Tổng quan nghiên cứu

Chăn nuôi gà thịt theo phương thức bán chăn thả tại huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên đã có sự phát triển đáng kể trong giai đoạn 2018-2020 với số lượng đàn gà tăng từ khoảng 330 nghìn con lên gần 500 nghìn con, sản lượng thịt tăng từ gần 1 nghìn tấn lên gần 1,7 nghìn tấn (Chi cục Thống kê huyện Phú Bình, 2020). Đây là một ngành kinh tế quan trọng, góp phần giải quyết việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân địa phương. Tuy nhiên, quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ, phân tán, ứng dụng công nghệ còn hạn chế, dẫn đến năng suất và chất lượng sản phẩm chưa cao. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá hiệu quả kinh tế (HQKT) của chăn nuôi gà thịt theo phương thức bán chăn thả, phân tích các yếu tố ảnh hưởng, thuận lợi và khó khăn trong quá trình chăn nuôi, đồng thời đề xuất giải pháp nâng cao HQKT đến năm 2030. Phạm vi nghiên cứu tập trung trên địa bàn huyện Phú Bình, sử dụng số liệu sơ cấp thu thập năm 2021 và số liệu thứ cấp giai đoạn 2018-2020. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các chính sách phát triển chăn nuôi bền vững, góp phần nâng cao giá trị gia tăng và cải thiện đời sống người dân.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về hiệu quả kinh tế trong sản xuất nông nghiệp, bao gồm:

  • Hiệu quả kinh tế (HQKT): Được hiểu là chỉ tiêu phản ánh kết quả của quá trình sản xuất kinh doanh, xem xét sự kết hợp các nhân tố đầu vào để tạo ra sản lượng với chi phí tối thiểu, đồng thời phản ánh mức độ khai thác hiệu quả các nguồn lực như lao động, vốn, công nghệ.

  • Phân loại hiệu quả kinh tế: Bao gồm hiệu quả kỹ thuật (sản lượng đầu ra trên đầu vào), hiệu quả phân bổ (sử dụng nguồn lực tối ưu), hiệu quả xã hội và hiệu quả môi trường.

  • Mô hình phân tích hồi quy tuyến tính bội: Áp dụng để định lượng ảnh hưởng của các yếu tố kinh tế - xã hội đến HQKT chăn nuôi gà thịt, dựa trên hàm sản xuất Cobb-Douglas.

Các khái niệm chính bao gồm chi phí trung gian, tổng chi phí, giá trị sản xuất, giá trị gia tăng, thu nhập hỗn hợp và lợi nhuận kinh tế ròng, được sử dụng để đánh giá HQKT.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo kinh tế - xã hội huyện Phú Bình giai đoạn 2018-2020, các tài liệu nghiên cứu liên quan và số liệu sơ cấp thu thập trực tiếp từ 120 hộ chăn nuôi gà thịt theo phương thức bán chăn thả năm 2021.

  • Phương pháp chọn mẫu: Phân nhóm hộ chăn nuôi theo quy mô (nông hộ, trang trại nhỏ, vừa, lớn), mỗi nhóm 30 phiếu điều tra, đảm bảo đại diện cho các quy mô khác nhau.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả, kiểm định T-test và phân tích phương sai (ANOVA) để so sánh các chỉ tiêu chi phí, kết quả và hiệu quả giữa các nhóm. Phân tích hồi quy tuyến tính bội để xác định các yếu tố ảnh hưởng đến HQKT. Phương pháp hạch toán chi phí và kết quả sản xuất được áp dụng để tính toán các chỉ tiêu kinh tế.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập số liệu sơ cấp năm 2021, phân tích và tổng hợp số liệu thứ cấp giai đoạn 2018-2020, hoàn thiện luận văn năm 2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả kinh tế chăn nuôi gà thịt: Bình quân người chăn nuôi thu được 2.000 đồng thu nhập hỗn hợp (MI) và 1.490 đồng lợi nhuận kinh tế ròng (NB) trên 100kg gà hơi xuất chuồng. Tỷ lệ thu nhập trên chi phí trung gian lần lượt là 0,55 và 0,39 đồng (theo số liệu khảo sát 120 hộ năm 2021).

  2. Chi phí cấu thành: Thức ăn chiếm tỷ trọng lớn nhất trong chi phí trung gian, tiếp theo là chi phí giống và thuốc thú y. Chi phí trung gian chiếm phần lớn trong tổng chi phí sản xuất.

  3. Ảnh hưởng của các yếu tố đến HQKT: Có mối tương quan nghịch giữa chi phí giống, thức ăn, thời gian nuôi, tỷ lệ hao hụt với HQKT. Ngược lại, quy mô chăn nuôi và trình độ học vấn của chủ cơ sở có tương quan thuận với HQKT; cụ thể, tăng một lớp học vấn làm lợi nhuận kinh tế ròng tăng 380.000 đồng/100kg và thu nhập hỗn hợp tăng 267 đồng.

  4. Thị trường đầu vào, đầu ra: Thị trường con giống và thức ăn tương đối ổn định nhưng còn hạn chế về quy mô và chất lượng. Thị trường tiêu thụ sản phẩm chủ yếu là các chợ đầu mối và các kênh phân phối truyền thống, chưa có sự liên kết chặt chẽ trong chuỗi giá trị.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy chăn nuôi gà thịt theo phương thức bán chăn thả tại Phú Bình có hiệu quả kinh tế tương đối cao so với các hình thức truyền thống, nhờ tận dụng được lợi thế đất đai và kỹ thuật chăn nuôi kết hợp giữa truyền thống và hiện đại. Tuy nhiên, chi phí thức ăn và giống vẫn chiếm tỷ trọng lớn, ảnh hưởng tiêu cực đến lợi nhuận. Việc tăng quy mô và nâng cao trình độ quản lý, kỹ thuật của người chăn nuôi là yếu tố then chốt để cải thiện HQKT.

So sánh với các nghiên cứu tại huyện Yên Thế (Bắc Giang) và thành phố Chí Linh (Hải Dương), các địa phương này đã xây dựng thương hiệu gà đồi, áp dụng quy trình an toàn sinh học và phát triển chuỗi giá trị, giúp nâng cao giá trị sản phẩm và HQKT. Phú Bình có thể học hỏi kinh nghiệm này để phát triển bền vững.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cấu trúc chi phí, bảng so sánh lợi nhuận giữa các nhóm quy mô và biểu đồ hồi quy thể hiện ảnh hưởng các yếu tố đến HQKT, giúp minh họa rõ nét các kết quả phân tích.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và phát triển thương hiệu gà thịt bán chăn thả Phú Bình: Tăng cường quảng bá, xây dựng nhãn hiệu sản phẩm, áp dụng truy xuất nguồn gốc để nâng cao giá trị và niềm tin người tiêu dùng. Chủ thể thực hiện: UBND huyện, Sở Nông nghiệp; Thời gian: 2023-2025.

  2. Hỗ trợ kỹ thuật và đào tạo nâng cao trình độ người chăn nuôi: Tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật chăn nuôi an toàn sinh học, quản lý dịch bệnh, kỹ năng quản lý trang trại. Chủ thể: Trung tâm Khuyến nông, các tổ chức chuyên môn; Thời gian: liên tục từ 2023.

  3. Khuyến khích liên kết chuỗi giá trị và thành lập hợp tác xã: Hỗ trợ thành lập các nhóm hộ, hợp tác xã để chia sẻ kinh nghiệm, tiếp cận vốn và thị trường, giảm chi phí đầu vào và tăng sức cạnh tranh. Chủ thể: Phòng Nông nghiệp, các tổ chức chính quyền địa phương; Thời gian: 2023-2026.

  4. Đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ chăn nuôi: Xây dựng cơ sở giết mổ tập trung, chợ đầu mối, hệ thống cấp nước và xử lý chất thải để đảm bảo an toàn sinh học và môi trường. Chủ thể: UBND huyện, các nhà đầu tư; Thời gian: 2023-2030.

  5. Chính sách hỗ trợ về đất đai và tín dụng: Quy hoạch đất đai cho chăn nuôi xa khu dân cư, tạo điều kiện vay vốn ưu đãi cho người chăn nuôi mở rộng quy mô và ứng dụng công nghệ. Chủ thể: Sở Tài nguyên Môi trường, Ngân hàng Chính sách; Thời gian: 2023-2028.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà quản lý và hoạch định chính sách địa phương: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách phát triển chăn nuôi bền vững, quy hoạch đất đai và hỗ trợ kỹ thuật.

  2. Người chăn nuôi và chủ trang trại gà thịt: Áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế, cải thiện kỹ thuật chăn nuôi và quản lý sản xuất.

  3. Các tổ chức khuyến nông, đào tạo và nghiên cứu khoa học: Là tài liệu tham khảo để tổ chức các chương trình tập huấn, nghiên cứu phát triển kỹ thuật chăn nuôi phù hợp.

  4. Doanh nghiệp và nhà đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp: Tham khảo để đánh giá tiềm năng đầu tư, phát triển chuỗi giá trị sản phẩm gà thịt tại địa phương.

Câu hỏi thường gặp

  1. Phương thức bán chăn thả là gì và có ưu điểm gì?
    Phương thức bán chăn thả kết hợp giữa nuôi nhốt và thả vườn, giúp gà vận động tự nhiên, giảm chi phí thức ăn, nâng cao chất lượng thịt và phù hợp với điều kiện đất đai rộng rãi. Ví dụ, tại Phú Bình, phương thức này giúp tăng tỷ lệ nuôi sống và giảm dịch bệnh.

  2. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu quả kinh tế chăn nuôi gà thịt?
    Chi phí thức ăn và giống là hai yếu tố chiếm tỷ trọng lớn nhất, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận. Ngoài ra, trình độ quản lý và quy mô chăn nuôi cũng đóng vai trò quan trọng.

  3. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi gà thịt?
    Nâng cao trình độ kỹ thuật, áp dụng quy trình an toàn sinh học, mở rộng quy mô hợp lý, liên kết chuỗi giá trị và xây dựng thương hiệu sản phẩm là các giải pháp hiệu quả.

  4. Tại sao cần xây dựng thương hiệu cho gà thịt Phú Bình?
    Thương hiệu giúp tạo niềm tin cho người tiêu dùng, nâng cao giá trị sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ và tăng sức cạnh tranh so với các sản phẩm khác.

  5. Chính sách nào hỗ trợ người chăn nuôi gà thịt hiệu quả?
    Chính sách hỗ trợ về đất đai, tín dụng ưu đãi, đào tạo kỹ thuật và đầu tư cơ sở hạ tầng giúp người chăn nuôi mở rộng quy mô, giảm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Kết luận

  • Chăn nuôi gà thịt theo phương thức bán chăn thả tại huyện Phú Bình có hiệu quả kinh tế tương đối cao với lợi nhuận kinh tế ròng đạt 1.490 đồng/100kg gà hơi.
  • Chi phí thức ăn và giống là các yếu tố chiếm tỷ trọng lớn, ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả kinh tế.
  • Trình độ học vấn và quy mô chăn nuôi có tác động tích cực đến hiệu quả kinh tế.
  • Cần xây dựng thương hiệu, nâng cao kỹ thuật, liên kết chuỗi giá trị và đầu tư cơ sở hạ tầng để phát triển bền vững.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao HQKT đến năm 2030, góp phần phát triển kinh tế nông nghiệp địa phương.

Next steps: Triển khai các chương trình đào tạo, xây dựng thương hiệu và chính sách hỗ trợ trong giai đoạn 2023-2025. Mời các nhà quản lý, người chăn nuôi và doanh nghiệp cùng tham gia thực hiện để nâng cao hiệu quả chăn nuôi gà thịt tại Phú Bình.