Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động đấu thầu xây lắp tại Việt Nam ngày càng trở nên sôi động và cạnh tranh gay gắt, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự phát triển mạnh mẽ của ngành xây dựng. Theo báo cáo của ngành, trong giai đoạn 2015-2017, Công ty Cổ phần Công nghệ Xây dựng và Tự động hóa Việt Nam đã tham gia nhiều gói thầu xây lắp với tỷ lệ trúng thầu đạt khoảng 60%, tuy nhiên vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế về năng lực cạnh tranh. Năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng được xem là yếu tố quyết định sự tồn tại và phát triển bền vững của doanh nghiệp trong môi trường thị trường đầy biến động.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây lắp của Công ty Cổ phần Công nghệ Xây dựng và Tự động hóa Việt Nam trong giai đoạn 2015-2017, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh nhằm giúp công ty phát triển bền vững và nâng cao hiệu quả kinh doanh. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các hoạt động sản xuất, kinh doanh và đấu thầu xây lắp của công ty tại Hà Nội và các địa phương lân cận trong giai đoạn 2015-2017.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho các doanh nghiệp xây dựng trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật và chính sách quản lý về đấu thầu xây dựng tại Việt Nam. Các chỉ số như tỷ lệ trúng thầu, lợi nhuận đạt được, chất lượng công trình và tiến độ thi công được sử dụng làm thước đo hiệu quả cạnh tranh, giúp đánh giá chính xác năng lực của doanh nghiệp trong thị trường đầy thách thức này.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết cạnh tranh trong kinh tế thị trường và lý thuyết quản lý dự án xây dựng. Lý thuyết cạnh tranh tập trung vào các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp như năng lực tài chính, kỹ thuật, nguồn nhân lực và chiến lược marketing. Lý thuyết quản lý dự án xây dựng cung cấp cơ sở cho việc đánh giá hiệu quả thi công, tiến độ và chất lượng công trình.

Các khái niệm chính được sử dụng bao gồm:

  • Năng lực cạnh tranh: Khả năng của doanh nghiệp trong việc tạo ra lợi thế so với đối thủ thông qua các nguồn lực nội tại và chiến lược phù hợp.
  • Đấu thầu xây lắp: Quá trình lựa chọn nhà thầu thực hiện các công trình xây dựng dựa trên các tiêu chí về kỹ thuật, tài chính và tiến độ.
  • Chất lượng công trình: Mức độ đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật, mỹ thuật và bền vững của công trình xây dựng.
  • Tiến độ thi công: Thời gian hoàn thành các hạng mục công trình theo kế hoạch đã được phê duyệt.
  • Tỷ lệ trúng thầu: Tỷ lệ phần trăm số gói thầu mà doanh nghiệp trúng so với tổng số gói thầu tham gia.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích tổng hợp kết hợp với thu thập và xử lý số liệu định lượng và định tính. Nguồn dữ liệu chính bao gồm:

  • Số liệu sản xuất kinh doanh và kết quả đấu thầu của Công ty Cổ phần Công nghệ Xây dựng và Tự động hóa Việt Nam giai đoạn 2015-2017.
  • Hồ sơ mời thầu, hồ sơ dự thầu và các báo cáo đánh giá năng lực của nhà thầu.
  • Các văn bản pháp luật liên quan đến đấu thầu như Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13 và các nghị định, thông tư hướng dẫn.

Cỡ mẫu nghiên cứu là toàn bộ các gói thầu xây lắp mà công ty đã tham gia trong giai đoạn nghiên cứu, với phương pháp chọn mẫu là phương pháp toàn bộ (census) nhằm đảm bảo tính đại diện và đầy đủ. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phương pháp thống kê mô tả, phân tích SWOT và so sánh tỷ lệ trúng thầu, lợi nhuận, chất lượng công trình qua các năm. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1/2018 đến tháng 12/2019, bao gồm thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tỷ lệ trúng thầu của công ty đạt khoảng 60% trong giai đoạn 2015-2017, cho thấy công ty có năng lực cạnh tranh tương đối tốt nhưng vẫn còn nhiều cơ hội cải thiện. So với mức trung bình ngành xây dựng là khoảng 70%, công ty còn cách khá xa mục tiêu tối ưu.

  2. Lợi nhuận bình quân hàng năm của công ty tăng trưởng khoảng 8% mỗi năm, tuy nhiên tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu chỉ đạt khoảng 5%, thấp hơn mức kỳ vọng của ngành xây dựng là 7-10%. Điều này phản ánh hiệu quả kinh doanh chưa cao và chi phí đầu vào còn lớn.

  3. Chất lượng công trình được đánh giá đạt mức trung bình khá, với tỷ lệ công trình nghiệm thu đạt chuẩn kỹ thuật và mỹ thuật khoảng 85%. Tuy nhiên, vẫn còn một số công trình bị phàn nàn về tiến độ và chất lượng hoàn thiện, ảnh hưởng đến uy tín công ty.

  4. Năng lực tài chính và cơ sở vật chất của công ty còn hạn chế, với hệ số khả năng thanh toán tổng hợp chỉ đạt 0.9, thấp hơn mức chuẩn an toàn tài chính là 1.0. Cơ cấu tài sản và nguồn vốn chưa tối ưu, ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn và đầu tư mở rộng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến những hạn chế trên là do công ty mới thành lập từ năm 2011, hệ thống quản lý và quy trình đấu thầu chưa được hoàn thiện và khoa học. Việc thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao và thiết bị thi công hiện đại cũng làm giảm sức cạnh tranh trong các gói thầu lớn và phức tạp. So sánh với một số doanh nghiệp cùng ngành, công ty cần tăng cường đầu tư vào công nghệ và đào tạo nhân sự để nâng cao năng lực thi công và quản lý dự án.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ trúng thầu theo năm, bảng so sánh lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận, cũng như biểu đồ đánh giá chất lượng công trình qua các năm để minh họa xu hướng và điểm mạnh, điểm yếu của công ty. Kết quả nghiên cứu khẳng định vai trò quan trọng của năng lực tài chính, kỹ thuật và quản lý trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất và thiết bị thi công nhằm nâng cao năng lực kỹ thuật và tiến độ thi công, hướng tới giảm chi phí và tăng chất lượng công trình. Chủ thể thực hiện là ban lãnh đạo công ty, với kế hoạch đầu tư trong vòng 2 năm tới.

  2. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt là đội ngũ quản lý dự án và kỹ sư thi công, nhằm nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng quản lý. Thời gian thực hiện từ 6-12 tháng, phối hợp với các trường đại học và trung tâm đào tạo chuyên ngành.

  3. Hoàn thiện hệ thống quản lý đấu thầu và quy trình nội bộ, áp dụng các phần mềm quản lý dự án và đấu thầu hiện đại để tăng tính minh bạch, hiệu quả và giảm thiểu rủi ro. Chủ thể là phòng quản lý dự án và phòng pháp chế, triển khai trong 1 năm.

  4. Xây dựng chiến lược marketing và phát triển quan hệ khách hàng, nhằm nâng cao uy tín và mở rộng thị trường, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Thời gian thực hiện liên tục, với sự phối hợp của phòng kinh doanh và marketing.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp xây dựng: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh và áp dụng các giải pháp nâng cao hiệu quả đấu thầu.

  2. Chuyên viên đấu thầu và quản lý dự án: Hiểu rõ quy trình, tiêu chí đánh giá năng lực và cách thức cải thiện hồ sơ dự thầu để tăng tỷ lệ trúng thầu.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành xây dựng, quản trị kinh doanh: Nắm bắt kiến thức chuyên sâu về đấu thầu xây dựng và năng lực cạnh tranh trong bối cảnh thực tiễn Việt Nam.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư và xây dựng: Tham khảo để hoàn thiện chính sách, quy định và hướng dẫn nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động đấu thầu trong ngành xây dựng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng được đánh giá dựa trên những tiêu chí nào?
    Năng lực cạnh tranh được đánh giá qua các tiêu chí như tỷ lệ trúng thầu, lợi nhuận đạt được, chất lượng công trình, tiến độ thi công, năng lực tài chính và kinh nghiệm thi công. Ví dụ, tỷ lệ trúng thầu khoảng 60% cho thấy năng lực cạnh tranh tương đối tốt nhưng cần cải thiện.

  2. Tại sao tiến độ thi công lại quan trọng trong đấu thầu xây dựng?
    Tiến độ thi công phản ánh khả năng tổ chức, quản lý và kỹ thuật của nhà thầu. Hoàn thành đúng tiến độ giúp tăng uy tín và cơ hội trúng thầu tiếp theo. Ví dụ, công ty có nhiều công trình bị chậm tiến độ thường bị đánh giá thấp.

  3. Các hình thức đấu thầu phổ biến hiện nay là gì?
    Các hình thức phổ biến gồm đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế, chỉ định thầu, chào hàng cạnh tranh và mua sắm trực tiếp. Đấu thầu rộng rãi được áp dụng nhiều nhất do tính minh bạch và cạnh tranh cao.

  4. Làm thế nào để nâng cao năng lực tài chính của doanh nghiệp xây dựng?
    Doanh nghiệp cần tối ưu cơ cấu tài sản, tăng vốn chủ sở hữu, quản lý tốt dòng tiền và giảm nợ vay. Ví dụ, hệ số khả năng thanh toán tổng hợp lớn hơn 1 cho thấy tài chính ổn định.

  5. Vai trò của công nghệ trong nâng cao năng lực cạnh tranh là gì?
    Công nghệ giúp nâng cao chất lượng thi công, giảm chi phí và rút ngắn tiến độ. Áp dụng phần mềm quản lý dự án và thiết bị thi công hiện đại là những bước đi quan trọng để tăng sức cạnh tranh.

Kết luận

  • Luận văn đã đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây lắp của Công ty Cổ phần Công nghệ Xây dựng và Tự động hóa Việt Nam giai đoạn 2015-2017, chỉ ra những điểm mạnh và hạn chế cụ thể.
  • Các chỉ số như tỷ lệ trúng thầu đạt khoảng 60%, lợi nhuận tăng trưởng 8%/năm và chất lượng công trình đạt 85% tiêu chuẩn cho thấy công ty có nền tảng tốt nhưng cần cải thiện nhiều mặt.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm nâng cấp cơ sở vật chất, đào tạo nhân lực, hoàn thiện quy trình quản lý và phát triển marketing nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh.
  • Nghiên cứu có thể được tiếp tục mở rộng với việc áp dụng các công cụ phân tích định lượng sâu hơn và khảo sát thực tiễn tại nhiều doanh nghiệp xây dựng khác.
  • Kêu gọi các doanh nghiệp xây dựng và cơ quan quản lý nhà nước quan tâm áp dụng các giải pháp nghiên cứu để nâng cao hiệu quả đấu thầu, góp phần phát triển ngành xây dựng bền vững.

Nghiên cứu này cung cấp nền tảng vững chắc cho việc nâng cao năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây lắp, đồng thời mở ra hướng đi mới cho các doanh nghiệp xây dựng trong bối cảnh hội nhập và phát triển kinh tế hiện nay.