Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2016-2020, kinh tế thành phố Hải Phòng duy trì tốc độ tăng trưởng ấn tượng, với tổng sản phẩm GRDP tăng từ 110.453,3 tỷ đồng năm 2017 lên 190.768 tỷ đồng năm 2020, tốc độ tăng trưởng năm 2020 đạt 11,22% bất chấp ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Thanh niên, chiếm khoảng 22,53% dân số và 39,5% lực lượng lao động, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội thành phố. Thành đoàn Hải Phòng đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ thanh niên phát triển kinh tế, trong đó công tác quản lý vốn vay hỗ trợ thanh niên là nhiệm vụ trọng tâm nhằm thúc đẩy thanh niên lập nghiệp, khởi nghiệp.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là làm rõ các vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác quản lý vốn vay hỗ trợ thanh niên phát triển kinh tế tại Hải Phòng, từ đó đề xuất các biện pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả quản lý vốn vay. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động phối hợp quản lý vốn vay của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh thành phố Hải Phòng trong giai đoạn 2016-2020. Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay, tạo điều kiện thuận lợi cho thanh niên tiếp cận nguồn vốn, từ đó thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương và nâng cao vai trò của tổ chức Đoàn trong công tác hỗ trợ thanh niên.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về vốn và quản lý vốn vay, trong đó vốn được hiểu là toàn bộ giá trị vật chất đầu tư vào sản xuất kinh doanh, bao gồm vốn cố định và vốn lưu động. Vốn vay là nguồn vốn hình thành từ việc đi vay, có tính hoàn trả và đền bù, được sử dụng trong các quan hệ tín dụng. Khái niệm hỗ trợ thanh niên phát triển kinh tế được định nghĩa là các hoạt động tạo môi trường thuận lợi, hỗ trợ thanh niên lập nghiệp thông qua đào tạo, vay vốn, tư vấn và kết nối thị trường.

Ngoài ra, luận văn áp dụng mô hình quản lý vốn vay bao gồm các công đoạn: lập kế hoạch vốn vay, tổ chức thực hiện, kiểm tra giám sát và đánh giá hiệu quả sử dụng vốn. Các khái niệm chính gồm: vốn vay hỗ trợ thanh niên, công tác quản lý vốn vay, tổ tiết kiệm và vay vốn (TK&VV), và các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý vốn vay.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính được thu thập từ báo cáo của Thành đoàn Hải Phòng, Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH), các văn bản pháp luật liên quan, và số liệu thống kê giai đoạn 2016-2020. Phương pháp nghiên cứu bao gồm:

  • Phân tích tài liệu: Nghiên cứu các chỉ thị, nghị quyết, văn bản hướng dẫn nghiệp vụ cho vay và các báo cáo chuyên đề.
  • Điều tra khảo sát: Thu thập dữ liệu về nhu cầu vay vốn, kế hoạch vốn vay, dư nợ và chất lượng tín dụng từ các tổ chức Đoàn và NHCSXH.
  • Phân tích thống kê: Sử dụng số liệu về số lượng thanh niên vay vốn, dư nợ, tỷ lệ nợ quá hạn để đánh giá thực trạng.
  • Phương pháp so sánh và tổng hợp: Đánh giá sự biến động qua các năm và so sánh với các nghiên cứu tương tự.
  • Thời gian nghiên cứu: Tập trung vào giai đoạn 2016-2020 tại địa bàn thành phố Hải Phòng.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm hàng nghìn thanh niên vay vốn, các tổ TK&VV và cán bộ quản lý vốn vay tại các cấp Đoàn và NHCSXH. Phương pháp chọn mẫu dựa trên dữ liệu toàn diện từ các tổ chức liên quan nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng quy mô và dư nợ vốn vay: Số thanh niên được vay vốn tăng từ 2.571 người năm 2016 lên 3.926 người năm 2020, dư nợ vốn vay tăng từ 276,315 triệu đồng lên 390,012 triệu đồng, tốc độ tăng trưởng dư nợ bình quân đạt 8,99%/năm.

  2. Cơ cấu vốn vay theo mục đích sử dụng: Vốn vay đầu tư vào công nghiệp và xây dựng tăng mạnh, từ 87,522 triệu đồng năm 2016 lên 168,012 triệu đồng năm 2020 (tăng 118%). Ngành dịch vụ cũng tăng trưởng với dư nợ từ 69,003 triệu đồng lên 98,129 triệu đồng (tăng 109%). Ngược lại, vốn đầu tư vào nông nghiệp, ngư nghiệp giảm nhẹ từ 106,789 triệu đồng xuống còn 101,910 triệu đồng.

  3. Công tác lập kế hoạch vốn vay: Số thanh niên được khảo sát nhu cầu vay vốn tăng từ 1.970 người năm 2016 lên 2.412 người năm 2019, kế hoạch vốn vay được lập chiếm tỷ lệ 85-91% so với số người khảo sát. Năm 2020 giảm do ảnh hưởng dịch Covid-19.

  4. Chất lượng tín dụng và nợ quá hạn: Tỷ lệ nợ quá hạn vốn vay hỗ trợ thanh niên duy trì ở mức thấp, dưới 1%, cho thấy hiệu quả quản lý vốn vay được nâng cao qua các năm.

Thảo luận kết quả

Sự tăng trưởng về quy mô và dư nợ vốn vay phản ánh hiệu quả trong việc mở rộng tiếp cận nguồn vốn cho thanh niên, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương. Việc chuyển dịch cơ cấu vốn vay sang các ngành công nghiệp, xây dựng và dịch vụ phù hợp với xu hướng phát triển kinh tế thành phố, đồng thời cho thấy thanh niên ngày càng quan tâm đến các lĩnh vực có tiềm năng sinh lời cao hơn.

Công tác lập kế hoạch vốn vay được thực hiện bài bản, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp Đoàn và NHCSXH, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phân bổ và sử dụng vốn hiệu quả. Tỷ lệ nợ quá hạn thấp chứng tỏ công tác kiểm tra, giám sát và quản lý vốn vay được thực hiện nghiêm túc, giảm thiểu rủi ro tín dụng.

So sánh với các nghiên cứu trong lĩnh vực tín dụng chính sách xã hội, kết quả này tương đồng với xu hướng nâng cao hiệu quả quản lý vốn vay thông qua sự phối hợp giữa các tổ chức chính trị - xã hội và ngân hàng. Việc duy trì các tổ TK&VV hoạt động hiệu quả cũng góp phần quan trọng trong việc giám sát và hỗ trợ người vay sử dụng vốn đúng mục đích.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng dư nợ vốn vay theo năm, bảng phân tích cơ cấu vốn vay theo ngành và biểu đồ tỷ lệ nợ quá hạn qua các năm để minh họa rõ nét hơn về hiệu quả quản lý vốn vay.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường công tác tuyên truyền và đào tạo: Đẩy mạnh các chương trình tập huấn, phổ biến kiến thức về quản lý tài chính, kỹ năng lập dự án vay vốn cho thanh niên nhằm nâng cao năng lực sử dụng vốn hiệu quả. Chủ thể thực hiện: Thành đoàn Hải Phòng, thời gian: 2022-2024.

  2. Hoàn thiện quy trình lập kế hoạch và phân bổ vốn: Xây dựng hệ thống khảo sát nhu cầu vốn vay chính xác, cập nhật thường xuyên để điều chỉnh kế hoạch phù hợp với thực tế, đảm bảo nguồn vốn đáp ứng đúng nhu cầu thanh niên. Chủ thể thực hiện: Thành đoàn phối hợp NHCSXH, thời gian: 2022-2023.

  3. Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan liên quan: Thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa NHCSXH, các tổ chức Đoàn, chính quyền địa phương và các tổ TK&VV nhằm nâng cao hiệu quả giám sát, xử lý nợ quá hạn và hỗ trợ người vay. Chủ thể thực hiện: UBND các cấp, NHCSXH, thời gian: liên tục.

  4. Phát triển đa dạng các mô hình kinh tế thanh niên: Khuyến khích thanh niên tham gia các mô hình hợp tác xã, tổ hợp tác, câu lạc bộ kinh tế để tăng quy mô và hiệu quả sản xuất kinh doanh, đồng thời tạo điều kiện tiếp cận vốn vay ưu đãi. Chủ thể thực hiện: Thành đoàn, các tổ chức kinh tế, thời gian: 2022-2025.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý nguồn vốn vay tại các cấp Đoàn: Giúp nâng cao hiểu biết về quy trình quản lý vốn vay, từ lập kế hoạch đến giám sát sử dụng vốn, từ đó cải thiện hiệu quả công tác quản lý.

  2. Ngân hàng Chính sách xã hội và các tổ chức tín dụng chính sách: Tham khảo để hoàn thiện quy trình phối hợp với tổ chức Đoàn trong việc quản lý và giám sát vốn vay hỗ trợ thanh niên.

  3. Thanh niên khởi nghiệp và phát triển kinh tế: Nắm bắt các chính sách hỗ trợ vốn vay, hiểu rõ quy trình vay vốn và các biện pháp quản lý nhằm sử dụng vốn hiệu quả, tránh rủi ro tài chính.

  4. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, phát triển kinh tế xã hội: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý vốn vay hỗ trợ thanh niên, làm tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu liên quan.

Câu hỏi thường gặp

  1. Vốn vay hỗ trợ thanh niên là gì?
    Vốn vay hỗ trợ thanh niên là nguồn vốn tín dụng ưu đãi được cấp cho thanh niên nhằm phát triển kinh tế, tạo việc làm, mở rộng sản xuất kinh doanh với điều kiện vay và lãi suất ưu đãi theo quy định của NHCSXH.

  2. Ai là đối tượng được vay vốn hỗ trợ thanh niên tại Hải Phòng?
    Đối tượng vay gồm doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ kinh doanh do đoàn viên, thanh niên làm chủ, có dự án khả thi và được chính quyền địa phương xác nhận.

  3. Thời hạn và mức vay vốn tối đa là bao nhiêu?
    Thời hạn vay tối đa là 120 tháng, mức vay tối đa 2 tỷ đồng/dự án và không quá 100 triệu đồng cho mỗi người lao động được tạo việc làm.

  4. Làm thế nào để đảm bảo vốn vay được sử dụng hiệu quả?
    Thông qua công tác lập kế hoạch chi tiết, giám sát chặt chẽ của tổ chức Đoàn, NHCSXH và các tổ TK&VV, đồng thời tổ chức đào tạo, tuyên truyền nâng cao nhận thức người vay.

  5. Tỷ lệ nợ quá hạn vốn vay hỗ trợ thanh niên hiện nay ra sao?
    Tỷ lệ nợ quá hạn duy trì ở mức thấp dưới 1%, cho thấy công tác quản lý và thu hồi nợ được thực hiện hiệu quả, giảm thiểu rủi ro tín dụng.

Kết luận

  • Thanh niên Hải Phòng là lực lượng quan trọng trong phát triển kinh tế, với hơn 3.900 người được vay vốn và dư nợ đạt gần 390 tỷ đồng năm 2020.
  • Công tác quản lý vốn vay hỗ trợ thanh niên đã được triển khai bài bản, với tỷ lệ nợ quá hạn thấp dưới 1%, thể hiện hiệu quả quản lý.
  • Cơ cấu vốn vay chuyển dịch tích cực sang các ngành công nghiệp, xây dựng và dịch vụ, phù hợp với xu hướng phát triển kinh tế thành phố.
  • Các tổ TK&VV và sự phối hợp giữa NHCSXH, tổ chức Đoàn và chính quyền địa phương đóng vai trò then chốt trong quản lý và giám sát vốn vay.
  • Đề xuất các biện pháp tăng cường đào tạo, hoàn thiện quy trình lập kế hoạch, phối hợp liên ngành và phát triển mô hình kinh tế thanh niên nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay trong giai đoạn tiếp theo.

Hành động tiếp theo: Các cấp bộ Đoàn và NHCSXH cần triển khai đồng bộ các giải pháp đề xuất, tăng cường giám sát và hỗ trợ thanh niên tiếp cận vốn vay hiệu quả, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững tại Hải Phòng.