I. Tổng Quan Về Huy Động Nguồn Lực Cộng Đồng NTM Hòa An
Nông thôn được hiểu là phần lãnh thổ không thuộc nội thành, nội thị các thành phố, thị xã, thị trấn. Nông thôn là khu vực kém phát triển và chưa có điều kiện xây dựng tiềm lực kinh tế, xã hội. Là nơi sinh sống của đại bộ phận dân cư, với tỷ trọng sản xuất nông nghiệp chiếm phần lớn. Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII Đảng Cộng sản Việt Nam đã chỉ ra việc phát triển kinh tế nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới là một trong các định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021 - 2030. Nông thôn mới trước hết phải là nông thôn chứ không phải thị trấn, thị xã, thị trấn, thành phố. Có thể tóm tắt ở 5 nội dung cơ bản sau: (1) Làng xóm văn minh, sạch đẹp, có cơ sở hạ tầng hiện đại; (2) Sản xuất phát triển bền vững theo hướng kinh tế hàng hóa; (3) Đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân ngày càng tốt hơn; (4) Bản sắc văn hóa dân tộc được bảo tồn và phát triển; và (5) Xã hội nông thôn an ninh tốt và quản lý dân chủ.
1.1. Định Nghĩa và Vai Trò của Cộng Đồng Trong Phát Triển Nông Thôn
Cộng đồng có thể được coi là những nhóm người có chung một số đặc điểm và gắn bó với nhau như một tổng thể, hoặc là những người sống trong một khu vực cụ thể và có những đặc điểm xã hội hoặc sinh học tương tự nhau, chia sẻ một lợi thế, hoặc vật chất hoặc tinh thần. Có thể chia ra gồm 03 loại cộng đồng là: Cộng đồng địa lý, cộng đồng tổ chức. Bất kỳ nguồn lực sẵn có nào trong cộng đồng hỗ trợ các cá nhân thiết lập cuộc sống riêng của họ được gọi là nguồn lực cộng đồng. Các yếu tố như tài nguyên thiên nhiên, vốn vật chất, nguồn nhân lực, nguồn lực xã hội được tích hợp đầy đủ vào khái niệm về nguồn lực cộng đồng.
1.2. Các Loại Nguồn Lực Cộng Đồng và Tầm Quan Trọng trong NTM
Các yếu tố sau đây được tích hợp đầy đủ vào khái niệm về nguồn lực cộng đồng: - Tài nguyên thiên nhiên (đôi khi được gọi là vốn tự nhiên) là những tài nguyên được tìm thấy trong một cộng đồng như đất sản xuất, tài nguyên nước, tài nguyên rừng và thủy sản. - Nguồn vốn vật chất: là xây dựng các dự án trực tiếp hoặc gián tiếp giúp cải thiện đời sống của các thành viên trong cộng đồng như giao thông, cơ sở hạ tầng (điện, đường, trường, trạm…). - Nguồn nhân lực (vốn nhân lực): bao gồm khả năng, kiến thức và kỹ năng của các thành viên cộng đồng - Nguồn lực xã hội: là sự ràng buộc của niềm tin và sự đoàn kết tồn tại giữa các thành viên trong cộng đồng.
II. Thực Trạng Huy Động Nguồn Lực NTM tại Huyện Hòa An
Huyện Hòa An nằm ở trung tâm của tỉnh Cao Bằng, là nơi tập trung nhiều đầu mối giao thông. Với mục tiêu phát triển kinh tế gắn với phát triển khu vực nông thôn theo hướng bền vững cùng với thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia NTM, sau hơn 12 năm thực hiện chương trình NTM huyện Hoà An đã đạt được một số thành tựu đáng khích lệ. Cụ thể: Tính đến tháng 12/2022 huyện Hoà An đã có 03 xã đạt 19/19 tiêu chí (xã Nam Tuấn, xã Hoàng Tung, và xã Đức Long); có một xã đạt 15-18 tiêu chí (xã Hồng Việt). Trung bình trên toàn huyện đạt 11,29 tiêu chí/xã.
2.1. Đánh Giá Chi Tiết Thành Tựu và Hạn Chế Chương Trình NTM
Kết quả đạt được như trên là cả một quá trình cố gắng và sự vào cuộc của các cấp Uỷ đảng, chính quyền và có sự đóng góp hết sức quan trọng từ các nguồn lực xã hội và cộng đồng dân cư tại địa phương. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn nhiều vấn đề phát sinh trong quá trình huy động và sử dụng các nguồn lực trong thực hiện xây dựng nông thôn mới đặc biệt là việc huy động nguồn lực từ cộng đồng.
2.2. Tình Hình Tham Gia Của Người Dân vào Xây Dựng NTM hiện nay
Ở một số xã người dân chưa tích cực tham gia đóng góp vào các hoạt động xây dựng NTM người dân có tâm lý ỷ lại, chỉ dựa vào sự hỗ trợ, đầu tư của nhà nước, từ nguồn vốn cho xây dựng NTM. Do đó, việc triển khai Chương trình NTM của huyện Hòa An vẫn phụ thuộc chủ yếu từ nguồn vốn ngân sách nhà nước và tập trung cho xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn, thiếu sự ủng hộ, đóng góp, tham gia ý kiến của cộng đồng, thiếu các hoạt động phát huy vai trò cộng đồng trong tổ chức sản xuất, bảo vệ môi trường, duy trì và phát triển các truyền thống văn hoá tốt đẹp.
2.3. Phân Tích Các Nguồn Vốn và Cơ Chế Huy Động hiện tại
Nguồn vốn NSNN đầu tư xây dựng chương trình chiếm tỷ trọng cao nhất nguồn vốn tín dụng được xác định với tỷ lệ 30% tổng x vốn huy động cho chương trình thông qua kênh tín dụng đầu tư phát triển nhà nước và tín dụng thương mại. Vốn tín dụng đầu tư phát triển nhà nước được thực hiện thông qua chương trình kiên cố hóa kênh mương, phát triển đường giao thông nông thôn, cơ sở hạ tầng nông thôn.
III. Giải Pháp Đột Phá Huy Động Nguồn Lực Cộng Đồng Hòa An
Để đánh giá được thực trạng huy động nguồn lực cộng đồng cho xây dựng NTM ở huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng, các yếu tố ảnh hưởng đến huy động và sử dụng các nguồn lực cho xây dựng nông thôn mới. Trên cơ sở đó tìm ra được các giải pháp nâng cao hiệu quả huy động và sử dụng các nguồn lực từ cộng đồng cho xây dựng nông thôn mới ở huyện Hòa an, tỉnh Cao Bằng trong thời gian tới, tôi đã lựa chọn đề tài “Giải pháp huy động nguồn lực cộng đồng trong xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng” để nghiên cứu.
3.1. Tăng Cường Tuyên Truyền và Nâng Cao Nhận Thức Cộng Đồng
Về các nguồn lực của cộng đồng, việc huy động đóng góp bằng tiền có thể theo khẩu, theo hộ. Việc huy động bằng tài sản, nhất là hiến đất, cần có cách vận động khéo léo, thuyết phục được sự đồng tình của người dân. Việc huy động bằng lao động được dân hưởng ứng khi hoạt động đó đem lại lợi ích cho chính họ, có nhiều cách thức tổ chức lao động khác nhau mà chính cộng đồng là người có thể tự bàn bạc và thống nhất cách làm.
3.2. Phát Huy Dân Chủ Công Khai Minh Bạch Trong NTM Hòa An
Về các nội dung xây dựng NTM, kết quả nghiên cứu thể hiện rõ nét nhất sự tham gia của cộng đồng cho xây dựng cơ sở hạ tầng. Kết quả ở các xã nghiên cứu cho thấy để huy động tốt các nguồn lực từ cộng đồng ở mỗi xã khi xây dựng NTM cần thực hiện tốt các công việc sau: tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức; thực hiện dân chủ, công khai, minh bạch; thực hiện tốt vai trò cán bộ, đoàn thể, người lãnh đạo; nâng cao năng lực cán bộ cơ sở; lựa chọn ưu tiên trong xây dựng NTM.
3.3. Nâng Cao Năng Lực Cán Bộ Cơ Sở Về Quản Lý Nguồn Lực
Để huy động sự tham gia ý kiến, cần cụ thể từng vấn đề để người dân hiểu thì họ mới góp ý được, không thể chỉ là đọc lại văn bản, đề án mà người dân có thể đưa ra ý kiến của mình. Đây cũng là lý do mà việc đóng góp ý kiến của người dân vào bản quy hoạch và đề án chỉ mang tính chất hình thức.
IV. Ứng Dụng Thực Tế Mô Hình Huy Động Thành Công ở Hòa An
Kết quả nghiên cứu của đề tài là tư liệu hữu ích cho chính quyền địa phương, các cấp, các ngành của huyện Hòa An nói riêng và tỉnh Cao Bằng nói chung sử dụng cho việc định hướng, xây dựng cơ chế chính sách của tỉnh trong việc huy động nguồn lực cộng đồng để thực hiện xây dựng chương trình nông thôn mới tại các xã trên địa bàn tỉnh. Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá được thực trạng xây dựng NTM của huyện Hòa An giai đoạn 2020 - 2022.
4.1. Phân Tích Mô Hình Hiến Đất và Đóng Góp Lao Động Tiêu Biểu
Trong chương trình xây dựng nông thôn mới, các xã đã phát triển mạnh mẽ phong trào hiến đất để xây dựng mới trường học, trạm xá, nhà văn hóa; mở rộng và làm thẳng đường làng ngõ xóm; mở rộng đường giao thông nông thôn; kiên cố hóa kênh thủy lợi nội đồng.
4.2. Bài Học Kinh Nghiệm Từ Các Xã Đi Đầu Trong Huy Động Vốn
Đánh giá được thực trạng xây dựng NTM của huyện Hòa An giai đoạn 2020 - 2022. Phân tích được việc huy động nguồn lực các nguồn lực và huy động nguồn lực từ cộng đồng cho xây dựng NTM trên địa bàn huyện Hòa An giai đoạn 2020 - 2022. Phân tích được những khó khăn, hạn chế trong việc huy động nguồn lực của cộng đồng cho chương trình xây dựng NTM trên địa bàn huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng.
V. Thách Thức và Cơ Hội Phát Triển Nguồn Lực NTM Hòa An
Để đánh giá được thực trạng huy động nguồn lực cộng đồng cho xây dựng NTM ở huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng, các yếu tố ảnh hưởng đến huy động và sử dụng các nguồn lực cho xây dựng nông thôn mới. Trên cơ sở đó tìm ra được các giải pháp nâng cao hiệu quả huy động và sử dụng các nguồn lực từ cộng đồng cho xây dựng nông thôn mới ở huyện Hòa an, tỉnh Cao Bằng trong thời gian tới, tôi đã lựa chọn đề tài.
5.1. Rào Cản Văn Hóa và Kinh Tế Ảnh Hưởng Đến Đóng Góp Cộng Đồng
Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn nhiều vấn đề phát sinh trong quá trình huy động và sử dụng các nguồn lực trong thực hiện xây dựng nông thôn mới đặc biệt là việc huy động nguồn lực từ cộng đồng. Ở một số xã người dân chưa tích cực tham gia đóng góp vào các hoạt động xây dựng NTM người dân có tâm lý ỷ lại, chỉ dựa vào sự hỗ trợ, đầu tư của nhà nước, từ nguồn vốn cho xây dựng NTM.
5.2. Đề Xuất Giải Pháp Tháo Gỡ Khó Khăn Tận Dụng Tiềm Năng
Đề xuất các giải pháp nhằm tiếp tục đẩy mạnh công tác huy động nguồn lực của cộng đồng cho chương trình xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng trong thời gian tới. Những kết quả của nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin khoa học có giá trị và có thể được sử dụng trong các dự án nghiên cứu trong tương lai, hướng dẫn lớp học và nghiên cứu về phát triển nông thôn.
VI. Kết Luận và Triển Vọng Phát Triển Nguồn Lực NTM Hòa An
Qua nghiên cứu thực trạng huy động nguồn lực cộng đồng trong xây dựng nông thôn mới tại huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng đã cho ta thấy một số kết quả và kết luận về việc huy động Nguồn vốn NSNN đầu tư xây dựng chương trình chiếm tỷ trọng cao nhất nguồn vốn tín dụng được xác định với tỷ lệ 30% tổng x vốn huy động cho chương trình thông qua kênh tín dụng đầu tư phát triển nhà nước và tín dụng thương mại.
6.1. Tóm Tắt Các Kết Quả Nghiên Cứu và Đề Xuất Chính Sách
Giúp đánh giá kết quả đạt được và hạn chế trong việc huy động nguồn lực của cộng đồng đầu tư cho Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới của huyện Hòa An trong các năm 2020, 2021, 2022. Trên cơ sở đó chỉ ra những tồn tại hạn chế trong huy động nguồn lực của cộng đồng và những nguyên nhân chủ quan, khách quan ảnh hưởng đến tiến độ và kết quả thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới ở trên địa bàn huyện.
6.2. Đề Xuất Các Bước Đi Tiếp Theo Cho Phát Triển Bền Vững NTM
Vốn tín dụng đầu tư phát triển nhà nước được thực hiện thông qua chương trình kiên cố hóa kênh mương, phát triển đường giao thông nông thôn, cơ sở hạ tầng nông thôn. Trong chương trình xây dựng nông thôn mới, các xã đã phát triển mạnh mẽ phong trào hiến đất để xây dựng mới trường học, trạm xá, nhà văn hóa; mở rộng và làm thẳng đường làng ngõ xóm; mở rộng đường giao thông nông thôn; kiên cố hóa kênh thủy lợi nội đồng.
