Hành Vi Cạnh Tranh Không Lành Mạnh Theo Luật Cạnh Tranh Năm 2018

• Tác giả: Phùng Tuyết Chinh
• Người hướng dẫn: PGS. TS Nguyễn Thị Vân Anh
• Trường học: Trường Đại Học Luật Hà Nội
• Chuyên ngành: Luật Học
• Đề tài: Hành Vi Cạnh Tranh Không Lành Mạnh Theo Luật Cạnh Tranh Năm 2018
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HÀNH VI CẠNH TRANH KHÔNG LÀNH MẠNH VÀ PHÁP LUẬT VỀ HÀNH VI CẠNH TRANH KHÔNG LÀNH MẠNH
• 1.1. Khái quát về hành vi cạnh tranh không lành mạnh
• 1.1.1. Khái niệm hành vi cạnh tranh không lành mạnh
• 1.1.2. Đặc điểm hành vi cạnh tranh không lành mạnh theo Luật Cạnh tranh Việt Nam
• 1.1.3. Phân loại các hành vi cạnh tranh không lành mạnh
• 1.1.3.1. Các hành vi mang tính chất lợi dụng
• 1.1.3.2. Các hành vi mang tính chất công kích, cản trở
• 1.1.3.3. Các hành vi lôi kéo khách hàng bất chính
• 1.1.4. Lý luận chung của pháp luật về hành vi cạnh tranh không lành mạnh
• 1.1.5. Khái niệm, đặc điểm pháp luật về hành vi cạnh tranh không lành mạnh
• 1.1.6. Vai trò của pháp luật về hành vi cạnh tranh không lành mạnh
• 1.1.7. Nội dung của pháp luật về hành vi cạnh tranh không lành mạnh
• 1.2. TIỂU KẾT CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: QUY ĐỊNH VỀ HÀNH VI CẠNH TRANH KHÔNG LÀNH MẠNH TRONG LUẬT CẠNH TRANH NĂM 2018 VÀ THỰC TIỄN THỰC HIỆN
• 2.1. Quy định về hành vi cạnh tranh không lành mạnh trong Luật Cạnh tranh năm 2018
• 2.1.1. Quy định về nhận diện hành vi cạnh tranh không lành mạnh
• 2.1.1.1. Xâm phạm thông tin bí mật trong kinh doanh
• 2.1.1.2. Ép buộc khách hàng, đối tác kinh doanh
• 2.1.1.3. Cung cấp thông tin không trung thực về doanh nghiệp khác
• 2.1.1.4. Gây rối hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp khác
• 2.1.1.5. Lôi kéo khách hàng bất chính
• 2.1.1.6. Bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ dưới giá thành để thanh toán bồi thường
• 2.1.1.7. Các hành vi cạnh tranh không lành mạnh khác
• 2.1.2. Quy định về trách nhiệm của các chủ thể thực hiện hành vi cạnh tranh không lành mạnh
• 2.1.2.1. Trách nhiệm hành chính
• 2.1.2.2. Trách nhiệm dân sự
• 2.1.2.3. Trách nhiệm hình sự
• 2.1.3. Quy định về trình tự, thủ tục xử lý vụ việc cạnh tranh không lành mạnh
• 2.2. Thực trạng thực hiện pháp luật về hành vi cạnh tranh không lành mạnh theo Luật Cạnh tranh năm 2004 và Luật Cạnh tranh năm 2018
• 2.2.1. Thực trạng thực hiện pháp luật về hành vi cạnh tranh không lành mạnh theo Luật Cạnh tranh năm 2004
• 2.2.2. Thực trạng thực hiện pháp luật về hành vi cạnh tranh không lành mạnh theo Luật Cạnh tranh năm 2018
• 2.2.3. Nhận xét, đánh giá thực trạng thi hành Luật Cạnh tranh năm 2018 về hành vi cạnh tranh không lành mạnh
• 2.3. TIỂU KẾT CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN, ĐẢM BẢO THỰC THI LUẬT CẠNH TRANH NĂM 2018 VỀ HÀNH VI CẠNH TRANH KHÔNG LÀNH MẠNH
• 3.1. Giải pháp hoàn thiện Luật Cạnh tranh năm 2018 về hành vi cạnh tranh không lành mạnh
• 3.1.1. Hoàn thiện, bổ sung quy định hướng dẫn một số nội dung về hành vi cạnh tranh không lành mạnh trong Nghị định hướng dẫn Luật Cạnh tranh năm 2018
• 3.1.2. Hoàn thiện một số nội dung về thuật ngữ pháp luật trong Luật Cạnh tranh năm 2018
• 3.1.3. Bổ sung, hoàn thiện quy định pháp luật liên quan chế tài xử phạt tiền
• 3.1.4. Bổ sung thêm quy định pháp luật về các biện pháp xử phạt bổ sung và khắc phục hậu quả
• 3.1.5. Bổ sung quy định pháp luật về bồi thường thiệt hại đối với hành vi cạnh tranh không lành mạnh
• 3.1.6. Nghiên cứu sửa đổi, bổ sung, chi tiết hóa quy định pháp luật về mức xử phạt hành vi cạnh tranh không lành mạnh tại Nghị định 75/2019/NĐ-CP
• 3.1.7. Nghiên cứu bổ sung, áp dụng cơ chế hòa giải trong giải quyết các vụ việc cạnh tranh không lành mạnh
• 3.1.8. Cơ chế đảm bảo pháp luật về cạnh tranh không lành mạnh có sự thống nhất với pháp luật chuyên ngành liên quan
• 3.1.9. Bổ sung chế tài hình sự đối với chủ thể và hình thức xử phạt hành vi cạnh tranh không lành mạnh
• 3.2. Giải pháp đảm bảo thực thi Luật Cạnh tranh năm 2018 về hành vi cạnh tranh không lành mạnh
• 3.2.1. Xử lý với việc cạnh tranh không lành mạnh
• 3.2.2. Đối với hệ thống cơ quan có thẩm quyền cần đưa ra giải pháp ngăn chặn hành vi cạnh tranh không lành mạnh
• 3.2.3. Đối với doanh nghiệp cần có giải pháp nhằm kiềm soát hành vi cạnh tranh không lành mạnh
• 3.2.4. Về phía người tiêu dùng cần có những biện pháp nhằm chống các hành vi cạnh tranh không lành mạnh
• 3.3. TIỂU KẾT CHƯƠNG 3
• DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Hành Vi Cạnh Tranh Không Lành Mạnh 2018

Cạnh tranh là một yếu tố then chốt trong nền kinh tế thị trường, thúc đẩy sự sáng tạo và hiệu quả. Tuy nhiên, không phải mọi hình thức cạnh tranh đều mang lại lợi ích. Hành vi cạnh tranh không lành mạnh gây ra những tác động tiêu cực, làm suy yếu thị trường và ảnh hưởng đến quyền lợi của người tiêu dùng. Theo Luật Cạnh tranh 2018, hành vi cạnh tranh không lành mạnh là các hành vi trái với chuẩn mực đạo đức kinh doanh, gây thiệt hại hoặc có khả năng gây thiệt hại đến lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp khác và người tiêu dùng. Việc nhận diện và xử lý các hành vi này là vô cùng quan trọng để duy trì một môi trường kinh doanh công bằng và minh bạch. Điều này đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về các quy định pháp luật, cũng như khả năng phân tích hành vi cạnh tranh một cách chính xác.

1.1. Khái Niệm Cốt Lõi Cạnh Tranh Không Lành Mạnh Là Gì

Để hiểu rõ hành vi cạnh tranh không lành mạnh, cần nắm vững khái niệm cốt lõi của nó. Theo đó, hành vi này bao gồm những hành động trái với nguyên tắc trung thực, công bằng và đạo đức trong kinh doanh, gây ra hoặc có nguy cơ gây ra thiệt hại cho đối thủ cạnh tranh và người tiêu dùng. Ví dụ, việc tung tin đồn sai lệch về sản phẩm của đối thủ, hoặc sử dụng các biện pháp gian lận để chiếm đoạt thị phần đều là những hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Theo nghiên cứu của Phùng Tuyết Chinh, hành vi này có tính chất lợi dụng, công kích hoặc lôi kéo khách hàng bất chính. Quan trọng nhất là hành vi này vi phạm luật cạnh tranh 2018 và cần bị xử lý nghiêm minh.

1.2. Đặc Điểm Nhận Diện Hành Vi Cạnh Tranh Bất Chính

Hành vi cạnh tranh không lành mạnh có những đặc điểm riêng biệt giúp phân biệt nó với cạnh tranh lành mạnh. Thứ nhất, nó thường sử dụng các phương thức gian dối, lừa gạt hoặc ép buộc. Thứ hai, nó gây ra hoặc có nguy cơ gây ra thiệt hại cho đối thủ cạnh tranh và người tiêu dùng. Thứ ba, nó vi phạm các quy định của Luật Cạnh tranh 2018 và các văn bản pháp luật liên quan. Việc nắm vững những đặc điểm này giúp các doanh nghiệp và cơ quan quản lý dễ dàng nhận diện và ngăn chặn các hành vi xâm phạm cạnh tranh một cách hiệu quả.

II. Phân Loại Hành Vi Cạnh Tranh Không Lành Mạnh Phổ Biến

Có nhiều hình thức hành vi cạnh tranh không lành mạnh khác nhau, tùy thuộc vào mục đích và phương thức thực hiện. Tuy nhiên, có thể phân loại chúng thành một số nhóm chính. Các hành vi mang tính chất lợi dụng, các hành vi mang tính chất công kích, cản trở và các hành vi lôi kéo khách hàng bất chính. Việc phân loại này giúp cho việc thực thi luật cạnh tranh được hiệu quả hơn. Quan trọng là việc áp dụng chế tài xử lý cạnh tranh không lành mạnh đối với các hành vi vi phạm.

2.1. Hành Vi Lợi Dụng Xâm Phạm Thông Tin Bí Mật Kinh Doanh

Một trong những hành vi cạnh tranh không lành mạnh phổ biến là xâm phạm thông tin bí mật trong kinh doanh. Hành vi này bao gồm việc thu thập, tiết lộ, sử dụng thông tin bí mật của đối thủ cạnh tranh mà không được sự cho phép, nhằm thu lợi bất chính. Việc đánh cắp công thức sản phẩm, danh sách khách hàng hoặc chiến lược kinh doanh là những ví dụ điển hình của hành vi này. Theo Luật Cạnh tranh 2018, hành vi xâm phạm thông tin bí mật kinh doanh là hành vi vi phạm nghiêm trọng và bị xử lý nghiêm khắc.

2.2. Hành Vi Công Kích Cung Cấp Thông Tin Sai Lệch Về Đối Thủ

Một hình thức khác của hành vi cạnh tranh không lành mạnh là cung cấp thông tin không trung thực về doanh nghiệp khác. Hành vi này bao gồm việc tung tin đồn sai lệch, bôi nhọ danh tiếng hoặc hạ thấp uy tín của đối thủ cạnh tranh, nhằm làm giảm sự tin tưởng của khách hàng và đối tác. Việc sử dụng các thông tin sai lệch để quảng cáo hoặc tiếp thị sản phẩm cũng là một hình thức của hành vi này. Luật Cạnh tranh 2018 nghiêm cấm các hành vi cung cấp thông tin sai lệch, vì chúng gây tổn hại nghiêm trọng đến môi trường cạnh tranh.

2.3. Hành Vi Lôi Kéo Khách Bán Hàng Dưới Giá Thành Toàn Bộ

Bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ dưới giá thành toàn bộ cũng là một hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Hành vi này bao gồm việc bán sản phẩm với giá thấp hơn chi phí sản xuất, nhằm loại bỏ đối thủ cạnh tranh khỏi thị trường. Mặc dù có thể mang lại lợi ích ngắn hạn cho người tiêu dùng, nhưng về lâu dài, nó gây ra sự độc quyền và làm giảm sự lựa chọn của người tiêu dùng. Luật Cạnh tranh 2018 có các quy định cụ thể để ngăn chặn hành vi bán phá giá, nhằm bảo vệ sự cạnh tranh công bằng.

III. Giải Pháp Ngăn Chặn Hành Vi Cạnh Tranh Bất Chính 2018

Để ngăn chặn và xử lý các hành vi cạnh tranh không lành mạnh một cách hiệu quả, cần có một hệ thống các giải pháp đồng bộ, bao gồm cả giải pháp pháp lý và giải pháp kinh tế. Các giải pháp pháp lý bao gồm việc hoàn thiện các quy định của pháp luật, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm. Các giải pháp kinh tế bao gồm việc nâng cao nhận thức của doanh nghiệp và người tiêu dùng, khuyến khích cạnh tranh lành mạnh và tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng.

3.1. Hoàn Thiện Luật Cạnh Tranh 2018 Sửa Đổi Bổ Sung Quy Định

Một trong những giải pháp quan trọng nhất là hoàn thiện Luật Cạnh tranh 2018, nhằm khắc phục những bất cập và kẽ hở hiện tại. Điều này bao gồm việc sửa đổi, bổ sung các quy định về hành vi cạnh tranh không lành mạnh, để chúng trở nên rõ ràng, cụ thể và dễ áp dụng hơn. Đồng thời, cần tăng cường chế tài xử phạt đối với các hành vi vi phạm, để đảm bảo tính răn đe. Cần xem xét bổ sung quy định pháp luật liên quan chế tài xử phạt phạt tiền.

3.2. Nâng Cao Nhận Thức Về Cạnh Tranh Lành Mạnh Cho Doanh Nghiệp

Nâng cao nhận thức của doanh nghiệp về cạnh tranh lành mạnh là một giải pháp quan trọng khác. Điều này bao gồm việc tổ chức các khóa đào tạo, hội thảo và các hoạt động tuyên truyền, nhằm giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về các quy định của pháp luật và các nguyên tắc đạo đức kinh doanh. Đồng thời, cần khuyến khích doanh nghiệp xây dựng văn hóa cạnh tranh lành mạnh, dựa trên sự sáng tạo, đổi mới và tôn trọng đối thủ cạnh tranh.

3.3. Tăng Cường Kiểm Tra Xử Lý Vi Phạm Của Cơ Quan Quản Lý

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm là một giải pháp không thể thiếu. Các cơ quan quản lý cạnh tranh cần chủ động phát hiện và xử lý các hành vi cạnh tranh không lành mạnh một cách kịp thời và nghiêm minh. Đồng thời, cần tăng cường phối hợp giữa các cơ quan quản lý, để đảm bảo tính hiệu quả của công tác này. Đổi với hệ thống cơ quan nhà nước cần đưa ra giải pháp nhằm ngăn chặn hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn và Nghiên Cứu Hành Vi Bất Chính

Việc nghiên cứu và ứng dụng các biện pháp phòng ngừa và giải quyết tranh chấp liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh là vô cùng quan trọng. Cần tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này, nhằm chia sẻ kinh nghiệm và học hỏi các mô hình thành công. Đồng thời, cần khuyến khích các doanh nghiệp xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ, để phát hiện và ngăn chặn các hành vi vi phạm ngay từ bên trong.

4.1. Áp Dụng Cơ Chế Hòa Giải Trong Giải Quyết Tranh Chấp

Nghiên cứu bổ sung, áp dụng cơ chế hòa giải trong giải quyết các vụ việc cạnh tranh không lành mạnh. Hòa giải là một phương thức giải quyết tranh chấp hiệu quả, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí cho các bên liên quan. Đồng thời, nó cũng giúp duy trì mối quan hệ kinh doanh giữa các doanh nghiệp.

4.2. Tăng Cường Hợp Tác Quốc Tế Trong Lĩnh Vực Cạnh Tranh

Tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực cạnh tranh là một giải pháp quan trọng để đối phó với các hành vi cạnh tranh không lành mạnh xuyên quốc gia. Điều này bao gồm việc chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và phối hợp trong việc điều tra và xử lý vi phạm. Đồng thời, cần tham gia vào các tổ chức và diễn đàn quốc tế về cạnh tranh, để nâng cao vị thế và vai trò của Việt Nam trong lĩnh vực này.

V. Kết Luận và Tương Lai Của Cạnh Tranh Lành Mạnh

Hành vi cạnh tranh không lành mạnh là một vấn đề phức tạp và nhạy cảm, đòi hỏi sự quan tâm và nỗ lực của tất cả các bên liên quan. Việc hoàn thiện pháp luật, nâng cao nhận thức, tăng cường kiểm tra và xử lý vi phạm là những giải pháp quan trọng để duy trì một môi trường kinh doanh công bằng và minh bạch. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.

5.1. Đảm Bảo Quyền Lợi Người Tiêu Dùng Trong Môi Trường Số

Việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong môi trường số là một thách thức lớn, đòi hỏi sự đổi mới và sáng tạo trong các giải pháp pháp lý và công nghệ. Cần tăng cường kiểm soát các hành vi gian lận thương mại, quảng cáo sai sự thật và thu thập thông tin cá nhân trái phép trên mạng.

5.2. Phát Triển Cạnh Tranh Lành Mạnh Động Lực Cho Phát Triển

Phát triển cạnh tranh lành mạnh là một yếu tố then chốt để thúc đẩy sự phát triển kinh tế bền vững. Cần tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng và minh bạch, khuyến khích sự sáng tạo, đổi mới và tôn trọng đối thủ cạnh tranh. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể xây dựng một nền kinh tế thị trường hiện đại và hội nhập.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự phát triển ngày càng phức tạp của thị trường, hành vi cạnh tranh không lành mạnh đã trở thành một vấn đề nổi bật, ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường kinh doanh và sự phát triển bền vững của nền kinh tế. Theo báo cáo của ngành, từ năm 2006 đến 2017, số vụ việc liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh tại Việt Nam có xu hướng gia tăng, đặc biệt trong các lĩnh vực như năng lượng, dược phẩm, phân phối, bán lẻ, vận tải, logistics và du lịch. Luật Cạnh tranh năm 2018 được ban hành nhằm khắc phục những hạn chế của Luật Cạnh tranh năm 2004, với mục tiêu hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao hiệu quả quản lý và xử lý các hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích, đánh giá các quy định pháp luật về hành vi cạnh tranh không lành mạnh theo Luật Cạnh tranh năm 2018, so sánh với Luật Cạnh tranh năm 2004, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật và đảm bảo thực thi hiệu quả. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các quy định pháp luật và thực tiễn thi hành tại Việt Nam từ năm 2004 đến nay, nhằm góp phần xây dựng môi trường cạnh tranh lành mạnh, công bằng, thúc đẩy phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Luận văn có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực luật cạnh tranh, góp phần nâng cao nhận thức và hiệu quả xử lý các hành vi cạnh tranh không lành mạnh, từ đó bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các chủ thể kinh tế và người tiêu dùng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết về cạnh tranh không lành mạnh trong kinh tế học và lý thuyết pháp luật về cạnh tranh. Lý thuyết kinh tế học giúp phân tích tác động tiêu cực của các hành vi cạnh tranh không lành mạnh đến thị trường, như làm méo mó cấu trúc thị trường, giảm hiệu quả kinh tế và gây thiệt hại cho người tiêu dùng. Lý thuyết pháp luật cung cấp cơ sở để xây dựng và hoàn thiện các quy định pháp luật nhằm ngăn chặn và xử lý các hành vi này.

Các khái niệm chính được sử dụng bao gồm: hành vi cạnh tranh không lành mạnh, hành vi hạn chế cạnh tranh, thông tin bí mật trong kinh doanh, ép buộc khách hàng, cung cấp thông tin không trung thực, gây rối hoạt động kinh doanh, lôi kéo khách hàng bất chính và bán hàng dưới giá thành toàn bộ. Mô hình nghiên cứu tập trung vào việc nhận diện các hành vi này theo quy định pháp luật, đánh giá thực trạng thi hành và đề xuất giải pháp hoàn thiện.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu kết hợp giữa phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, kết hợp với các phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh pháp luật và phân tích số liệu thứ cấp. Nguồn dữ liệu chính bao gồm các văn bản pháp luật (Luật Cạnh tranh năm 2004 và 2018, Nghị định hướng dẫn thi hành), báo cáo thường niên của Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, các tài liệu học thuật và số liệu thống kê về các vụ việc cạnh tranh không lành mạnh từ năm 2006 đến 2017.

Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ các quy định pháp luật liên quan và các vụ việc xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh được ghi nhận trong giai đoạn nghiên cứu. Phương pháp chọn mẫu là chọn lọc các quy định và vụ việc tiêu biểu để phân tích sâu. Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2004 đến năm 2020, nhằm đánh giá sự phát triển và hiệu quả thi hành pháp luật cạnh tranh tại Việt Nam.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Mở rộng chủ thể và phạm vi điều chỉnh: Luật Cạnh tranh năm 2018 đã mở rộng chủ thể thực hiện hành vi cạnh tranh không lành mạnh, bao gồm cả doanh nghiệp nước ngoài có hoạt động ảnh hưởng đến thị trường Việt Nam. So với Luật năm 2004, phạm vi điều chỉnh được mở rộng, phù hợp với thực tiễn hội nhập kinh tế quốc tế.

2. Bổ sung và chi tiết hóa các hành vi bị cấm: Luật năm 2018 bổ sung các hành vi mới như lôi kéo khách hàng bất chính, bán hàng dưới giá thành toàn bộ có khả năng loại bỏ đối thủ cạnh tranh. Số liệu thống kê cho thấy các vụ việc liên quan đến hành vi này chiếm khoảng 15% tổng số vụ xử lý trong giai đoạn 2012-2017, tăng so với giai đoạn trước.

3. Quy định chế tài xử lý nghiêm khắc hơn: Luật mới quy định rõ hơn về trách nhiệm hành chính, dân sự và hình sự đối với hành vi cạnh tranh không lành mạnh. Tỷ lệ xử phạt hành chính tăng khoảng 20% so với giai đoạn trước, góp phần nâng cao tính răn đe.

4. Thực tiễn thi hành còn nhiều khó khăn: Mặc dù có nhiều quy định hoàn thiện, nhưng việc áp dụng pháp luật còn gặp khó khăn do thiếu cơ chế đánh giá tác động hành vi, thiếu tiêu chí cụ thể để chứng minh vi phạm, dẫn đến số vụ việc được phát hiện và xử lý còn thấp so với thực tế.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ sự phức tạp của các hành vi cạnh tranh không lành mạnh, sự đa dạng của các chủ thể tham gia thị trường và sự thay đổi nhanh chóng của môi trường kinh doanh. So với các nghiên cứu trước đây, luận văn đã làm rõ hơn sự khác biệt giữa các quy định của Luật Cạnh tranh năm 2004 và 2018, đồng thời chỉ ra những điểm cần bổ sung để phù hợp với thực tiễn.

Việc mở rộng phạm vi điều chỉnh và bổ sung các hành vi mới thể hiện sự nỗ lực của pháp luật Việt Nam trong việc bắt kịp xu hướng quốc tế và đáp ứng yêu cầu quản lý thị trường hiện đại. Tuy nhiên, để nâng cao hiệu quả thực thi, cần có các công cụ đánh giá tác động hành vi rõ ràng hơn, cũng như tăng cường năng lực cho các cơ quan quản lý.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ so sánh số vụ việc xử lý theo từng nhóm hành vi trong hai giai đoạn 2006-2011 và 2012-2017, cũng như bảng tổng hợp các quy định pháp luật về chế tài xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Hoàn thiện quy định pháp luật về nhận diện hành vi: Cần bổ sung tiêu chí cụ thể, rõ ràng để đánh giá và chứng minh các hành vi cạnh tranh không lành mạnh, đặc biệt là các hành vi mới như lôi kéo khách hàng bất chính và bán hàng dưới giá thành toàn bộ. Thời gian thực hiện: 1-2 năm; Chủ thể: Bộ Tư pháp, Bộ Công Thương.

2. Tăng cường cơ chế phối hợp giữa các cơ quan quản lý: Xây dựng cơ chế liên ngành giữa Cục Cạnh tranh, Bộ Công an, Bộ Tài chính để xử lý hiệu quả các vụ việc phức tạp. Thời gian thực hiện: 1 năm; Chủ thể: Chính phủ, các bộ ngành liên quan.

3. Nâng cao năng lực cho cán bộ thực thi pháp luật: Tổ chức đào tạo chuyên sâu về nhận diện và xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh, áp dụng công nghệ thông tin trong giám sát thị trường. Thời gian thực hiện: liên tục; Chủ thể: Cục Cạnh tranh, các trường đại học luật.

4. Tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho doanh nghiệp và người tiêu dùng: Triển khai các chương trình phổ biến pháp luật, hướng dẫn nhận biết hành vi cạnh tranh không lành mạnh để doanh nghiệp tự giác tuân thủ và người tiêu dùng biết quyền lợi. Thời gian thực hiện: 2 năm; Chủ thể: Bộ Công Thương, các tổ chức xã hội.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cơ quan quản lý nhà nước về cạnh tranh: Giúp nâng cao hiệu quả quản lý, hoàn thiện chính sách và quy trình xử lý các vụ việc cạnh tranh không lành mạnh.

2. Doanh nghiệp trong và ngoài nước: Nắm rõ các quy định pháp luật để xây dựng chiến lược kinh doanh hợp pháp, tránh vi phạm và bảo vệ quyền lợi trên thị trường.

3. Nhà nghiên cứu và giảng viên luật kinh tế: Cung cấp tài liệu tham khảo chuyên sâu về hành vi cạnh tranh không lành mạnh và pháp luật cạnh tranh Việt Nam.

4. Người tiêu dùng và tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng: Hiểu rõ quyền lợi và cách thức bảo vệ trước các hành vi cạnh tranh không lành mạnh ảnh hưởng đến quyền lợi của mình.

Câu hỏi thường gặp

1. Hành vi cạnh tranh không lành mạnh là gì?
   Hành vi cạnh tranh không lành mạnh là các hành vi của doanh nghiệp trái với chuẩn mực đạo đức kinh doanh, gây thiệt hại hoặc có thể gây thiệt hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp khác hoặc người tiêu dùng.

2. Luật Cạnh tranh năm 2018 có điểm mới gì so với Luật năm 2004?
   Luật năm 2018 mở rộng chủ thể áp dụng, bổ sung các hành vi mới như lôi kéo khách hàng bất chính, bán hàng dưới giá thành toàn bộ, đồng thời quy định chế tài xử lý nghiêm khắc hơn và quy trình xử lý vụ việc rõ ràng hơn.

3. Các cơ quan nào có thẩm quyền xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh?
   Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng là cơ quan chủ yếu, phối hợp với các bộ ngành liên quan như Bộ Công an, Bộ Tài chính để điều tra, xử lý các vụ việc vi phạm.

4. Doanh nghiệp bị xử phạt hành vi cạnh tranh không lành mạnh có thể kháng cáo không?
   Có, doanh nghiệp có quyền khiếu nại, kháng cáo quyết định xử phạt theo quy định của pháp luật tố tụng hành chính và dân sự.

5. Người tiêu dùng bị ảnh hưởng bởi hành vi cạnh tranh không lành mạnh có thể làm gì?
   Người tiêu dùng có thể tố cáo hành vi vi phạm đến cơ quan quản lý cạnh tranh hoặc các tổ chức bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng để được hỗ trợ và bảo vệ quyền lợi hợp pháp.

Kết luận

• Luật Cạnh tranh năm 2018 đã có nhiều cải tiến quan trọng trong nhận diện và xử lý hành vi cạnh tranh không lành mạnh, phù hợp với thực tiễn kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế.
• Các hành vi cạnh tranh không lành mạnh được phân loại rõ ràng, bao gồm xâm phạm thông tin bí mật, ép buộc khách hàng, cung cấp thông tin không trung thực, gây rối hoạt động kinh doanh, lôi kéo khách hàng bất chính và bán hàng dưới giá thành toàn bộ.
• Thực tiễn thi hành pháp luật còn nhiều khó khăn do thiếu tiêu chí đánh giá cụ thể và năng lực thực thi hạn chế, dẫn đến số vụ việc xử lý còn thấp.
• Đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật, tăng cường phối hợp quản lý, nâng cao năng lực cán bộ và tuyên truyền nâng cao nhận thức cho doanh nghiệp và người tiêu dùng.
• Tiếp tục nghiên cứu, đánh giá hiệu quả các giải pháp trong giai đoạn 2021-2025 để điều chỉnh phù hợp, góp phần xây dựng môi trường cạnh tranh lành mạnh, thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững.

Call-to-action: Các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và nhà nghiên cứu cần phối hợp chặt chẽ để triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục theo dõi, cập nhật và hoàn thiện pháp luật cạnh tranh nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp và phát triển thị trường công bằng, minh bạch.