nguyên thiên nhiên, ảnh hưởng đến đời sống người dân và hoạt động kinh tế. Các hiện tượng như lũ lụt, hạn hán, và xâm nhập mặn gây thiệt hại lớn cho sản xuất nông nghiệp và chăn nuôi.

2.2. Khung sinh kế bền vững

Khung sinh kế bền vững bao gồm các nguồn lực như nhân lực, tài nguyên thiên nhiên, và tài chính. Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý các nguồn lực này để đảm bảo sinh kế bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

III. Thực trạng hoạt động sinh kế tại xã Vi Hương

Nghiên cứu chỉ ra rằng hoạt động sinh kế của các hộ dân tộc thiểu số tại xã Vi Hương chủ yếu dựa vào nông nghiệp, lâm nghiệp, và chăn nuôi. Tuy nhiên, biến đổi khí hậu đã gây ra nhiều khó khăn như thiếu nước tưới, dịch bệnh, và thiệt hại mùa màng. Các hộ dân cần có các biện pháp thích ứng để duy trì sinh kế.

3.1. Nguồn lực sinh kế

Các nguồn lực chính bao gồm đất đai, nguồn nước, và lao động. Tuy nhiên, biến đổi khí hậu đã làm suy giảm các nguồn lực này, đặc biệt là đất canh tác và nguồn nước tưới.

3.2. Thu nhập từ hoạt động sinh kế

Thu nhập của các hộ dân chủ yếu từ nông nghiệp và chăn nuôi. Tuy nhiên, biến đổi khí hậu đã làm giảm năng suất và sản lượng, dẫn đến thu nhập bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

IV. Giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu

Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao khả năng thích ứng của các hộ dân tộc thiểu số tại xã Vi Hương với biến đổi khí hậu. Các giải pháp bao gồm cải thiện quản lý tài nguyên thiên nhiên, đa dạng hóa hoạt động kinh tế, và tăng cường chính sách hỗ trợ từ chính quyền địa phương.

4.1. Giải pháp về đất đai và nguồn nước

Cần cải thiện quản lý đất đai và nguồn nước để đảm bảo nguồn lực cho sản xuất. Các biện pháp như xây dựng hệ thống tưới tiêu và bảo vệ đất canh tác là cần thiết.

4.2. Giải pháp về đa dạng hóa sinh kế

Đa dạng hóa hoạt động kinh tế bằng cách phát triển các ngành nghề phi nông nghiệp như thủ công mỹ nghệ và du lịch sinh thái. Điều này giúp giảm phụ thuộc vào nông nghiệp và tăng thu nhập cho người dân.