Tổng quan nghiên cứu

Khu du lịch Hồ Tràm, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, sở hữu tiềm năng phát triển du lịch lớn nhờ điều kiện tự nhiên ưu đãi, vị trí địa lý thuận lợi và sự đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở hạ tầng. Từ năm 2019 đến 2023, tổng lượt khách du lịch tại huyện Xuyên Mộc, trong đó có Hồ Tràm, tăng trưởng khoảng 10% mỗi năm, với doanh thu du lịch đạt trên 3.200 tỷ đồng năm 2023 và dự kiến tăng lên 4.375 tỷ đồng năm 2024. Tuy nhiên, sự phát triển này chưa tương xứng với tiềm năng do nguồn nhân lực (NNL) chất lượng cao trong ngành du lịch còn thiếu hụt nghiêm trọng.

Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng nguồn nhân lực chất lượng cao tại khu du lịch Hồ Tràm, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển nguồn nhân lực, đồng thời đề xuất các giải pháp phát triển nguồn nhân lực phù hợp nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của ngành du lịch địa phương. Nghiên cứu được thực hiện trong giai đoạn 2019-2024, với phạm vi khảo sát tại khu du lịch Hồ Tràm và các đơn vị kinh doanh du lịch lớn trên địa bàn.

Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành du lịch Hồ Tràm, thúc đẩy phát triển bền vững và gia tăng doanh thu du lịch, đồng thời tạo ra môi trường làm việc chuyên nghiệp, thu hút và giữ chân nhân tài.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về nguồn nhân lực và quản trị nhân sự, trong đó:

  • Khái niệm nguồn nhân lực (NNL): Theo Liên Hợp Quốc, NNL là tổng hợp kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm và năng lực sáng tạo của con người, đóng vai trò là nguồn vốn quan trọng bên cạnh các loại vốn vật chất khác. NNL được đánh giá trên hai mặt: số lượng lao động trong độ tuổi và chất lượng lao động về trình độ chuyên môn, sức khỏe và kỹ năng.

  • Nguồn nhân lực chất lượng cao (NNL CLC): Là lực lượng lao động có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao, phẩm chất đạo đức tốt, kỹ năng nghề thành thạo, có khả năng sáng tạo và thích ứng nhanh với yêu cầu công việc hiện tại và tương lai.

  • Nguồn nhân lực du lịch: Bao gồm lực lượng lao động trực tiếp và gián tiếp tham gia vào các hoạt động du lịch, từ quản lý, điều hành đến phục vụ khách hàng, có vai trò quyết định đến chất lượng dịch vụ và sự phát triển ngành.

  • Mô hình quản trị nguồn nhân lực Michigan: Tập trung vào các hoạt động tuyển dụng, đào tạo, đánh giá và phát triển nhân sự nhằm nâng cao hiệu quả và chất lượng nguồn nhân lực.

  • Các tiêu chí đánh giá chất lượng nguồn nhân lực: Bao gồm nhân tố trí lực (trình độ học vấn, kỹ năng mềm), thể lực (sức khỏe, khả năng chịu áp lực), tâm lực (đạo đức, thái độ làm việc), chất lượng đầu ra công việc và cơ cấu nguồn nhân lực (độ tuổi, giới tính).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập dữ liệu sơ cấp qua khảo sát bảng hỏi với 90 học sinh cấp 3, phỏng vấn trực tiếp 20 quản lý cấp cao và trưởng bộ phận tại các khách sạn, khu nghỉ dưỡng lớn như Ixora, Holiday Inn, Intercontinental Grand, Melia Hồ Tràm. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo ngành, tài liệu pháp luật, số liệu thống kê của Ban quản lý các khu du lịch và Sở Du lịch tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.

  • Phương pháp chọn mẫu: Lựa chọn mẫu dựa trên ý kiến chuyên gia và các đơn vị kinh doanh du lịch lớn, nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của dữ liệu.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả để đánh giá thực trạng nguồn nhân lực, phân tích ma trận EFE (đánh giá yếu tố bên ngoài), IFE (đánh giá yếu tố bên trong) và SWOT để xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Phân tích định tính dựa trên ý kiến chuyên gia và phỏng vấn nhằm làm rõ các vấn đề thực tiễn.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu từ tháng 12/2023 đến tháng 02/2024, phân tích và tổng hợp kết quả trong quý I năm 2024, hoàn thiện luận văn vào tháng 05/2024.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nguồn nhân lực địa phương chưa đáp ứng yêu cầu chuyên môn: Khoảng 85% nhân lực du lịch tại Hồ Tràm chỉ đạt trình độ cơ sở về ngoại ngữ và kỹ năng nghề, trong khi nhu cầu về nhân lực chất lượng cao ngày càng tăng. Các doanh nghiệp lớn phải tuyển dụng nhân sự từ TP. Hồ Chí Minh và Vũng Tàu do thiếu hụt nhân lực địa phương có trình độ phù hợp.

  2. Thiếu trường đào tạo chuyên ngành tại địa phương: Hồ Tràm chưa có trường trung cấp hoặc cao đẳng chuyên ngành du lịch, khiến việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao gặp nhiều khó khăn. Khoảng cách địa lý với các cơ sở đào tạo gần nhất lên đến 60 km.

  3. Môi trường làm việc và chính sách chưa thu hút được nhân lực chất lượng cao: Các khảo sát cho thấy doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc giữ chân nhân viên do thiếu các chính sách đào tạo liên tục, chế độ đãi ngộ chưa hấp dẫn và môi trường làm việc chưa thực sự chuyên nghiệp.

  4. Cơ sở hạ tầng và dịch vụ hỗ trợ phát triển du lịch được cải thiện đáng kể: Đường ven biển 994 dài gần 77 km được nâng cấp với tổng mức đầu tư hơn 6 nghìn tỷ đồng, cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu dài gần 54 km giúp rút ngắn thời gian di chuyển từ TP. HCM xuống còn 70 phút. Các khu nghỉ dưỡng 5 sao như Intercontinental, Melia, Angsana đã góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ và tạo áp lực tích cực lên nguồn nhân lực.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao tại Hồ Tràm xuất phát từ việc địa phương chưa có hệ thống đào tạo chuyên ngành phù hợp, dẫn đến khoảng cách lớn giữa nhu cầu thực tế và trình độ nhân lực hiện có. So với các điểm du lịch quốc tế như Singapore hay Thái Lan, năng suất lao động ngành du lịch Việt Nam chỉ đạt khoảng 3.477 USD/người/năm, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực.

Việc thiếu sự gắn kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và nhà trường cũng làm giảm hiệu quả đào tạo, khiến sinh viên ra trường chưa đáp ứng được yêu cầu công việc. Môi trường làm việc chưa được cải thiện toàn diện, đặc biệt về chế độ đãi ngộ và phát triển kỹ năng mềm, cũng là nguyên nhân khiến nhân lực chất lượng cao khó bền vững.

Tuy nhiên, sự phát triển mạnh mẽ của cơ sở hạ tầng giao thông và dịch vụ hỗ trợ tại Hồ Tràm tạo điều kiện thuận lợi để thu hút đầu tư và phát triển nguồn nhân lực. Các doanh nghiệp lớn đã áp dụng công nghệ quản lý hiện đại và tổ chức các sự kiện quốc tế, góp phần nâng cao trình độ và kỹ năng cho nhân viên.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng lượt khách và doanh thu du lịch giai đoạn 2019-2024, bảng phân tích SWOT về nguồn nhân lực, cũng như biểu đồ đánh giá mức độ đồng thuận của các bên liên quan về các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng nhân lực.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Phát triển hệ thống đào tạo chuyên ngành du lịch tại địa phương: Xây dựng trường trung cấp hoặc cao đẳng chuyên ngành du lịch tại Hồ Tràm trong vòng 3-5 năm tới, phối hợp với các doanh nghiệp để thiết kế chương trình đào tạo sát với thực tế, nâng cao trình độ ngoại ngữ và kỹ năng nghề nghiệp cho học viên.

  2. Tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp và nhà trường: Thiết lập cơ chế hợp tác lâu dài, xây dựng kế hoạch đào tạo thực hành, thực tập tại doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và đáp ứng nhu cầu tuyển dụng. Đề xuất triển khai ngay trong năm học 2024-2025.

  3. Cải thiện môi trường làm việc và chính sách đãi ngộ: Doanh nghiệp cần xây dựng chính sách đào tạo liên tục, chế độ thưởng, thăng tiến rõ ràng, tổ chức các hoạt động gắn kết nhân viên như teambuilding, nghỉ dưỡng, nhằm giữ chân nhân lực chất lượng cao. Thực hiện trong vòng 1-2 năm tới.

  4. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và đào tạo: Áp dụng các phần mềm quản lý khách sạn, du lịch hiện đại, đào tạo kỹ năng số cho nhân viên để nâng cao hiệu quả công việc và đáp ứng xu hướng toàn cầu hóa. Triển khai đồng bộ trong năm 2024.

  5. Khuyến khích phát triển các dịch vụ hỗ trợ du lịch đa dạng: Đầu tư phát triển dịch vụ lữ hành, mua sắm đặc sản địa phương, y tế du lịch nhằm tăng trải nghiệm khách hàng và tạo thêm việc làm cho nguồn nhân lực địa phương. Kế hoạch dài hạn 5 năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà quản lý và hoạch định chính sách du lịch địa phương: Nhận diện các điểm mạnh, hạn chế trong phát triển nguồn nhân lực, từ đó xây dựng chính sách phù hợp nhằm thúc đẩy phát triển bền vững ngành du lịch Hồ Tràm.

  2. Doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch và khách sạn: Áp dụng các giải pháp nâng cao chất lượng nhân lực, cải thiện môi trường làm việc và tăng cường hợp tác với các cơ sở đào tạo để đáp ứng nhu cầu nhân sự chất lượng cao.

  3. Các cơ sở đào tạo chuyên ngành du lịch: Tham khảo để điều chỉnh chương trình đào tạo, tăng cường kỹ năng thực hành và ngoại ngữ, đồng thời thiết lập mối quan hệ chặt chẽ với doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả đào tạo.

  4. Sinh viên và người lao động trong ngành du lịch: Hiểu rõ thực trạng và yêu cầu của ngành, từ đó có định hướng học tập và phát triển kỹ năng phù hợp, nâng cao cơ hội việc làm và thăng tiến trong nghề nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao nguồn nhân lực chất lượng cao lại quan trọng đối với phát triển du lịch Hồ Tràm?
    Nguồn nhân lực chất lượng cao đảm bảo cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp, nâng cao trải nghiệm khách hàng, góp phần xây dựng thương hiệu du lịch và tăng trưởng doanh thu bền vững.

  2. Hiện trạng nguồn nhân lực du lịch tại Hồ Tràm như thế nào?
    Phần lớn nhân lực chưa đạt trình độ chuyên môn và kỹ năng ngoại ngữ cần thiết, doanh nghiệp phải tuyển dụng từ bên ngoài do thiếu hụt nhân lực địa phương có chất lượng.

  3. Các yếu tố nào ảnh hưởng đến sự phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao tại Hồ Tràm?
    Bao gồm điều kiện tự nhiên, cơ sở hạ tầng, trình độ giáo dục đào tạo, chính sách kinh tế - xã hội, sự gắn kết giữa doanh nghiệp và nhà trường, cũng như xu hướng toàn cầu hóa và công nghệ.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao?
    Phát triển hệ thống đào tạo chuyên ngành tại địa phương, tăng cường liên kết doanh nghiệp - nhà trường, cải thiện môi trường làm việc, ứng dụng công nghệ và đa dạng hóa dịch vụ hỗ trợ du lịch.

  5. Làm thế nào để doanh nghiệp và nhà trường phối hợp hiệu quả hơn trong đào tạo nhân lực?
    Thiết lập cơ chế hợp tác chiến lược, xây dựng chương trình đào tạo thực tế, tổ chức thực tập, trao đổi thông tin nhu cầu nhân lực thường xuyên và cùng tham gia đánh giá chất lượng đào tạo.

Kết luận

  • Hồ Tràm có tiềm năng phát triển du lịch lớn nhưng đang thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững ngành du lịch địa phương.
  • Nguồn nhân lực hiện tại chủ yếu chưa đáp ứng được yêu cầu về trình độ chuyên môn và kỹ năng ngoại ngữ, do thiếu cơ sở đào tạo chuyên ngành tại địa phương.
  • Các yếu tố bên trong và bên ngoài như cơ sở hạ tầng, chính sách, toàn cầu hóa và công nghệ đều tác động mạnh mẽ đến chất lượng nguồn nhân lực.
  • Luận văn đề xuất các giải pháp phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao bao gồm phát triển đào tạo, tăng cường liên kết doanh nghiệp - nhà trường, cải thiện môi trường làm việc và ứng dụng công nghệ.
  • Các bước tiếp theo cần triển khai ngay là xây dựng hệ thống đào tạo chuyên ngành, thiết lập cơ chế hợp tác và cải thiện chính sách đãi ngộ nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển du lịch Hồ Tràm trong giai đoạn tới.

Hành động ngay hôm nay để góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, nâng tầm du lịch Hồ Tràm và tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu!