I. Mua Lại Sát Thủ Tổng Quan và Mối Đe Dọa Cạnh Tranh 55 ký tự
Mua lại và sáp nhập (M&A) là hoạt động kinh doanh phổ biến, giúp doanh nghiệp mở rộng quy mô và nâng cao hiệu quả kinh tế. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế biến động, xuất hiện hiện tượng "mua lại sát thủ" (Killer Acquisition), tức mua lại để loại bỏ đối thủ cạnh tranh tiềm năng. Các công ty mới thành lập đóng vai trò quan trọng trong thị trường cạnh tranh, mang đến ý tưởng, sản phẩm mới và mô hình kinh doanh đột phá. Mua lại sát thủ giết chết đối thủ, ngăn cản cạnh tranh trong tương lai, gây ra những hậu quả tiêu cực cho người tiêu dùng như giá cao, rào cản gia nhập cao, khuyến khích đổi mới thấp. Luật Cạnh tranh cần thay đổi để ngăn chặn những hậu quả này. Làm thế nào để ngăn cản các thương vụ mua lại sát thủ trên thị trường để duy trì và nâng cao hiệu quả cạnh tranh? Liệu rằng Luật Cạnh tranh hiện hành có đủ khả năng để chống lại nó hay không? Thương vụ mua lại sát thủ gây hậu quả tiêu cực cho doanh nghiệp vừa và nhỏ mới gia nhập vào thị trường, đồng thời gây nên hàng loạt tác động đáng kể khác như là giá cao cho người tiêu dùng, rào cản gia nhập cao.
1.1. Bối Cảnh Nghiên Cứu M A và Sự Trỗi Dậy của Mua Lại Sát Thủ
M&A (Merger and Acquisition) là hoạt động kinh doanh mà một công ty mua lại hoặc sáp nhập với một công ty khác để tạo ra một công ty mới hoặc gia tăng giá trị cho công ty hiện tại. M&A được xem là một hoạt động tiềm năng trong nền kinh tế hiện nay và đã có những bước phát triển mới với số lượng thương vụ tăng, cùng với chất lượng được nâng cao.Việc mua lại các công ty nhỏ hơn giúp cho doanh nghiệp mở rộng quy mô, cải thiện hiệu quả kinh tế. Điều này cũng đem lại những lợi ích nhất định cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế nhiều biến chuyển như ngày nay, việc mua lại không còn được phát triển với đúng bản chất của nó mà bị chuyển biến thành nhiều dạng khác nhau, trong đó nổi lên hiện tượng “mua lại sát thủ".
1.2. Tình Hình Nghiên Cứu Mua Lại Sát Thủ Trên Thế Giới và Việt Nam
Hiện tại, ở Việt Nam chưa có công trình nghiên cứu nào nói về vấn đề "mua lại sát thủ". Thế nhưng, trên thế giới vấn đề "mua lại sát thủ" đã có sự bùng nổ trên thị trường và điều này đã được nhiều nhà nghiên cứu tiến hành phân tích nó. Các nghiên cứu tập trung vào việc các công ty lớn mua lại các công ty nhỏ để ngăn chặn sự phát triển của các sản phẩm tiềm năng, khung đánh giá một thương vụ mua lại sát thủ dựa trên những tiêu chí nào, hay các thách thức mới đối với việc các công ty lớn mạnh trên thị trường mua lại các công ty nhỏ mới khởi nghiệp.
II. Khái Niệm và Hậu Quả Phân Tích Mua Lại Sát Thủ 57 ký tự
Bài nghiên cứu sẽ hệ thống lại các khái niệm về vấn đề mua lại sát thủ và đưa ra những hậu quả của việc mua lại sát thủ ảnh hưởng đến việc cạnh tranh trong thị trường, đặc biệt là thị trường kỹ thuật số. Bên cạnh đó chỉ ra được khung đánh giá và điều kiện của một thương vụ mua lại sát thủ. Đồng thời đề xuất công cụ để Cơ quan Cạnh tranh tiến hành xem xét và đánh giá một thương vụ mua lại sát thủ. Hơn nữa nghiên cứu pháp luật của các quốc gia trên thế giới và từ đó đối chiếu với pháp luật cạnh tranh của Việt Nam nhằm nêu lẻn những điểm hạn chế trong quy định pháp luật về mua lại sát thủ của Việt Nam. Từ đó đề xuất các giải pháp để hoàn thiện pháp luật cạnh tranh Việt Nam về vấn đề này.
2.1. Định Nghĩa Mua Lại Sát Thủ và Bản Chất Chống Cạnh Tranh
Mua lại sát thủ (Killer Acquisitions) là việc các công ty lớn thực hiện mua lại các công ty nhỏ nhằm ngăn chặn sự phát triển của các sản phẩm tiềm năng, qua đó loại bỏ mối đe dọa trong tương lai và bảo vệ vị thế của họ trên thị trường. Theo đó, một thương vụ mua lại sát thủ không chỉ gây hậu quả tiêu cực cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ mới gia nhập vào thị trường mà còn gây nên hàng loạt tác động đáng kể khác như là giá cao cho người tiêu dùng, rào cản gia nhập cao, khuyến khích đổi mới thấp và nỗ lực tăng năng suất. Theo Pike (2020), các doanh nghiệp lớn thực hiện chiến lược mua lại các công ty nhỏ để ngăn chặn sự phát triển của các công ty nhỏ có khả năng lớn mạnh trong tương lai làm ảnh hưởng đến cạnh tranh trong thị trường.
2.2. Tác Động Tiêu Cực của Mua Lại Sát Thủ Đến Thị Trường và Người Tiêu Dùng
Các thương vụ mua lại sát thủ ít khi bị các Cơ quan Quản lý cạnh tranh quốc gia tiến hành kiểm tra và xem xét, bởi đa số các thương vụ mua lại này thường nằm dưới ngưỡng phải thông báo cho Cơ quan Cạnh tranh. Một thương vụ mua lại sát thủ không chỉ gây hậu quả tiêu cực cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ mới gia nhập vào thị trường mà còn gây nên hàng loạt tác động đáng kể khác như là giá cao cho người tiêu dùng, rào cản gia nhập cao, khuyến khích đổi mới thấp và nỗ lực tăng năng suất.
III. Pháp Luật Cạnh Tranh Toàn Cầu Ứng Phó Mua Lại Sát Thủ 59 ký tự
Hiện tại các Cơ quan Cạnh tranh đã cảm thấy vấn đề mua lại sát thủ tồn tại khá nhiều rủi ro gây ảnh hưởng lớn đến thị trường cạnh tranh khiến họ phải tìm ra các công cụ để phân tích các thương vụ có nguy cơ tiềm ẩn là các thương vụ mua lại sát thủ. Nghiên cứu sẽ xem xét pháp luật của các quốc gia trên thế giới về tình trạng này và các công cụ để Cơ quan Cạnh tranh quốc gia có thể xem xét một thương vụ mua lại sát thủ. Từ đó đánh giá các quy định pháp luật cạnh tranh Việt Nam khi đối phó với một thương vụ mua lại nhằm mục tiêu "giết chết" đối thủ và đưa ra những kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật để ngăn chặn vấn đề mua lại sát thủ tại Việt Nam.
3.1. Kinh Nghiệm Quốc Tế về Quy Định và Thực Thi Luật Cạnh Tranh trong M A
Nghiên cứu pháp luật của các quốc gia trên thế giới và từ đó đối chiếu với pháp luật cạnh tranh của Việt Nam nhằm nêu lẻn những điểm hạn chế trong quy định pháp luật về "mua lại sát thủ" của Việt Nam. Tìm hiểu quy định pháp luật của các nước trên thế giới trong việc đối phó với hiện tượng mua lại sát thủ. Từ đó đối chiếu với khuôn khổ pháp luật cạnh tranh thế giới để thấy được sự tương đồng và khác biệt giữa Luật Cạnh tranh trong nước và quốc tế, qua đó đánh giá được tính hiệu quả trong việc giải quyết các vấn đề về mua lại sát thủ của pháp luật nước ta.
3.2. Các Công Cụ và Tiêu Chí Đánh Giá Mua Lại Sát Thủ của Cơ Quan Cạnh Tranh
Các Cơ quan Cạnh tranh đã cảm thấy vấn đề mua lại sát thủ tồn tại khá nhiều rủi ro gây ảnh hưởng lớn đến thị trường cạnh tranh khiến họ phải tìm ra các công cụ để phân tích các thương vụ có nguy cơ tiềm ẩn là các thương vụ mua lại sát thủ. Nghiên cứu sẽ xem xét pháp luật của các quốc gia trên thế giới về tình trạng này và các công cụ để Cơ quan Cạnh tranh quốc gia có thể xem xét một thương vụ mua lại sát thủ.
IV. Luật Cạnh Tranh Việt Nam Đánh Giá và Hoàn Thiện 59 ký tự
Đánh giá các quy định pháp luật cạnh tranh Việt Nam khi đối phó với một thương vụ mua lại nhằm mục tiêu "giết chết" đối thủ và đưa ra những kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật để ngăn chặn vấn đề mua lại sát thủ tại Việt Nam. Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia chưa có một ngưỡng thông báo sáp nhập hiệu quả nên không kiểm soát được các thương vụ mua lại sát thủ nằm dưới ngưỡng thông báo và do đó chưa có một biện pháp hiệu quả được đưa ra để khắc phục tình trạng này, việc đánh giá một thương vụ mua lại sát thủ hay không còn tùy thuộc vào thời điểm nó diễn ra và chỉ mang tính chất suy đoán, Cơ quan Cạnh tranh nên xem xét ở những khía cạnh nào, ở mức độ nào để tránh gây hao tốn nguồn lực quá mức.
4.1. Thực Trạng Pháp Luật Cạnh Tranh Việt Nam về Kiểm Soát Tập Trung Kinh Tế
Nhận thấy Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia chưa có một ngưỡng thông báo sáp nhập hiệu quả nên không kiểm soát được các thương vụ mua lại sát thủ nằm dưới ngưỡng thông báo. Điều này khiến không có một biện pháp hiệu quả được đưa ra để khắc phục tình trạng này. Bên cạnh đó, việc đánh giá một thương vụ mua lại sát thủ hay không còn tùy thuộc vào thời điểm nó diễn ra và chỉ mang tính chất suy đoán, Cơ quan Cạnh tranh nên xem xét ở những khía cạnh nào, ở mức độ nào để tránh gây hao tốn nguồn lực quá mức.
4.2. Kiến Nghị Hoàn Thiện Pháp Luật Cạnh Tranh Việt Nam về Mua Lại Sát Thủ
Nghiên cứu đề xuất các giải pháp để hoàn thiện pháp luật cạnh tranh Việt Nam về vấn đề này. Đặt ra những kiến nghị có tính hiệu quả về kinh tế - xã hội để hoàn thiện pháp luật cạnh tranh, khắc phục được những điểm còn hạn chế trên thực tế. Cần nghiên cứu các cơ chế để bảo vệ cạnh tranh và đảm bảo sự công bằng trong thị trường kỹ thuật số bên cạnh Luật Cạnh tranh.
V. Hàm Ý Chính Sách Giải Quyết Mua Lại Sát Thủ Hiệu Quả 60 ký tự
Xem xét việc điều chỉnh ngưỡng thông báo dựa trên tổng tài sản, tổng doanh thu và giá trị giao dịch. Việt Nam nên có một cơ chế để bảo vệ cạnh tranh và đảm bảo sự công bằng trong thị trường kỹ thuật số bên cạnh Luật Cạnh tranh. Việt Nam nên bổ sung cơ chế giới thiệu trong quy định của pháp luật. Cơ quan Cạnh tranh Việt Nam nên đưa ra các quy định về biện pháp hậu kiểm đối với các giao dịch mua lại. Tập trung kinh tế có điều kiện - biện pháp khắc phục tình trạng mua lại sát thủ đã diễn ra.
5.1. Điều Chỉnh Ngưỡng Thông Báo và Cơ Chế Bảo Vệ Cạnh Tranh Số
Xem xét việc điều chỉnh ngưỡng thông báo dựa trên tổng tài sản, tổng doanh thu và giá trị giao dịch. Việt Nam nên có một cơ chế để bảo vệ cạnh tranh và đảm bảo sự công bằng trong thị trường kỹ thuật số bên cạnh Luật Cạnh tranh. Nên cân nhắc các cơ chế bảo vệ cạnh tranh số để ngăn chặn mua lại sát thủ trong lĩnh vực công nghệ.
5.2. Bổ Sung Cơ Chế Giới Thiệu và Biện Pháp Hậu Kiểm M A
Việt Nam nên bổ sung cơ chế giới thiệu trong quy định của pháp luật. Cơ quan Cạnh tranh Việt Nam nên đưa ra các quy định về biện pháp hậu kiểm đối với các giao dịch mua lại. Điều này giúp kiểm soát các thương vụ mua lại mà ban đầu có vẻ không có vấn đề cạnh tranh, nhưng sau đó lại có thể gây ra tác động tiêu cực.
