Hoàn thiện luật kinh tế Việt Nam trong nền kinh tế thị trường

Luật kinh tế tạo hành lang pháp lý cho các hoạt động kinh tế, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể tham gia thị trường. Đồng thời, luật kinh tế giúp Nhà nước điều tiết nền kinh tế, đảm bảo sự phát triển bền vững và hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế và tiến bộ xã hội. Theo PTS Trần Ngọc Đường, trong cơ chế thị trường, sự tồn tại của pháp luật là nhu cầu bắt nguồn từ chính những đòi hỏi của các quan hệ kinh tế.

Việc hoàn thiện luật kinh tế là yêu cầu bức thiết cả về lý luận và thực tiễn. Nền kinh tế thị trường Việt Nam vẫn còn non trẻ, có nhiều đặc thù, ảnh hưởng đến việc xây dựng hệ thống pháp luật phù hợp. Quá trình chuyển đổi từ kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang kinh tế thị trường chưa được hướng dẫn bởi một cơ sở lý thuyết vững chắc và đầy đủ. Vì vậy, cần có những nghiên cứu chuyên sâu và toàn diện để nâng cao hiệu quả của luật kinh tế Việt Nam.

Khung pháp lý về quyền sở hữu và tự do kinh doanh còn nhiều bất cập. Quyền sở hữu chưa được bảo vệ đầy đủ, gây ảnh hưởng đến hoạt động đầu tư và sản xuất kinh doanh. Các quy định về tự do kinh doanh còn rườm rà, gây khó khăn cho doanh nghiệp. Cần có những cải cách mạnh mẽ để tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch và cạnh tranh.

Các quy định về tổ chức và hoạt động kinh doanh, đặc biệt trong các lĩnh vực như tiền tệ, ngân hàng, bảo hiểm còn chưa theo kịp sự phát triển của thị trường. Cần có những quy định chặt chẽ hơn để đảm bảo an toàn hệ thống tài chính, ngăn chặn rủi ro và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng. Việc giải quyết tranh chấp kinh tế, phá sản, giải thể doanh nghiệp còn nhiều vướng mắc, kéo dài, gây thiệt hại cho các bên liên quan.

Hiệu quả thi hành và áp dụng luật kinh tế còn thấp do nhiều nguyên nhân, như năng lực của cán bộ thực thi pháp luật còn hạn chế, cơ chế giám sát và kiểm tra chưa hiệu quả, tình trạng tham nhũng còn diễn ra. Cần có những giải pháp đồng bộ để nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật, đảm bảo tính nghiêm minh và công bằng của pháp luật.

Cần tiếp tục cải cách thể chế kinh tế, loại bỏ những rào cản đối với sự phát triển của thị trường. Đồng thời, cần đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ pháp luật cho doanh nghiệp. Cần tạo điều kiện thuận lợi để các thành phần kinh tế phát triển bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh.

Cần nâng cao năng lực của cán bộ thực thi pháp luật, đặc biệt là trong các lĩnh vực mới như kinh tế số, kinh tế xanh, phát triển bền vững. Cần tăng cường đào tạo và bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kỹ năng nghiệp vụ cho cán bộ, đảm bảo họ có đủ trình độ và năng lực để thực thi pháp luật một cách hiệu quả.

Cần tăng cường hợp tác quốc tế về pháp luật kinh tế, học hỏi kinh nghiệm của các nước phát triển trong việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật. Cần chủ động tham gia vào các tổ chức quốc tế và khu vực, thực hiện đầy đủ các cam kết quốc tế, góp phần nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

Cần hoàn thiện pháp luật về đầu tư và doanh nghiệp, tạo môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng, minh bạch và hấp dẫn. Cần đơn giản hóa thủ tục đăng ký kinh doanh, giảm chi phí gia nhập thị trường cho doanh nghiệp. Đồng thời, cần tăng cường bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, tạo niềm tin cho nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Cần cập nhật pháp luật thương mại và cạnh tranh, đảm bảo phù hợp với các chuẩn mực quốc tế. Cần xây dựng các quy định chặt chẽ về chống độc quyền, hạn chế cạnh tranh, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng. Đồng thời, cần tạo điều kiện để các doanh nghiệp cạnh tranh bình đẳng, nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Cần xây dựng pháp luật về sở hữu trí tuệ và lao động, bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của các chủ thể, khuyến khích sáng tạo và đổi mới. Đồng thời, cần bảo vệ quyền lợi của người lao động, đảm bảo môi trường làm việc an toàn, công bằng và văn minh.

Việc đánh giá hiệu quả của luật kinh tế cần dựa trên các tiêu chí khách quan, khoa học và phù hợp với thực tiễn Việt Nam. Cần sử dụng các phương pháp đánh giá định lượng và định tính, thu thập và phân tích dữ liệu một cách kỹ lưỡng. Đồng thời, cần tham khảo kinh nghiệm của các nước phát triển trong việc đánh giá hiệu quả của luật pháp.

Kết quả nghiên cứu cần được công bố rộng rãi để các nhà hoạch định chính sách, các nhà quản lý và các doanh nghiệp có thể tiếp cận và sử dụng. Cần có những diễn đàn để trao đổi và thảo luận về kết quả nghiên cứu, tạo sự đồng thuận trong xã hội về các giải pháp hoàn thiện luật kinh tế.

Sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế số đặt ra những yêu cầu mới đối với luật kinh tế. Cần có những quy định pháp luật để điều chỉnh các hoạt động kinh doanh trên môi trường số, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và doanh nghiệp. Đồng thời, cần tạo điều kiện để các doanh nghiệp Việt Nam tận dụng cơ hội từ kinh tế số để phát triển.

Phát triển bền vững là mục tiêu quan trọng của Việt Nam. Cần có những quy định pháp luật để bảo vệ môi trường, sử dụng tài nguyên một cách hiệu quả và tiết kiệm. Đồng thời, cần khuyến khích các doanh nghiệp thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh thân thiện với môi trường, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.