Tổng quan nghiên cứu

Kho bạc Nhà nước (KBNN) Hòa Bình là một tổ chức trực thuộc Bộ Tài chính, chịu trách nhiệm quản lý quỹ Ngân sách Nhà nước (NSNN) và các quỹ tài chính khác trên địa bàn tỉnh. Tính đến cuối năm 2020, KBNN Hòa Bình phục vụ hơn 2.590 đơn vị với trên 12.156 tài khoản giao dịch, đồng thời quản lý và kiểm soát dự toán chi ngân sách xã trong giai đoạn 2016-2020. Trong bối cảnh đổi mới và hội nhập kinh tế quốc tế, việc hoàn thiện công tác đào tạo nguồn nhân lực tại KBNN Hòa Bình trở thành yêu cầu cấp thiết nhằm nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công việc.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc phân tích thực trạng công tác đào tạo nguồn nhân lực tại KBNN Hòa Bình trong giai đoạn 2016-2020, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác đào tạo cho giai đoạn 2021-2025. Nghiên cứu có phạm vi không gian tại KBNN tỉnh Hòa Bình, bao gồm cả các Kho bạc cấp huyện, với trọng tâm là nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công chức, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính và hiện đại hóa hoạt động kho bạc.

Ý nghĩa nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để nâng cao hiệu quả đào tạo, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, từ đó nâng cao năng lực quản lý tài chính công và minh bạch trong quản lý ngân sách nhà nước tại địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản trị nguồn nhân lực và đào tạo nhân lực trong tổ chức, trong đó có:

  • Lý thuyết đào tạo nguồn nhân lực: Đào tạo được hiểu là quá trình học tập nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng và năng lực của người lao động để thực hiện hiệu quả chức năng, nhiệm vụ công việc. Đào tạo bao gồm các hình thức đào tạo trong công việc (on-the-job training) và ngoài công việc (off-the-job training).

  • Mô hình quy trình đào tạo nguồn nhân lực: Bao gồm các giai đoạn lập kế hoạch, tổ chức thực hiện, đánh giá và hoàn thiện chương trình đào tạo. Mục tiêu đào tạo được xây dựng theo nguyên tắc SMART (Cụ thể, Đo lường được, Khả thi, Hợp lý, Có hạn định thời gian).

  • Khái niệm về hiệu quả đào tạo: Đánh giá hiệu quả dựa trên sự so sánh giữa chi phí đào tạo và lợi ích thu được, cũng như mức độ đạt được mục tiêu đào tạo về kiến thức, kỹ năng và năng suất lao động.

Các khái niệm chính bao gồm: nguồn nhân lực, đào tạo trong công việc, đào tạo ngoài công việc, kế hoạch đào tạo, đánh giá hiệu quả đào tạo.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp số liệu sơ cấp và thứ cấp:

  • Số liệu sơ cấp: Thu thập qua phỏng vấn trực tiếp và bảng hỏi với cán bộ công chức KBNN Hòa Bình, đặc biệt là lãnh đạo phòng Tổ chức cán bộ và các cá nhân có kinh nghiệm lâu năm.

  • Số liệu thứ cấp: Tổng hợp từ các báo cáo thường niên của các phòng ban thuộc KBNN Hòa Bình, tài liệu pháp luật, giáo trình, công trình nghiên cứu liên quan đến đào tạo nguồn nhân lực.

Phân tích số liệu được thực hiện bằng phần mềm Excel, sử dụng phương pháp thống kê mô tả và so sánh để đánh giá biến động và thực trạng công tác đào tạo trong giai đoạn 2016-2020. Cỡ mẫu nghiên cứu gồm 183 cán bộ công chức tại KBNN Hòa Bình, được lựa chọn theo phương pháp chọn mẫu toàn bộ nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả.

Timeline nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2016-2020 cho phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2021-2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ cấu nguồn nhân lực tại KBNN Hòa Bình: Tổng số cán bộ công chức là 183 người, trong đó 59% là nữ, 41% là nam. Độ tuổi chủ yếu tập trung từ 30 đến 50 tuổi chiếm khoảng 76%, nhóm trên 50 tuổi chiếm 28%, cho thấy đội ngũ có sự cân bằng giữa kinh nghiệm và sức trẻ.

  2. Trình độ chuyên môn: Có 145 cán bộ có trình độ đại học trở lên, chiếm gần 79% tổng số, trong đó có 33 người có trình độ thạc sĩ và cao hơn. Điều này phản ánh chất lượng nguồn nhân lực tương đối cao nhưng vẫn cần nâng cao kỹ năng thực tiễn.

  3. Kế hoạch và thực hiện đào tạo: Trong giai đoạn 2016-2020, KBNN Hòa Bình đã tổ chức 273 khóa đào tạo với tổng số 131 khóa đào tạo ngắn hạn và dài hạn, bao gồm đào tạo lại, bồi dưỡng nghiệp vụ và nâng cao trình độ chuyên môn. Kinh phí đào tạo năm 2018 là khoảng 135 triệu đồng, tập trung vào các chương trình nghiệp vụ kế toán, kiểm soát chi, tin học và ngoại ngữ.

  4. Năng lực hoạt động và kiểm soát ngân sách: Doanh số hoạt động của KBNN Hòa Bình tăng 164,46% từ 2016 đến 2020, tổng thu NSNN tăng liên tục, trong khi doanh số thu và chi tiền mặt giảm phù hợp với xu hướng thanh toán không dùng tiền mặt. Kiểm soát dự toán chi ngân sách xã cho thấy tỷ trọng chi thường xuyên giảm từ 92,8% xuống 83,06%, trong khi chi đầu tư và chi chuyển nguồn tăng lên.

Thảo luận kết quả

Việc đội ngũ cán bộ công chức có trình độ đại học trở lên chiếm tỷ lệ cao là nền tảng quan trọng để nâng cao chất lượng công tác đào tạo và hiệu quả hoạt động của KBNN Hòa Bình. Tuy nhiên, sự phân bổ độ tuổi cho thấy cần chú trọng đào tạo để chuẩn bị nguồn nhân lực kế cận khi nhóm trên 50 tuổi nghỉ hưu.

Kế hoạch đào tạo được xây dựng dựa trên nhu cầu thực tế và kế hoạch hoạt động, tuy nhiên việc xác định cầu đào tạo chưa dựa trên đánh giá hiệu quả công việc cụ thể của từng cá nhân, dẫn đến một số chương trình đào tạo chưa thực sự sát với nhu cầu thực tế. Điều này có thể được minh họa qua biểu đồ so sánh tỷ lệ tham gia đào tạo theo từng phòng ban và kết quả đánh giá sau đào tạo.

Năng lực hoạt động tăng trưởng mạnh mẽ cho thấy hiệu quả quản lý tài chính được cải thiện, trong đó công tác đào tạo đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng lực chuyên môn và nghiệp vụ cho cán bộ công chức. Việc giảm doanh số thu chi tiền mặt phù hợp với chính sách hiện đại hóa và chuyển đổi số trong hệ thống kho bạc.

Tuy nhiên, sự gia tăng chi đầu tư và chi chuyển nguồn ngân sách xã đòi hỏi cán bộ công chức phải được đào tạo chuyên sâu hơn về quản lý dự toán và kiểm soát chi tiêu, nhằm đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong sử dụng ngân sách.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng hệ thống đánh giá nhu cầu đào tạo dựa trên hiệu quả công việc: Áp dụng các công cụ đánh giá năng lực và kết quả công việc để xác định chính xác nhu cầu đào tạo cá nhân và bộ phận, từ đó xây dựng kế hoạch đào tạo sát thực tế hơn. Thời gian thực hiện: 2021-2022. Chủ thể: Phòng Tổ chức cán bộ phối hợp với các phòng ban.

  2. Đa dạng hóa hình thức đào tạo, tăng cường đào tạo trực tuyến và đào tạo kết hợp: Phát triển các chương trình đào tạo trực tuyến nhằm tiết kiệm chi phí và thời gian, đồng thời nâng cao khả năng tiếp cận kiến thức cho cán bộ công chức ở các huyện. Thời gian thực hiện: 2021-2023. Chủ thể: Phòng Tổ chức cán bộ và Phòng Tin học.

  3. Tăng cường đào tạo chuyên sâu về quản lý dự toán và kiểm soát chi ngân sách xã: Tổ chức các khóa bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên sâu nhằm nâng cao năng lực kiểm soát chi tiêu, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác quản lý tài chính công. Thời gian thực hiện: 2022-2024. Chủ thể: Phòng Kiểm soát chi phối hợp với Trường Nghiệp vụ Kho bạc.

  4. Xây dựng chính sách khuyến khích và đãi ngộ gắn với kết quả đào tạo: Thiết lập cơ chế thưởng, thăng tiến dựa trên kết quả học tập và áp dụng kiến thức vào công việc nhằm tạo động lực cho cán bộ công chức tham gia đào tạo hiệu quả. Thời gian thực hiện: 2021-2025. Chủ thể: Ban Giám đốc KBNN Hòa Bình.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và quản lý KBNN các cấp: Giúp hiểu rõ thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, từ đó xây dựng chính sách phát triển đội ngũ phù hợp.

  2. Phòng Tổ chức cán bộ và nhân sự: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng kế hoạch đào tạo, đánh giá nhu cầu và hiệu quả đào tạo, đồng thời áp dụng các phương pháp đào tạo hiện đại.

  3. Các cán bộ công chức KBNN: Nắm bắt được vai trò và tầm quan trọng của đào tạo trong phát triển năng lực cá nhân, từ đó chủ động tham gia các chương trình đào tạo phù hợp.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản trị kinh doanh, Quản lý nguồn nhân lực: Tham khảo mô hình nghiên cứu thực tiễn, phương pháp phân tích và đề xuất giải pháp trong lĩnh vực đào tạo nguồn nhân lực tại các tổ chức công.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công tác đào tạo nguồn nhân lực lại quan trọng đối với KBNN Hòa Bình?
    Đào tạo giúp nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ cho cán bộ công chức, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính và hiện đại hóa hoạt động kho bạc, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công.

  2. Phương pháp thu thập số liệu trong nghiên cứu này là gì?
    Nghiên cứu sử dụng số liệu sơ cấp thu thập qua phỏng vấn và bảng hỏi trực tiếp, kết hợp với số liệu thứ cấp từ các báo cáo thường niên và tài liệu liên quan.

  3. Kế hoạch đào tạo được xây dựng dựa trên những căn cứ nào?
    Kế hoạch dựa trên chiến lược phát triển nguồn nhân lực, nhu cầu công việc, mong muốn của lãnh đạo, thực trạng nguồn nhân lực và các biến đổi của thị trường, đồng thời cân đối với nguồn lực tổ chức.

  4. Hiệu quả đào tạo được đánh giá như thế nào?
    Hiệu quả được đánh giá qua sự so sánh giữa chi phí đào tạo và lợi ích thu được, kết quả học tập của học viên, năng lực thực hiện công việc sau đào tạo và mức độ đạt được mục tiêu đào tạo.

  5. Những khó khăn chính trong công tác đào tạo tại KBNN Hòa Bình là gì?
    Khó khăn gồm việc xác định nhu cầu đào tạo chưa dựa trên đánh giá hiệu quả công việc, chương trình đào tạo còn dập khuôn, thiếu đa dạng hình thức đào tạo và hạn chế về kinh phí.

Kết luận

  • KBNN Hòa Bình có đội ngũ cán bộ công chức với trình độ đại học trở lên chiếm gần 79%, tạo nền tảng vững chắc cho công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực.
  • Công tác đào tạo trong giai đoạn 2016-2020 đã được tổ chức bài bản với 273 khóa đào tạo, góp phần nâng cao năng lực chuyên môn và nghiệp vụ cho cán bộ công chức.
  • Việc xác định nhu cầu đào tạo chưa hoàn toàn dựa trên đánh giá hiệu quả công việc cá nhân, dẫn đến một số chương trình chưa sát với thực tế.
  • Năng lực hoạt động của KBNN Hòa Bình tăng trưởng mạnh mẽ, phù hợp với xu hướng hiện đại hóa và chuyển đổi số trong quản lý tài chính công.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm bao gồm xây dựng hệ thống đánh giá nhu cầu đào tạo, đa dạng hóa hình thức đào tạo, tăng cường đào tạo chuyên sâu và chính sách đãi ngộ gắn kết quả đào tạo.

Next steps: Triển khai hệ thống đánh giá nhu cầu đào tạo, phát triển chương trình đào tạo trực tuyến và xây dựng chính sách khuyến khích đào tạo trong giai đoạn 2021-2025.

Call-to-action: Các đơn vị liên quan cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện các giải pháp đề xuất, nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, góp phần phát triển bền vững hoạt động của KBNN Hòa Bình.