Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt, các tổ chức cần có nhân viên nhiệt huyết, sáng tạo để duy trì lợi thế cạnh tranh. Niềm đam mê công việc được xem là yếu tố then chốt thúc đẩy sự đổi mới, sáng tạo và nâng cao hiệu suất lao động. Theo báo cáo của ban kiểm soát công ty TNHH MTV Xây dựng công trình Tân Cảng năm 2017, hiệu quả làm việc của nhân viên kế toán có dấu hiệu giảm sút rõ rệt, thể hiện qua sự gia tăng sai sót, mệt mỏi, chán nản và tỷ lệ nghỉ việc tăng. Điều này đặt ra vấn đề cấp thiết về việc nâng cao niềm đam mê công việc cho nhân viên kế toán tại công ty.

Mục tiêu nghiên cứu là tìm ra các yếu tố ảnh hưởng đến niềm đam mê công việc của nhân viên kế toán và đề xuất các giải pháp nâng cao niềm đam mê này. Nghiên cứu được thực hiện tại công ty TNHH MTV XDCT Tân Cảng, với phạm vi tập trung vào nhân viên kế toán trong giai đoạn 2018-2019. Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học giúp nhà quản trị công ty xây dựng chính sách nhân sự hiệu quả, từ đó nâng cao năng suất lao động và sự gắn bó của nhân viên với tổ chức.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về niềm đam mê công việc, trong đó nổi bật là định nghĩa của Zigarmi et al. (2009) về niềm đam mê công việc là trạng thái bền bỉ, cảm xúc tích cực và có ý nghĩa, xuất phát từ nhận thức và đánh giá liên tục về công việc và môi trường tổ chức. Ngoài ra, lý thuyết về niềm đam mê hài hòa và niềm đam mê ám ảnh của Vallerand et al. (2003) cũng được áp dụng để phân biệt các dạng đam mê khác nhau trong công việc.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Công việc có ý nghĩa (Meaningful Work): Nhân viên nhận thức được tầm quan trọng và giá trị công việc đối với tổ chức.
  • Sự đa dạng nhiệm vụ (Task Variety): Mức độ đa dạng và phức tạp trong công việc, tránh sự nhàm chán.
  • Sự cộng tác (Collaboration): Môi trường làm việc hỗ trợ, chia sẻ và hợp tác giữa các đồng nghiệp.
  • Quyền tự quyết (Autonomy): Khả năng tự chủ trong công việc, quyền quyết định và kiểm soát nhiệm vụ.
  • Phát triển nghề nghiệp (Growth): Cơ hội học tập, nâng cao kỹ năng và thăng tiến.
  • Kết nối với lãnh đạo và đồng nghiệp (Connectedness): Mối quan hệ tin cậy, hỗ trợ giữa nhân viên với lãnh đạo và đồng nghiệp.
  • Cân bằng khối lượng công việc (Workload Balance): Mức độ hợp lý của công việc để tránh áp lực và căng thẳng.

Mô hình nghiên cứu kết hợp 8 yếu tố trên, được kiểm định qua các nghiên cứu quốc tế và điều chỉnh phù hợp với bối cảnh Việt Nam, đặc biệt là môi trường doanh nghiệp nhà nước.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính với công cụ phỏng vấn sâu bán cấu trúc nhằm khai thác quan điểm, cảm nhận của nhân viên kế toán tại công ty TNHH MTV XDCT Tân Cảng. Mẫu nghiên cứu gồm 8 nhân viên kế toán thuộc phòng tài chính kế toán, được chọn theo phương pháp phi xác suất thuận tiện, đảm bảo đại diện cho các vị trí công việc khác nhau như kế toán thuế, kế toán công trình, thủ quỹ.

Quy trình nghiên cứu gồm các bước: xác định vấn đề, xây dựng bảng câu hỏi phỏng vấn dựa trên mô hình lý thuyết, thu thập dữ liệu tại công ty trong vòng 3 tuần, ghi âm và ghi chép chi tiết, phân tích dữ liệu theo chủ đề và lý giải kết quả. Mỗi cuộc phỏng vấn kéo dài từ 45 đến 60 phút, được thực hiện tại phòng họp riêng để đảm bảo sự tập trung và bảo mật thông tin.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Công việc đơn điệu, thiếu đa dạng: 75% nhân viên phản ánh công việc kế toán lặp đi lặp lại, thiếu sự đổi mới, dẫn đến giảm hứng thú và sáng tạo. Ví dụ, nhiều nhân viên làm cùng một nhiệm vụ trong hơn 6 năm, gây cảm giác nhàm chán và thụ động.

  2. Thiếu quyền tự chủ và phát triển nghề nghiệp: 62,5% nhân viên cho biết họ không có nhiều cơ hội tự quyết trong công việc và ít được giao nhiệm vụ mới. Đồng thời, 70% cảm thấy thiếu cơ hội thăng tiến và đào tạo, làm giảm động lực làm việc.

  3. Mối quan hệ với lãnh đạo và đồng nghiệp còn hạn chế: Mặc dù có sự kết nối cơ bản, nhưng 50% nhân viên cho rằng lãnh đạo chưa thực sự quan tâm sâu sát đến tâm tư, nguyện vọng cá nhân, ảnh hưởng đến sự gắn bó và niềm đam mê công việc.

  4. Cân bằng khối lượng công việc chưa hợp lý: 62,5% nhân viên cảm thấy áp lực công việc cao, thiếu thời gian hoàn thành nhiệm vụ, gây căng thẳng và mệt mỏi kéo dài.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy các yếu tố như tính đa dạng công việc, quyền tự chủ, phát triển nghề nghiệp và mối quan hệ trong tổ chức đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì niềm đam mê công việc. Sự đơn điệu và áp lực công việc làm giảm sự hài lòng và cam kết của nhân viên, tương tự với các nghiên cứu quốc tế về niềm đam mê công việc.

Biểu đồ phân phối ý kiến nhân viên về các yếu tố ảnh hưởng có thể minh họa rõ ràng mức độ tác động của từng yếu tố, giúp nhà quản trị tập trung cải thiện các điểm yếu. So với các nghiên cứu tại Thái Lan và Trung Quốc, kết quả nghiên cứu tại công ty TNHH MTV XDCT Tân Cảng phản ánh đặc thù của doanh nghiệp nhà nước với cơ chế quản lý chặt chẽ, hạn chế quyền tự chủ và phát triển cá nhân.

Việc lãnh đạo chưa thực sự quan tâm đến nhu cầu cá nhân của nhân viên cũng là nguyên nhân làm giảm niềm đam mê, đồng thời ảnh hưởng đến hiệu quả công việc và tỷ lệ nghỉ việc. Do đó, cải thiện môi trường làm việc, tăng cường giao tiếp và hỗ trợ từ lãnh đạo là cần thiết để nâng cao động lực và sự gắn bó của nhân viên.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đa dạng hóa công việc: Tổ chức luân chuyển công việc định kỳ cho nhân viên kế toán, tạo cơ hội trải nghiệm nhiều nhiệm vụ khác nhau trong vòng 6-12 tháng. Điều này giúp giảm sự nhàm chán, tăng tính sáng tạo và phát triển kỹ năng đa dạng.

  2. Tăng quyền tự chủ: Cải tiến quy trình làm việc để trao quyền quyết định phù hợp cho nhân viên trong phạm vi công việc, đồng thời cung cấp công cụ và đào tạo cần thiết. Mục tiêu đạt 80% nhân viên cảm thấy có quyền tự chủ trong công việc trong vòng 1 năm.

  3. Phát triển nghề nghiệp: Xây dựng chương trình đào tạo chuyên môn và kỹ năng mềm định kỳ, kết hợp với kế hoạch thăng tiến rõ ràng. Mỗi nhân viên được tham gia ít nhất 2 khóa đào tạo mỗi năm, giúp nâng cao năng lực và động lực làm việc.

  4. Củng cố mối quan hệ lãnh đạo - nhân viên: Tổ chức các buổi gặp gỡ, trao đổi định kỳ giữa lãnh đạo và nhân viên để lắng nghe, giải quyết tâm tư nguyện vọng. Thiết lập hệ thống phản hồi hai chiều nhằm tăng cường sự tin tưởng và gắn kết.

  5. Cân bằng khối lượng công việc: Rà soát và điều chỉnh phân bổ công việc hợp lý, tránh quá tải cho nhân viên. Áp dụng công nghệ hỗ trợ để nâng cao hiệu quả công việc, giảm áp lực thời gian.

Các giải pháp trên cần được triển khai đồng bộ trong vòng 12-18 tháng, với sự phối hợp của phòng nhân sự, lãnh đạo phòng tài chính kế toán và ban giám đốc công ty.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản trị doanh nghiệp: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến niềm đam mê công việc, từ đó xây dựng chính sách nhân sự phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả lao động và giữ chân nhân viên.

  2. Phòng nhân sự và phát triển nguồn nhân lực: Cung cấp cơ sở khoa học để thiết kế chương trình đào tạo, phát triển nghề nghiệp và cải thiện môi trường làm việc, tăng cường sự gắn bó của nhân viên.

  3. Nhân viên kế toán và các bộ phận liên quan: Nhận thức rõ hơn về vai trò của niềm đam mê trong công việc, từ đó chủ động phát triển bản thân và cải thiện thái độ làm việc.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh: Tham khảo mô hình nghiên cứu và phương pháp luận để phát triển các đề tài nghiên cứu liên quan đến động lực lao động và quản trị nhân sự trong doanh nghiệp nhà nước.

Câu hỏi thường gặp

  1. Niềm đam mê công việc là gì?
    Niềm đam mê công việc là trạng thái cảm xúc tích cực, bền bỉ và có ý nghĩa mà nhân viên dành cho công việc, thúc đẩy họ đầu tư thời gian và năng lượng để hoàn thành nhiệm vụ hiệu quả.

  2. Tại sao công việc đơn điệu lại ảnh hưởng đến niềm đam mê?
    Công việc lặp đi lặp lại, thiếu sự đa dạng khiến nhân viên cảm thấy nhàm chán, giảm hứng thú và sáng tạo, từ đó làm giảm niềm đam mê và hiệu suất làm việc.

  3. Làm thế nào để tăng quyền tự chủ cho nhân viên kế toán?
    Công ty có thể trao quyền quyết định trong phạm vi công việc, cung cấp công cụ và đào tạo cần thiết, đồng thời khuyến khích nhân viên tham gia vào các quyết định liên quan đến nhiệm vụ của họ.

  4. Mối quan hệ với lãnh đạo ảnh hưởng thế nào đến niềm đam mê?
    Mối quan hệ tin cậy, hỗ trợ từ lãnh đạo giúp nhân viên cảm thấy được quan tâm, tạo động lực và tăng sự gắn bó với tổ chức, từ đó nâng cao niềm đam mê công việc.

  5. Cân bằng khối lượng công việc quan trọng ra sao?
    Cân bằng công việc giúp giảm áp lực, căng thẳng, tạo điều kiện cho nhân viên hoàn thành nhiệm vụ hiệu quả và duy trì sự hài lòng trong công việc, góp phần tăng niềm đam mê.

Kết luận

  • Niềm đam mê công việc là yếu tố quan trọng thúc đẩy hiệu suất và sự gắn bó của nhân viên kế toán tại công ty TNHH MTV XDCT Tân Cảng.
  • Công việc đơn điệu, thiếu đa dạng và quyền tự chủ hạn chế là nguyên nhân chính làm giảm niềm đam mê.
  • Mối quan hệ lãnh đạo - nhân viên và cân bằng khối lượng công việc cũng ảnh hưởng đáng kể đến động lực làm việc.
  • Nghiên cứu đề xuất 5 giải pháp thiết thực nhằm nâng cao niềm đam mê công việc trong vòng 12-18 tháng.
  • Nhà quản trị và phòng nhân sự cần phối hợp triển khai các giải pháp để cải thiện môi trường làm việc, tăng hiệu quả và giữ chân nhân viên.

Hành động tiếp theo: Các nhà quản lý nên áp dụng các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi và đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời, góp phần phát triển bền vững công ty.