Hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách nhà nước cho giáo dục trung học phổ thông tại Hải Phòng

Luật NSNN khẳng định NSNN là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được cơ quan có thẩm quyền quyết định và thực hiện trong niên độ một năm. Chi thường xuyên NSNN là quá trình sử dụng nguồn NSNN để chi cho các hoạt động thường xuyên của cơ quan, đảm bảo sự phát triển của cơ quan. Chi NSNN cho GD&ĐT là quá trình phân phối, sử dụng vốn từ quỹ NSNN để đáp ứng các nhu cầu chi của ngành giáo dục. CTX NSNN cho giáo dục THPT là các khoản chi tiêu của các cơ quan nhà nước, các đơn vị sử dụng ngân sách dành cho các trường THPT để duy trì hoạt động, thực hiện nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực trên địa bàn.

CTX NSNN là nguồn lực chủ yếu để đảm bảo duy trì và phát triển hệ thống giáo dục quốc dân, trong đó có giáo dục THPT, theo định hướng của Đảng và Nhà nước. CTX NSNN còn đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố, tăng cường số lượng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, giáo viên. Cơ cấu định mức CTX NSNN cho giáo dục THPT cần được điều chỉnh để đảm bảo các hoạt động của sự nghiệp giáo dục. Sự đầu tư từ NSNN còn có tác dụng kích thích, thu hút các nguồn vốn khác đầu tư cho sự nghiệp GD&ĐT. Cuối cùng, đảm bảo thực hiện tốt các chương trình mục tiêu quốc gia trong môi trường giáo dục.

Lập dự toán là khâu đầu tiên của chu trình ngân sách và là công cụ quan trọng để sử dụng NSNN hiệu quả. Quản lý theo dự toán là nguyên tắc quan trọng trong quản lý NSNN nói chung và quản lý CTX của NSNN cho GD&ĐT các trường THPT nói riêng. Các đơn vị sử dụng NSNN, căn cứ dự toán ngân sách được giao, các quy định tài chính hiện hành, nhiệm vụ và kế hoạch chuyên môn để lập kế hoạch chi tiết thực hiện trong một năm (bao gồm chi thanh toán cá nhân, chi các hoạt động sự nghiệp…). Sở Tài chính tham mưu cho UBND tỉnh, thành phố ban hành Quyết định giao dự toán cho các trường THPT.

Chấp hành dự toán là quá trình thực hiện các hoạt động chi tiêu theo đúng dự toán đã được phê duyệt và các quy định của pháp luật. Các đơn vị sử dụng NSNN thực hiện chi tiêu theo đúng nội dung, định mức, tiêu chuẩn đã được quy định. Kho bạc Nhà nước (KBNN) thực hiện kiểm soát chi NSNN, đảm bảo việc chi tiêu đúng mục đích, đúng đối tượng và tuân thủ các quy định của pháp luật. Sở Tài chính thực hiện kiểm tra, giám sát việc chấp hành dự toán của các đơn vị sử dụng NSNN.

Việc lập dự toán chi thường xuyên (CTX) sát với thực tế là yếu tố then chốt. Để đạt được điều này, cần thực hiện khảo sát kỹ lưỡng nhu cầu chi tiêu của các trường THPT, đồng thời cập nhật các quy định, định mức chi tiêu mới nhất. Áp dụng công nghệ thông tin vào quá trình lập dự toán sẽ giúp tăng tính chính xác và minh bạch. Ngoài ra, cần tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ làm công tác lập dự toán.

Cần siết chặt kiểm soát các khoản chi tiêu, đảm bảo đúng mục đích, đúng đối tượng và tuân thủ các quy định của pháp luật. Tăng cường phối hợp giữa Sở Tài chính, Kho bạc Nhà nước (KBNN) và các đơn vị sử dụng NSNN trong quá trình kiểm soát chi. Áp dụng hình thức thanh toán qua KBNN để tăng tính minh bạch và giảm thiểu rủi ro. Đồng thời, cần xây dựng hệ thống cảnh báo sớm để phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm.

Công tác quyết toán phải được thực hiện đầy đủ, chính xác và kịp thời. Các báo cáo quyết toán phải phản ánh trung thực tình hình sử dụng NSNN. Tăng cường kiểm tra, đối chiếu số liệu giữa các đơn vị liên quan để đảm bảo tính thống nhất. Đồng thời, cần công khai thông tin về quyết toán NSNN để người dân và xã hội cùng giám sát.

Cần thành lập Ban Chỉ đạo để điều phối và chỉ đạo chung quá trình thực hiện. Sở Tài chính đóng vai trò chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan để triển khai các giải pháp. Xác định rõ các giai đoạn thực hiện và thời gian hoàn thành cho từng giai đoạn. Ước tính chi phí cho các hoạt động như tập huấn, khảo sát, xây dựng hệ thống thông tin... và bố trí nguồn kinh phí phù hợp.

Quản lý chi hiệu quả sẽ giúp tiết kiệm NSNN, giảm thiểu lãng phí và tham nhũng. Nguồn lực NSNN được sử dụng hiệu quả hơn sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, cải thiện cơ sở vật chất, tăng cường đào tạo đội ngũ giáo viên. Học sinh sẽ được hưởng lợi từ môi trường học tập tốt hơn, chất lượng giáo dục được nâng cao.

Một trong những thuận lợi lớn là sự quan tâm và chỉ đạo sát sao từ các cấp lãnh đạo của thành phố và ngành giáo dục. Bên cạnh đó, đội ngũ cán bộ quản lý tài chính có trình độ chuyên môn, kinh nghiệm, cùng với sự hỗ trợ từ các công cụ công nghệ thông tin, tạo điều kiện thuận lợi để triển khai các giải pháp quản lý hiệu quả.

Tuy nhiên, cũng có không ít khó khăn như sự thay đổi liên tục của các chính sách, quy định về tài chính, nguồn lực hạn chế, và năng lực quản lý của một số cán bộ còn hạn chế. Để khắc phục, cần tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, cập nhật thông tin kịp thời, và có cơ chế giám sát, kiểm tra chặt chẽ.

Đề án này đã đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý chi ngân sách, tiết kiệm chi phí và tăng cường tính minh bạch trong việc sử dụng nguồn lực. Qua đó, góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành giáo dục THPT tại Hải Phòng. Tuy nhiên, để đánh giá chính xác hiệu quả, cần có các nghiên cứu sâu hơn và theo dõi thường xuyên sau khi triển khai.

Trong tương lai, cần tiếp tục đổi mới cơ chế tài chính giáo dục, tăng cường tự chủ cho các trường THPT, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và điều hành. Bên cạnh đó, cần chú trọng đến việc thu hút và sử dụng hiệu quả các nguồn lực xã hội hóa, tạo điều kiện cho sự phát triển toàn diện của giáo dục THPT tại Hải Phòng.